Aysel Alp

TBMM’de 23 Nisan resepsiyonunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, X’e bant daraltma cezası vermeyi gündemlerine aldıklarını söyledi. Uraloğlu, “Hala ‘X’ Türkiye’ye temsilci atamadı. Bununla ilgili bir kanuni düzenleme de gerekecek. Görüşmelerimiz devam ediyor. Yürürlükte olan bir reklam yasağı var. Devamında bant daraltma gündemimizde” dedi. X Türkiye’ye temsilci atamazsa ilk etapta Türk IP’lerinden girişte bant genişliği yüzde 50 daralacak; 30 gün içinde yine de temsilci atamazsa daraltma oranı yüzde 90’a kadar çıkabilecek. Ayrıca 5651 sayılı yasada değişiklik yapılarak cezaların artırılması ve süreçlerin kısaltılması da planlanıyor. 

YÜKÜMLÜLÜK GETİRİLMİŞTİ

Hürriyet’in edindiği bilgiye göre önümüzdeki günlerde Meclis’e gelmesi beklenen vergi, fahiş fiyat cezalarının artırılması gibi düzenlemeleri de içeren torba kanun teklifi için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da hazırlık yapıyor. Buna göre 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Yasasına aykırı davranan sosyal ağ sağlayıcılara verilen cezaların artırılması, süreçlerin kısaltılmasına yönelik hazırlık yapılıyor.  Ekim 2020’de yürürlüğe giren yasanın ardından Twitter (X), Facebook, Instagram, TikTok, Google gibi günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcısı şirketlere Türkiye’de temsilci bulundurma yükümlülüğü getirilmiş, bunu yerine getirmeyenlere ilk etapta 10 milyon, sonrasında 30 milyon ceza kesilmişti. Bu gelişmeler üzerine X dışındakiler temsilci atarken X’e cezalarda üçüncü aşamaya geçilerek ‘reklam almama cezası’ verilmişti. Uraloğlu’nun son açıklamasından sonra X’e şimdi de bant daraltma cezası gündeme geldi.

Elon Musk

X’E KÜRESEL ÇAPTA DARBE OLUR

Söz konusu ceza uygulanmadan önce Bilişim Teknolojileri Kurumu’nun (BTK), X ile görüşmeler yaptığı belirtilirken, Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Avukat Kürşat Ergün, Türkiye’nin bu yaptırımının küresel çapta bir darbe olacağını söyledi. Ergün, Türkiye’nin X kullanımında dünya genelinde 7.sırada olduğunu belirtirken, “Reklam alamıyorlar ama data topluyorlar. Dijital dünyanın para birimi datadır, bilgidir. Bu datayı başka menfaatler için toplamaya devam ediyorlar. Dolayısıyla tıpkı AB yasalarına uydukları gibi, orada adli makamlardan gelen talepleri yerine getirdikleri gibi, onları bağlayıcı gördükleri gibi bizim yasal düzenlemelerimize de uymaları gerekir.  BTK üzerinden görüşmeler yürüyor ama çok da olumlu gittiği söylenemez bu görüşmelerin. Talep net, ortada bir yasa var ve buna uyulması isteniyor” şeklinde konuştu.

BANT DARALTMA NASIL UYGULANACAK

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı bant genişliklerinin yüzde 50 daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabiliyor. Bu daraltmanın ardından X, yine temsilci atamazsa BTK başkanı bu kez bant genişliğinin yüzde 90’a varan oranlarda daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvuruyor. Bilişim Hukuku Avukatı Ergün, bant daraltma aşamasının nasıl uygulanacağını şöyle anlattı:

Ticaret Bakanlığı para cezalarının ağırlaştırılması için Rekabet Kanunu’nda değişiklik yapmak üzere hazırlıklarını sürdürürken, düzenlemenin yakın zamanda Meclise sunulması öngörülüyor. Bakanlığın hazırladığı taslak ile fahiş fiyat cezalarında alt sınırın 52 binden 80 bine, üst sınırın 525 binden 800 bine; stokçuluk cezasının alt sınırını 353 binden 800 bine, üst sınırını da 7 milyondan 11 milyona çıkarılarak 15 gün de kapatma cezası getirilmesi planlanıyor. Söz konusu cezaların TBMM görüşmeleri sırasında daha da artırılabileceği düşünülüyor.

BOYKOT ET ŞİKÂYET ET

Bakanlık, denetimlerin dışında vatandaşlardan gelen şikayetleri de incelemeye alıyor. Tüketiciler, fiyatlarını olağanüstü yükselttiğini düşündükleri işletmeleri bakanlığın Alo 175 telefon hattı veya Haksız Fiyat Artışı- HFA mobil uygulaması üzerinden şikayet edebiliyor. Vatandaş, markette fiyatını yüksek bulduğu ürünün fotoğrafını çekip gönderdiğinde, bakanlık ekipleri şikayet edilen marketten, mağazadan savunma isteyip konuyu Haksız Fiyat Kurulu’na getiriyor. Şikayet haklı bulunursa firmaya ceza uygulanıyor. Bu durumda bir markette fahiş fiyatlı bir ürün için alt sınırdan 52 bin lira ceza kesiliyor. İki üründe fahiş fiyat tespit edildiğinde bu ceza 104 bin liraya çıkıyor. Uygulama tekrarlarında cezalar üst sınırdan veriliyor. Böyle bir durumda ürün başına 525 bin lira, iki üründe 1 milyon 50 bin lira olarak uygulanıyor. Stokçuluğun alt sınırdan cezası halen 353 bin lira, üst sınırdan 7 milyon 65 bin lira olarak kesiliyor. Bakanlık vatandaşları fahiş fiyat, stokçuluk durumları gördüklerinde mutlaka şikayet etmeleri; hem de o iş yerinden alışveriş yapmayarak boykot etmeleri konusunda uyarıyor.

Tanju Özcan eşinin de protestocular arasında olduğunu görünce “Ben de seni protesto ediyorum, akşam eve geç geleceğim” demişti. Hürriyet’e konuşan Meral Özcan, “Bu bungalovlar Gölcük’ten kaldırılmalı, doğal yaşamı tehdit eden hiçbir şey olmamalı çünkü bir kere insan eli değdi mi, Gölcük’ün doğal güzelliği kalmaz. Milli Parklar bunu yapacaksa Başkan da protestoya katılmalı” dedi. Meral Özcan, “Tanju Bey eve geç mi geldi” sorumuza “Evet, eve geç geldi çünkü belediyede çalışmasını sürdürdü” dedi.

HABERİM YOKTU

Boluspor’a gelir getirmesi amacıyla Gölcük’teki bungalovların kiralanmak istendiğinden evde haberi olmadığını anlatan Meral Özcan, “Ben Eğitim-Sen üyesi bir öğretmenim. Gölcük Platformu’nun perşembe günü yapılacak belediye meclisi toplantısını protesto edeceğini öğrenince ben de arkadaşlarımla birlikte katılmaya karar verdim” dedi.

Milli Parklar’ın Gölcük Tabiat Parkını belediyeden geri alıp kiralama ihalesine çıkmak istediğini anlatan Meral Özcan, Başkan Tanju Özcan’ın bunu konuşmak üzere Ankara’ya gideceğini, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’dan randevu istediğini söyledi. 

TÜRKİYE’nin 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşmak üzere hazırlanan İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planında (İDASEP) 2030 yılına kadar atılacak adımlar tek tek sıralandı. Ulaştırma sektöründe karbon emisyonlarının azaltılması, toplu taşımanın teşviki ve elektrikli araç kullanımının artırılması için ÖTV 1 sayılı listeye ‘karbon içeriğinin’ eklenmesine yönelik çalışma yapılması planlandı.

7 ANA SEKTÖRDE EMİSYON AZALTILACAK

Enerji, sanayi, ulaştırma, tarım, bina, atık, arazi ve orman olmak üzere 7 ana azaltım sektörü belirlenerek, bunlardaki durum tespitiyle başlayan, 49 strateji ve 260 eylemden oluşan İDASEP’te önümüzdeki 6 yılda yapılması planlanan çalışmalardan bazıları özetle şöyle yer aldı:

1 SAYILI LİSTEYE EKLENEBİLİR

“Enerji verimliliğinin tüm sektörlerde yaygınlaştırılması, yenilenebilir enerji kullanımının azami seviyeye çıkarılması, sanayide ürün bazında karbon ayak izinin ve karbon yoğunluğunun azaltılması, neredeyse sıfır enerjili binaların yaygınlaştırılması, bölgesel ısıtma ve soğutma sistemleri kullanımının yaygınlaştırılması, sera gazı azaltımına yönelik teşvik ve destek mekanizmalarının geliştirilmesi, düşük emisyonlu bir ekonomiye geçişin adil dönüşüm ilkesiyle planlanması, adil geçiş ve istihdamın dönüşümü için kapasitenin geliştirilmesi, Türkiye’nin net sıfır emisyon hedefinin eğitim sistemine entegre edilmesi.”

İDASEP’te Türkiye’nin emisyon azaltım taahhüdüne uygun, istikrarlı karbon fiyatlarının tesisi için analizlerin  yapılacağı belirtilirken, Gelir İdaresi Başkanlığı koordinasyonunda karbon içeriğinin, Özel Tüketim Vergisi Kanunu ekli (I) sayılı liste kapsamına alınmasına yönelik de çalışma yapılacağı vurgulandı. 1 sayılı listede uçak benzini, benzin, motorin, deniz motorini, kalorifer yakıtı olarak kullanılan fuel oil gibi yakıtlar bulunurken, uzmanlar Hürriyet’e şahıs araçlarında ve şehiriçi şehirlerarası yolcu, yük taşımacılığında fosil kökenli yakıt kullanımının azaltılması, elektrikli araçların teşviki için 1 sayılı ÖTV listesine ilave karbon vergisi konulabileceğini belirttiler.

TAŞIT SAYISI 20 YILDA 3 KAT ARTTI

Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu, mart ayında yaptığı son toplantısında internet üzerinden yapılan büyü bozma, 24 saatte aşık etme, günah olmayan aşk işlemi yapma gibi vaatlerle reklam yapan falcı, medyum, astrologlara ceza verdi.

‘48 SAATTE SONUÇ GARANTİSİ’

Kurul, Mustafa Harmancı’nın internet sitesinde “Büyü veya sihir, insanların birbirlerine veya karşı kişilere yaptırdığı ruhani ve şeytani işlemlerdir. Ayırma, bağlama, soğutma, erkeklik bağlama, gideni geri getirme, evlilik, eski sevgiliyi geri getirme gibi büyüler bulunur. Cin musallat olması durumu her zaman kişinin kendisi tarafından fark edilemeyebilir. Kişi musallat durumu yaşadığı için normal ya da mantıklı düşünemez ve normal dışı davranışlar sergileyebilir. Çevresi tarafından farkına varılan bu belirtiler sonucunda bir medyum ile görüşülmesi en sık başvurulan çözüm yollarından olmaktadır” ifadelerinin medyum/fal tanıtımına girdiğine hükmetti. Reklam mevzuatının “Falcı, medyum, astrolog ve benzerleri tarafından verilen hizmet reklamları ile yasadışı bahis ve kumar oyunlarının reklamları hiçbir şekilde yapılamaz” hükmü gereği söz konusu tanıtımların durdurulmasına karar verdi. “48 saatte sonuç garantisi. Diyanet İşleri tarafından onaylıdır. İşlemlerim her zaman İslam’a uygundur” diyen Medyum İslam; tanıtımlarında “İnatçı ve kibirli sevgiliyi geri getirme, jilet ve sarımsak, sabun ile aşk ritüeli gideni geri getir” diyen Manevi Bilge de reklam durdurma cezası alanlar arasında yer aldı.

AŞK DUASINA 550 BİN LİRA CEZA

Yine internet sitesinde “İş, şans, kısmet açma, nazar, dua ve muska, büyü, cinler, cin musallatı” sözleri nedeniyle Nuri Gürbüzler’e reklam durdurma verilirken, Sedat Demirel’e reklam durdurmanın yanında 550 bin lira ceza kesildi. Demirel’in ceza kararında özetle şu tespitler yer aldı: 

“İnternet sitesinde ‘Üzerinizde bulunan büyü ya da büyülerden kurtulun ve kendinize çok daha iyi bir hayatı sunmayı tercih edin. Günümüzde insanlar artık kıskanıyor olduğu ya da sevmiyor olduğu kişiler üzerine birbirinden farklı büyüler uygulatıyor. Sizler de üzerinize uygulanmış büyüler varsa kurtulun. Bu işlemi sadece gerçek ve iyi medyumlar tarafından yaptırmayı ihmal etmeyin. 1 günde etkili aşk duası, günah olmayan aşk işlemi, anında etkili 24 saatte aşık etme duası, güvenilir medyumla gideni geri getirme büyüsü, papaz büyüsü hakkında her şey, aşk bağlama büyüsü ve eski sevgiliyi geri getirme büyüsü’ ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir. Değerlendirme sonucunda medyum/fal tanıtımlarında bulunulduğu, bu kapsamda tüketicilerin korkularını ve batıl inançlarını istismar eden söz konusu tanıtımların Reklam Mevzuatı’nda yer verilen ‘falcı, medyum, astrolog ve benzerleri tarafından verilen hizmet reklamları ile yasadışı bahis ve kumar oyunlarının reklamları hiçbir şekilde yapılamaz’ hükmüne aykırı olduğundan 550 bin lira para ve reklam durdurma cezası kararı alınmıştır.”

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre son üç yılda AVM yapmak üzere ÇED başvurusu yapan yatırımcı sayısı bir elin parmaklarını geçmedi. 2022 yılında Diyarbakır’da Winstown, İstanbul’da Maltepe Park AVM, Siirt’te Merkez AVM olmak üzere sadece 3 yeni AVM için ÇED başvurusu yapıldı. Aynı yıl Bingöl’de aralarında kıyasıya rekabetin yaşandığı, Piesta AVM ile Milliamall AVM’ler ise kapasite artış başvurusunda bulundu. 2023 yılına gelindiğinde Bursa Nilüfer’de Bakyapı Mobilya AVM yatırımı için harekete geçerken, yılın ikinci ve son AVM başvurusu Ağrı’dan geldi. ISRA Group Ağrı Merkez’de AVM yapmak üzere ÇED başvuru dosyasını sundu. 2024 yılının ilk üç ayına bakıldığında ise Power İnşaat Tekirdağ Çerkezköy’de, Ahlatçı Otomotiv Konya Selçuklu’da AVM yapmak üzere başvurdu. Böylece üç yılda yapılan yeni AVM yatırım başvurusu sadece yedi oldu.

AVM, KONUT VE OFİS

Ahlatçı Otomotiv’in Konya Selçuklu’da yapacağı proje 25 bin 336 metrekarelik alan üzerinde AVM, konut ve ticari bölümler olmak üzere dört bloktan oluşuyor. Toplam 88 adet mağaza/dükkân, 167 adet konut, 94 adet ofis yer alıyor. Konutların yer alacağı iki blok 13’er katlı olacak ve birinde 90, diğerinde 77 adet konut; 15 katlı üçüncü blokta 94 ofis, son blokta ise 88 dükkan yer alacak. 

AĞRI’YA 950 MİLYON LİRALIK YATIRIM

İstanbul Başakşehir’de VMall AVM’nin sahibi olan Isra Group’un, Ağrı Merkez’de 16 bin 632 metrekarelik alan üzerine yapacağı AVM için 22 Mart’ta ÇED gerekli değil, kararı verildi. Yatırım bedeli 950 milyon TL olan, iki katı otopark olmak üzere beş katlı planlanan projenin ÇED dosyasında günlük ziyaretçi sayısının 15 bin olacağı tahmini dikkat çekti. AVM açıldığında 250 kişinin çalışması öngörülürken, imza töreninde konuşan ISRA Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdurrahim Tavlı yatırım için, “Bu proje, bölgenin dünyaya açılan kapısı olacak ve Ağrı’yı bölgenin çekim merkezi haline getirecek” demişti.

TÜRKİYE, 9 Nisan itibarıyla çimentodan alüminyuma, uçak yakıtından motor yağına kadar 54 ürün grubunda İsrail’e ihracatı kısıtladı. Türkiye’nin İsrail’e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına izin vermediğine dikkat çeken Ticaret Bakanlığı, konuya ilişkin açıklamasında “(Karar) İsrail, uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülükleri çerçevesinde, Gazze’de derhal ateşkes ilan edene ve Gazze Şeridi’ne yeterli miktarda ve kesintisiz insani yardım akışına izin verinceye kadar yürürlükte kalacaktır. Uluslararası camianın tüm üyelerine çağrımız, İsrail’in uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerine uymasını teminen, üzerine düşenleri yerine getirmeleridir” ifadelerine yer verdi.

‘AÇLIKTAN ÖLÜMLER ARTTI’

İsrail’in uluslararası hukuku alenen çiğnemeye devam ettiği, uluslararası camianın sayısız siyasi ve hukuki ateşkes ve kesintisiz insani yardım sağlama çağrılarını yok saydığı belirtilen bakanlık açıklaması özetle şöyle devam etti:

“İsrail’in, 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana, 6 ayı aşkın süredir Gazze Şeridi’nde yürüttüğü ve ayrım gözetmeden masum Filistin halkına ve sivil yerleşim yerlerine yönelik topyekün katliamda hayatını kaybeden Filistinli kardeşlerimizin sayısı 33 binin, yaralı sayısı yüz binlerin üzerindedir. Bunların büyük çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşmaktadır. Gazze Şeridi yerle bir olmuş, büyük bir yıkıma uğramıştır. Gazze Şeridi’nde hayata tutunmaya çalışan Filistin halkı, çağımızda benzeri görülmemiş biçimde açlıkla ve her türlü yoklukla mücadele etmekte, en temel gıda maddelerine, tıbbi yardım ve malzemeye ulaşmaları İsrail tarafından engellenmektedir. Açlıktan ölümler artmakta, salgın hastalıklar yayılmaktadır.

DERHAL UYGULANACAK

BM ve Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı kararları hukuken bağlayıcıdır. Türkiye, tüm bu kararların uygulanmasının takipçisi olacağını defaatle açıklamıştır. Bu doğrultuda Türkiye, 9 Nisan 2024 tarihinden itibaren, ilk aşamada Ek’te belirtilen ürün grupları altında yer alan ürünlerin İsrail’e ihracatını kısıtlama kararı almış bulunmaktadır. Bu kararın gerekleri Ticaret Bakanlığı tarafından derhal yürütülecektir.

ASKERİ ÜRÜNE İZİN VERİLMEDİ

Esasen, çok önceden bu yana, İsrail’e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına ülkemizce izin verilmemiştir ve verilmemektedir.

BAYRAM tatili nedeniyle vatandaşlar memleketlerine akın ederken, ek seferlerle birlikte şehirlerarası 9 bin 200 otobüsle 6.5 milyon yolcunun seyahat etmesi bekleniyor. Otobüsçüler Federasyonu Başkanı Mustafa Yıldırım, seçim için memleketlerine gidenlerin bir bölümünün dönmediğini, bayramı da yapıp öyle geleceklerini belirtti; fındık ve çayı olanların da bayram nedeniyle gidip dönüşünü sonraya bırakacaklarını söyledi.

Anne baba ve büyüklerin ziyareti için memlekete giden çalışanlar, öğrencilerle birlikte 9 günde toplamda 6.5 milyon kişinin seyahat edeceğini ifade eden Yıldırım, İstanbul başta olmak üzere bazı emeklilerin hayat pahalılığı nedeniyle yılın 6 ayını, yeme içme daha ucuz olduğundan memleketlerinde geçirdiğine; bir bölümünün de evlerini kiraya verip memlekete göç ettiğine dikkat çekti ve şunları söyledi:

BİLETLERE YÜZDE 80 ZAM

“60’lı yıllarda yaşanan memleketten şehirlere göç tersine dönüyor. 4 ay önce Ulaştırma Bakanlığı’na bildirdiğimiz bilet fiyatları, yolcu azlığından yüzde 50 indirimli olarak uygulanıyordu. Bu süre içinde akaryakıt, işçilik, yedek parça, bakım, onarım maliyetleri arttığından bayram döneminde fiili indirimleri kaldırıp, üzerine yüzde 25-30 zam koymak zorunda kaldık. Dolayısıyla sanki bilet fiyatları yüzde 70-80 zamlanmış gibi oldu” dedi. Yeni tarifeye göre en uzak mesafe olarak İstanbul’dan Van’a otobüs bileti bin 800 lira, Trabzon ve Rize bin 400 lira.”

HIZLI TRENE YENİ SEFER MÜJDESİ

Bakan Uraloğlu, Yüksek Hızlı Tren hatlarında 5 Nisan’dan itibaren başlayacak ek seferlerle koltuk kapasitesinin 18.084 artacağını duyurdu: “Günlük sefer sayısını Ankara-İstanbul hattında 13+13’ten 14+14’e; Konya-İstanbul hattında 4+4’ten 5+5’e yükselttik. Ayrıca Ankara-Konya hattında cuma ve pazar günleri işletilen 1+1 adet hafta sonu seferi cumartesi günleri de yapılacak. Yeni seferler tatil sonrası da devam edecek.”

KÖPRÜ VE OTOYOLLAR 9 GÜN ÜCRETSİZ

ANKARA Sanayi Odası (ASO) 60.yıl kuruluş törenine katılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Mayıs ayına kadar yıllık enflasyonda ciddi bir gerileme beklemiyoruz, hazirandan başlayarak belirgin düşüşleri göreceğiz” dedi. Yerel seçim sonrası ekonomiye ilişkin bazı söylentilere de değinen Yılmaz, “Yerel seçimler, makro politikaların değişme ihtimali olan seçimler değil. Yerel seçimler, yerel seçimlerdir. İlimizin, şehrimizin yerel hizmetleriyle ilgili seçimlerdir. Dolayısıyla bu yerel seçim vesilesiyle makro politikalarımız konusunda yapılan tartışmaların hiçbir zemine sahip olmadığını, spekülatif birtakım söylemlerden ibaret olduğunu ifade etmek isterim” diye konuştu.

‘HEDEF TÜKETİMİ TÖRPÜLEMEK’

Son dönemde izledikleri makro politikaların özünde ‘aşırı tüketimi törpülemek’ olduğuna dikkat çeken Yılmaz, “Daha ılımlı bir tüketim artışı sağlamak, iç taleple dış talebi dengelemek. Tüketim ağırlıklı büyümeden yatırım ve ihracat ağırlıklı büyüme yapısına doğru büyümemizin kompozisyonunu geliştirme sürecine girmiş durumdayız” dedi. “Çeyrekler bazında hala tüketim harcamalarının payı büyümede yüksek ama giderek azalan oranlarda katkıda bulunuyor. Yatırım ve ihracat ise giderek artan oranlarda katkıda bulunuyor” diyen Yılmaz, şöyle devam etti:

“Enflasyon temel meselemiz. Burada mücadeleyi orta ve uzun vadede kararlılıkla sürdürmemiz gerekiyor. Burada sonuç almaya başladık. Ocak ve şubat çeşitli sebeplerle biraz beklentilerin üzerinde geldi ama martla birlikte giderek ivme kaybedecek. Mayısa kadar yıllık enflasyonda ciddi bir gerileme beklemiyoruz. Yaz aylarında, hazirandan başlayarak yıllık bazda enflasyonda belirgin düşüşleri göreceğiz. 2025 için OVP’de öngördüğümüz yüzde 15 civarında; 2026’da yeniden tek haneyi görecek şekilde tüm planımızı buna göre yaptık.”

RASYONEL POLİTİKA VURGUSU

ASO’nun 60. yılı kutlamasının 18 Mart Çanakkale Zaferi’ne denk gelmesi dolayısıyla törende Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ile tüm kahramanlar ve şehitler için saygı duruşunda bulunularak, İstiklal Marşı okundu.

ASO Başkanı Seyit Ardıç konuşmasında Zafer’in 109.yılını kutlarken, Erzincan İliç’te yaşanan faciaların bir daha yaşanmaması temennisini dile getirerek, yaşamını kaybeden işçilere rahmet, yakınlarına sabır diledi. Ardıç, konuşmasında “Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ‘her fabrika bir kaledir’ diyerek 9 Ekim 1937’de Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’nı açmıştı. Kurucularımızın bozkırı sanayi ile yeşertme amacını ve heyecanını hep koruduk” dedi.

Kurul, META’nın, Instagram hesaplarına dayalı Threads profili oluşturan kullanıcıların verilerini, kullanıcılara onay seçeneği sunmaksızın birleştirmesinin, soruşturma tamamlanana kadar telafisi güç zararlara yol açacağını değerlendirdi. Meta’nın her bir hizmetten edindiği gücü ve birikimi diğer bir hizmetine aktarmasını mümkün kıldığı ve pazar gücünü arttırdığını tespit eden Kurul, “Mevcut bulgular çerçevesinde; Instagram ve Threads arasındaki veri aktarım mekanizması neticesinde oluşabilecek veri birleştirme davranışının engellenmesi yönünde geçici tedbir uygulanmasına karar verilmiştir” duyurusu yaptı. Kurul, Meta’nın veri birleştirmeden vazgeçmemesi halinde para cezası aşamasına geçeceğini de bildirdi.

GÜNLÜK 4.8 MİLYON LİRA CEZA

Rekabet Kurulu, 2021 yılında başlattığı soruşturmada ise Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetlerinden toplanılan verileri birleştirmek suretiyle hakim durumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle Meta’ya yaklaşık 347 milyon TL ceza kesmiş ve ihlalin giderilerek pazarda etkin rekabetin tesisi görevi vermişti. Çevrim içi görüntülü reklamcılık pazarlarında faaliyet gösteren rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırdığı ve pazara giriş engeli yarattığı tespit edilen Meta’ya yükümlülüklerini yerine getirmesi için 9 Aralık 2023 tarihine süre tanınmıştı. İşte Kurul, dün yaptığı ikinci açıklamasında Meta’nın kendisine tanınan süre içinde etkin rekabeti tesis edecek yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle günlük 4 milyon 796 bin 152 lira para cezası uygulanmasına karar verdiğini duyurdu.

RED VEREN DE KULLANABİLSİN, ONAYA ZORLAMA

Kurul, bu cezanın gerekçesini kamuoyuna şöyle açıkladı: “META tarafından Facebook, Instagram ve WhatsApp hizmetleri arasında verilerinin birleştirilmesine yönelik tercihleri için kullanıcılara sunulacak olan ekran bildirimi, yeterli derecede şeffaf olmaması, bir başka deyişle kullanıcıları yeteri kadar bilgilendirme içermemesi ve kullanıcıları veri birleştirmeye onay verecek şekilde yönlendirici nitelikte dizayn edilmesi sebepleriyle soruşturma kapsamında ele alınan rekabet karşıtı endişeleri gidermesi hususunda yeterli görülmedi. Bunun üzerine 12 Aralık 2023 tarihinden başlamak üzere, META tarafından önerilecek uyum tedbirinin Rekabet Kurumu kayıtlarına girmesine kadar her gün için 2022 yılı gayri safi gelirleri üzerinden 4 milyon 796 bun 152,96 Türk Lirası idari para cezası uygulanmasına karar verdi.”

BEDAVA DEĞİL, VERİNİZLE ÖDÜYORSUNUZ

Rekabet Kurulu, Meta’nın Threads ve Instagram uygulamalarını birleştirmesi işlemine ilişkin verdiği ‘geçici tedbir’ kararında kişilerin, sosyal platformlarda hizmeti bedavaya satın almadığına, ödemeyi ‘veri’ aracılığıyla yaptığına dikkat çekilerek, özetle şu tespitler sıralandı: “Bu pazarlarda, ‘sıfır’ fiyatla ilgili hizmetlerden yararlanan kullanıcılar, bir ödeme yapmıyor oldukları algısında olsalar da ilgili platforma sağladıkları veri ile ödeme yapmaktadırlar. Dijital pazarların para birimi niteliğinde olan veri, tüketicilerce farkında olmadan sunulabilmekte veya kolaylıkla gözden çıkarılabilmektedir. Platformlar görünürde bedava olan bu hizmeti, tüketicileri platformuna çekmek ve sahip olduğu bu tüketici tabanını, gelir elde ettiği reklam verenleri veya ticari kullanıcıları cezbetmek için kullanmaktadır. Dolayısıyla tüketicilerin bu uygulamalar üzerindeki hemen her hareketini takip edebilen büyük platformlar tarafından elde edilen veri, teşebbüse muazzam bir güç vermektedir. Tekelleşmeye bu denli meyilli pazarlarda teşebbüslerce gerçekleştirilecek en ufak bir davranış dahi çığ etkisi yaratabilir.”

Zeytin ağaçları ve Akbelen ormanı için nöbet tutan vatandaşlar “Köyümüzü madenden tamamen kurtarana kadar mücadelemiz devam edecek” derken, AK Parti Muğla Büyükşehir Belediyesi Başkan Adayı Aydın Ayaydın, “Kamulaştırma konusunda kendimi sorumlu hissederek Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan nezdinde girişimde bulundum ve kararın gözden geçirilmesini talep ettim” ifadelerini kullandı.

TERMİK SANTRALA KÖMÜR İÇİN

Resmi Gazete’de 12 Mart’ta yayımlanan karar, Limak ve IC Holding iştiraki YK Enerji tarafından işletilen Yeniköy-Kemerköy Termik Santralı’nın kömür ihtiyacını karşılamak için Akbelen Ormanı’nın bulunduğu İkizköy, Çamköy ve Karacahisar sınırları içindeki 190 parsellik arazinin, linyit madeni sahası olarak kullanılmak üzere, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılmasını içeriyordu. Kararla Akbelen Ormanı’nın bulunduğu köylerin sınırları içinde toplam 90 parselde, 832 dekarı zeytinlik olan 2 bin 24 dekar arazi, Maden Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılarak, YK enerji tarafından linyit kömürü çıkarılacaktı. Acele kamulaştırmaya yöre halkı tepki gösterirken, “Kamulaştırma kamu yararına yapılır, bu kararın hukuki dayanağı yoktur” açıklaması yapılmıştı.

İptal kararı öncesinde Ayaydın, “Evet enerjiye ihtiyacımız var ve bunu ithal yerine yerli kaynaklarla sağlama konusundaki hassasiyeti de son derece makul buluyorum. Ancak Muğla için tarımın, doğaya saygılı sürdürülebilir turizmin de çok değerli olduğuna dikkat çekmek istiyorum. Bu nedenle dün akşam Cumhurbaşkanımızı iki kez arayarak taleplerimi ilettim, toprakların istimlak edilmesinden vazgeçilmesi için talepte bulundum” demişti.

İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi emekli öğretim üyesi, orman mühendisi ve doğa bilimci Prof. Doğan Kantarcı, Erzincan İliç’teki maden faciasında 9 işçiyi yutan milyonlarca metreküplük toprağın 400 bin kamyonla taşınması planına ekolojik bir çalışmayla itiraz etti. Kantarcı, “Çöpler Altın Madeni liç yığını göçüğü ve materyalden kirli su sızdırma sorunu üzerine ekolojik bir değerlendirme” başlıklı çalışmasında şu uyarıları yaptı, çarpıcı öneriler getirdi: “Çok kurak bir bozkır niteliğindeki bölge, en yağışlı dönem olan kış ve bahar aylarında, yağmur ve kar suları dahil en yüksek günlük 27 ila 65 milimetre yağış alıyor. Yığın liçinden göçen materyal, yaklaşık 50 metre kalınlığında bir kütle olarak kuru dere yatağını doldurmuş.

TAŞINMASI MÜMKÜN DEĞİL

Divriği’de ölçülen aylık yağışlar ile yüksek yağış miktarları göçen materyalin üst kesiminde 1 metre kalınlığındaki bölümü bile dolduramaz. Diğer bir ifadeyle göçen materyalin üstüne düşen yağışın miktarı çok az olup; Sabırlı Deresi’ne, yeraltı suyuna veya baraja ulaşması mümkün değildir. Bu kadar kalın kütlenin taşınmasına gerek yoktur, mümkün de değildir. Bu materyalin üstü ağaçlandırılabilir. Sodyum siyanür kalıntısı, sönmüş kireçle birlikte olup pH 11-12 arasındadır. Materyalin üstüne tarım ilaçlama uçağı ile kireç tozu serpmek, asit maden suyunun oluşumunu, buharlaşıp yok olmadıysa eğer NaHCN bileşiğinin dönüşümünü ve materyalde ağır metallerin çözünmesini engelleyecektir.” 

MERA DA YAPILABİLİR

Hürriyet’in sorularını da yanıtlayan Kantarcı, bölgedeki 35 milyon tonluk toprağı taşımanın mümkün olmadığını belirterek şöyle konuştu: “Böyle bir yığının içinden ne yazık ki 9 işçimizin cesedine ulaşılması mümkün değil. Bölge aşırı kurak bozkır niteliğinde olduğundan yağmur ya da kar suyuyla 50 metrelik kütlenin kuru Sabırlı Deresi içinden taşınması da mümkün değil. Dolayısıyla baraja, Fırat’a karışma riski de bulunmuyor. Bölge çok rüzgârlı, önce sönmüş kireç dökülüp üzerine madenden çıkarılan pasa 30-40 cm üzerine serilir. Bozkırın ağacı karaçam ile de ağaçlandırılır. Yüzde 10’u tutsa bile kalan yerler mera haline getirilip hayvan otlatılır, tutan ağaçlarla da rüzgârdan korunma sağlanır.”

ARAMALAR DURDU

ANAGOLD Madencilik’in büyük ortağı Kanada merkezli SSR Mining’in Toronto’da işlem gören hisselerinde heyelan yüzünden yüzde 50’den fazla düşüş yaşandı. Şirketin piyasa değeri 1.04 milyar dolar azaldı. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde 56.768 ons (yaklaşık 1600 kg) altın üreten Çöpler Madeni, SSR’ın 2010 yılından bu yana faaliyet gösteren en büyük ikinci altın madeni. Şirketin ABD, Türkiye, Kanada ve Arjantin’deki madenleriyle yılda yaklaşık 700 bin onsluk altın üretimi yaptığı belirtiliyor.

ÜRETİMİ DURDURULDU

Anagold Madencilik’in Türkiye’de işlettiği tek maden olan Çöpler’de yaşanan faciadan sonra üretimi de durduruldu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lisans şartlarının ortadan kalktığını belirterek, madenin çevre için izin ve lisans belgesini iptal etti. İptal çerçevesinde firma üretime devam edemeyecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, maden ocağının izin ve lisans belgesinin iptaline gerekçe olarak “yaşanan heyelan olayının ardından yığın liç sahasında bulunan malzemenin Sabırlı Deresi ve ocak sahasına doğru akmasını ve bundan dolayı lisans şartlarının ortadan kalkmasını” gösterdi. Bu iptal nedeniyle firma üretime devam edemeyecek, koşullarını düzeltip yeniden lisans başvurusu yapması gerekecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da kendi yetkileri kapsamında kaza sonrası madenin üretim faaliyetlerini durdurdu. Çevre Bakanlığı’nın yanı sıra Enerji Bakanlığı da kendi prosedürünü yürütüyor.

PARA CEZASI GELEBİLİR

Eski Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Prof Mustafa Öztürk de lisans iptalinin yanı sıra firmaya ağır para cezası verilmesi gerektiğini söyledi. “İçinde civa, kadminyum gibi tehlikeli metaller bulunan 30 milyon tonluk toprağın bulunduğu yerden kaldırılması dahil tüm maliyetleri firma karşılanmalıdır. Ayrıca tüm denetçilere ağır cezalar verilmelidir” diyen Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Asıl siyanür havuzunda yırtılma, sızma var mı? O havuzun çevresinde kuyular kazılarak numune alınıp analiz yapılmalı. Sızma varsa korkunç, yeraltı suyunu, su kaynaklarını kirletmiş olabilir. Ayrıca yukarıda kaymayan bir kütle var, her an bir heyelanla onun da çökme ihtimali var.”

KİM BU ANAGOLD... YÜZDE 80’İ YABANCI YÜZDE 20’Sİ YERLİ 

Anagold Madencilik’in şirket bilgilerine göre, firma Türkiye’de sadece Çöpler Altın Madeni’ni işletiyor. Çöpler Madeni’nde inşaat çalışmaları 25 Ekim 2009’da başlarken, şirket 22 Aralık 2010’da ilk altın dönümünü yaptı. Anagold Madencilik Firması’nın yüzde 80 hisssesi SSR Mining’e, yüzde 20 hissesi de Çalık Holding bünyesindeki Lidya Madencilik şirketine ait bulunuyor. SRR ise 2020 yılında bir Kanada şirketi ile ABD merkezli Alacer Gold isimli şirketin birleşmesi sonucu kuruldu. Şirket çokuluslu kabul ediliyor.

FACİA VAHŞİ ÜRETİMLE GELDİ

Maden Profesörü Ekrem Yüce: “Altın madenciliği Güney Afrika, Kanada, ABD’de gereken tedbirlere uygun yapılıyor. Sorgulanması gereken; buralar sürekli denetlenirken bu durumun denetimlerde neden dikkat çekmediğidir. Bu facia bir anda, bir dakikada, bir günde olabilecek bir olay değildir. Tüm bunları uzmanlar, denetçiler görüyor olmalıydı. O yığın yine çökerdi ama en azından dokuz canımızı kaybetmezdik. Dolayısıyla yapılan teknik hataların Türk’ü, yabancısı yok. Önemli olan tekniğe uygunluk ve denetimdir.”

ÖNEMLİ OLAN DENETLEME

Eski Maden Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Torun: “Sermayenin yerlisi-yabancısı yok. Burada birinci hata, fay hattında bu madenin açılması. İkincisi yığın liçinin yüksekliği ki burada yeterli düzlük olmadığından firma uzaklaştırmak yerine maliyeti düşürmek için üst üste yığmış. Yükseklik bu noktaya erişene kadar neden kimse görmedi? Enerji Bakanlığı ağustos ayında denetim yapıldığını söylüyor. O halde neyi denetlediler? Adı Hans da olsa Hasan da olsa sermaye doğru denetlenmediğinde kâr hırsıyla vahşi üretime yönelebilir ama devletin buna izin vermemesi gerekir. Zaten bu madende de şirketin yüzde 20’si Çalık’ın, yani yerli firmanın.”

ANAGOLD Çöpler Altın Madeni’ndeki facianın ardından hemen bölgeye gittik. Edindiğimiz bilgilere göre facia şöyle yaşandı: Maden sahasında sabah mesaisi başladığında, liç alanında (dışarı çıkarılıp istiflenen toprak) rutin kontroller yapıldı. Sabah saat 09.00’da toprağın üst katmanında oluşan çatlaklar fark edildi. Çatlakların olası bir toprak kaymasına neden olabileceği değerlendirildi. Hemen bilgi verildi, raporlama yapıldı.

100 İŞÇİ SAHADAN ÇIKARILDI

Bunun üzerine o bölgede çalışmalar durduruldu, saha boşaltıldı. Normal şartlarda bu sahada 100’e yakın işçi çalışıyordu. Alan boşaltıldıktan saatler sonra 3 bölge amiri (sorumlu) kontrol amaçlı aynı noktaya hareket etti. Saat 14.28’de alana vardıklarında araçlarından inmeye fırsat bulamadan toprak kütlesi nehir gibi üzerilerine aktı ve içinde bulundukları araçla birlikte toprak seline kapıldılar.

5’İ KONTEYNERDe 4‘Ü ARAÇTA

O sırada boşaltılmış bölgede konteyner içerisinde de 5 işçi vardı. Onlar da içerisinde bulundukları konteynerle birlikte kayan toprağın altında kaldı. Göçüğün yaşandığı noktadan farklı bir bölgede çalışma yapan kamyon şoförü de aracıyla birlikte sel gibi gelen toprağa kapıldı. Bu arada, dar alanda toprak yığılmasının da göçüğe neden olduğu değerlendiriliyor.

MOBİL TAKİP SİSTEMİ

Kayan toprak kütlesi altında kalan 9 işçiye ulaşılması için gece-gündüz aralıksız çalışma yürütülüyor. 562 araç, 5 dron, 2 kimyasal-biyolojik ve nükleer araç, 5 metale duyarlı radar cihazı ve 5 kurtarma köpeği çalışmalarda kullanılıyor. Dün sabahın ilk ışıklarıyla çalışmalar zaman zaman yağan yağmurun altında devam etti. Yapılan çalışmalarda akşam saatlerine kadar bir sonuç elde edilemedi. Bölgede yeni gelişebilecek bir kaymayı izleme ve göçük altındaki işçiler ile araçların yerlerini belirleme amacıyla da mobil takip sistemleri ve yer radar ekipmanları kuruldu.

10 MİLYON METREKÜP TOPRAK AKTI

Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) geçirdiği 18 günün ardından Türkiye’nin insanlı ilk uzay bilim misyonunu tamamlayarak 9 Şubat’ta Dünya’ya iniş yapan astronot Alper Gezeravcı, ABD’deki kontrollerinin ardından dün Cumhurbaşkanlığı’na ait uçakla Ankara Esenboğa Havalimanı’na geldi. Gezeravcı’yı Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Yusuf Kıraç, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal ve Türkiye’nin ikinci astronotu Tuva Cihangir Atasever karşıladı.

BU HER HANEDEKİ ÇOCUĞUN BAŞARISI

Gezeravcı çiçeklerle kendisini karşılayan 13 çocuğa Uluslararası Uzay İstasyonu’na giderken götürdüğü ve Dünya’ya geri getirdiği 13 Türk bayrağını verdi. “Orada gerçekleştirdiğimiz her bir deneyi temsil eden bir Türk bayrağını gençlerimize vererek kutlu yolculuğun bayrak değişimini gerçekleştirmiş bulunduk” diyen Gezeravcı, bunun bir yere varış değil, sadece bir başlangıç olduğunu vurguladı. Gezeravcı şöyle konuştu: “Bugüne kadar eksik olan tek şeyimiz damarlarımızdaki asil kanın potansiyelinin farkında olamayışımızdı. Koşar adımlarla ileriye gitmeye devam edeceğiz. Bu başarı bireysel değil, her hanedeki çocuğun başarısıdır. 10 hedeften biriydi bu. Devletin bu noktada enjekte ettiği özgüveni damarlarımızda hissettik. Askeri havacılıkta ‘hedef büyülenmesi’ tabiri var. Bakıp da büyülenmediğiniz bir an yok.”

HİÇ ZORLANMADIM

Sağlık durumuyla ilgili de sorun yaşamadığını belirten Gezeravcı, “Yerçekimsiz ortamda adaptasyon sorunu yaşamadım. Zorlandığımı hissettiğim bir an olmadı” dedi.

SEYAHAT DEĞİL GÖREVDİ

- Gezeravcı, uzaya gidişinin seyahat olarak değerlendirilmesine ise şöyle karşılık verdi:  “Yaptığımızın uzay seyahati olmadığını çok rahatlıkla ifade edebilirim. Gönlümüz rahat. Biz orada emsalleriyle en az eşit düzeyde ve bazı noktalarda daha ileri düzeyde hiç bir aksaklık yaşamadan çok tatmin edici bir görev yerine getirdik. Bunu da otoritelerin ifadelerine istinaden söyleyebilirim.”

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, dün eski Genel Başkan Deniz Baykal’ın ölüm yıldönümü anma töreninin ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.  Özel, Hatay’la ilgili  şu açıklamayı yaptı:

 “Hatay’da protestolar yaşandı. 100 söz protesto vardıysa, 99’u hükümete yönelikti. Ama hükümete yakın kaynaklar ‘Efendim Lütfü Savaş protesto edildi.’ Evet Lütfü Bey’e yönelik de sitem cümlelerini duyduk. Siyaset, vatandaşın söylediğini duyma sanatıdır, verdiği mesajı alma sanatıdır. CHP olarak bütün bölgelerde hem adaylarımızı yoğun anketlerle belirledik hem adaylaştırdığımız arkadaşları erken adaylaştırarak, takvimin son günü 20’sidir. Ama çok daha öncesinden adaylaştırarak, adaylık sonrası ölçme ve değerlendirme anketlerine de önem veriyoruz. Yüksek örneklemlerle yapılan bu anketler, bize bir şehirde yanlış yaptığımız sinyalini veriyorsa ya da verirse bu değerlendirilir. Milletin sesini sandıktan önce duymakta en önemli gösterge çok yüksek örneklemle yapılan anketlerdir. Anketlerde bir şey görüyorsak müdahale ediyoruz, görürsek müdahale ederiz.”

ERDOĞAN’A CEVAP VERMEYECEĞİZ

Özel, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı hedef alarak da şunları söyledi: “Zonguldak’ta daha önce Hatay’da yaptığı açıklamanın devamını getirdi. Diyor ki ‘Ülkenin Cumhurbaşkanı’nın eli Zonguldak’ın üzerinde olursa hizmet gelir.’ Erdoğan’ın milli iradenin üzerinden elini çekmesi lazım. Bu yaptığı iş tamamen milli irade gaspıdır. Nasıl o gücünü sandıktan alıyorsa, bütün belediye başkanları da gücünü sandıktan alır. Nasıl gerçek patron milletse, belediye başkanlarının da cumhurbaşkanının da belirleyicisi millettir. Bunun dışında bir ifade milli iradeye saygısızlıktır. Bugün Erdoğan’a en sert cevapları vermek onun istediği bir şey. Bizi kavgaya çekmek istiyor. Erdoğan’ın hakaret, iftira ve saldırılarına cevap verme niyetinde değiliz.”

DEM YANITI: KİMSENİN ADAYINA MİNNETİMİZ YOK

Özgür Özel, DEM Parti’nin İstanbul’da aday çıkarmasıyla ilgili de şunları söyledi: “Kimsenin adayını çıkarmasına, çıkarmamasına karışmayız. Bir parti aday çıkarmazsa demlenip, aday çıkardığında demlenmemiş olma iftirasını, bu sabah höpürdete höpürdete demli çay içenlere, Bahçeli ve Tayyip Erdoğan’a sorun. Bütün siyasi partilerle açık iletişim halindeyiz. DEM ile yaptığımız görüşme gözünüzün önündedir. Ama bazı görüşmeleri hangi mecralarda, kimlerin, ne şekilde, ne vaatlerle yürüttüğünü millet sormaktadır. Bizim kimsenin çıkaracağı adaya da çıkarmadığı adaya da lafımız da minnetimiz de yoktur.”

CHP’DE KARAR GÜNÜ

CHP’nin Merkez Yönetim Kurulu (MYK) ve Parti Meclisi (PM) bugün henüz açıklanmayan 300’e yakın belediye başkan adayının durumunu görüşüp karara bağlamak için arka arkaya toplanıyor. Gözlerin çevrildiği İstanbul ve Ankara’nın kritik ilçeleri de yer alıyor. İstanbul’da Kadıköy, Bakırköy ve Sarıyer’in yanı sıra DEM Parti’nin büyükşehir adayını duyurmasıyla daha da kritik hale gelen Adalar ve Esenyurt’un da aralarında bulunduğu 11 ilçesinin adayları belirlenip açıklanacak.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun nüfus verilerine göre İstanbul’da 15 milyon 56 bin 806 kişi ikamet ediyor. Ancak bunlardan sadece 2 milyon 152 bin 878’inin kütüğü İstanbul’a kayıtlı. Megakentte ikamet edip kütüğü başka illerde olan 12 milyon 904 bin kişinin dağılımına bakıldığında ise 754 bin kişiyle Sivaslıların ilk sırada olduğu görülüyor. Yani 650 bin 401 kişinin yaşadığı Sivas’ın nüfusundan daha fazla Sivaslı İstanbul’da ikamet ediyor.

Benzer durum Kastamonu’da da görülüyor. Kastamonu’nun nüfusu 388 bin 990’da kalırken, İstanbul’da 554 bin Kastamonulu yaşıyor. Ordu’nun nüfusu ise 775 bin 800 olurken, 515 bin Ordulu İstanbul’da ikamet halinde. 

KARADENİZ AĞIRLIĞI

Bölgesel bazlı bakıldığında ise Karadeniz’in ağırlığı dikkat çekiyor. Giresunlu 482 bin 530, Tokatlı 478 bin 587, Samsunlu 415 bin 22, Trabzonlu 411 bin 65, Sinoplu 365 bin 925, Rizeli 304 bin 722 kişi megakentte yaşıyor. İstanbul’daki toplam Karadenizli sayısı 4 milyon 464 bini buluyor. Kütükleri Doğu ve Güneydoğu illerinde kayıtlı olup İstanbul’da yaşayanlara bakıldığında ise Erzurum 450 bin 286, Malatya 419 bin 224, Kars 306 bin 869, Erzincan 300 bin 404, Mardin 263 bin 995, Van 263 bin 921 ve Diyarbakır 236 bin 257 ile öne çıkıyor. Toplamda ise İstanbul’da Doğu ve Güneydoğu illerinden 4 milyon 623 bin 903 kişi yaşıyor.

İŞTE MEGAKENTTEKİ İLK 10 ŞEHİR

SİVASLI: 754 BİN

KASTAMONULU: 554 BİN

ORDULU:

DÜNYANIN en büyük güvenlik şirketlerinden biri olan Securitas’ın hem küresel hem de Türkiye’ye yönelik güvenlik riskleri durum değerlendirme raporu yayımlandı. Türkiye’de güvenlik birimlerine yansıyan 800 bin bildirim üzerinden hazırlanan raporda, 2023 yılında Türkiye’de karşılaşılan en büyük güvenlik riskinin hırsızlık olduğu tespit edildi. Yapılan risk bildirimlerinin yüzde 51.1’i (408 bini) hırsızlık kaynaklı olurken, yüzde 10.4’le yangın ikinci sırada yer aldı.

Rapora göre Türkiye’de 2023 yılında tüm sektörlerin en sık karşılaştığı risk hırsızlık olurken, bu suç en fazla perakende ve endüstri/üretim sektörlerinde görüldü. Konut sektöründe en fazla hırsızlık ihbarı yaz aylarında ve tatillerde; perakende sektöründe kış aylarında; turizm sektöründe ise yaz aylarında gerçekleşti.

‘HIRSIZLIK AZALACAK’

Yapay zekânın, son üç yılın verileriyle yaptığı analize göre ise önümüzdeki 3 ayda hırsızlık riski yüzde 15 azalacak, gasp ve vandalizm (kamu ve özel mala saldırı) risklerinde artış olacak.

5 YEREL TEHDİT

Securitas Türkiye Ülke Başkanı Murat Kösereisoğlu, “Rapora göre işletme sahipleri makro risklerle ilgilenirken, öncelikli olarak personellerinin güvenliği, mülklerinin ve sahip olduklarının güvenliği üzerinde duruyorlar. Bu doğrultuda işletmeler için yerel riskler sırasıyla; izinsiz giriş, hırsızlık, vandallık, yangın ve soygun olarak öngörülüyor.”

Türkiye, Milli Uzay Programı çerçevesinde Türk astronot Alper Gezeravcı’nın uzaya çıkmasıyla büyük bir sevinç yaşarken dün de Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’ndeki (NASA) görevinden ayrılıp ülkesine dönen Astrofizikçi Dr. Umut Yıldız için heyecanlandı. Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidişiyle sevinç gözyaşları döktüğünü anlatan Yıldız, 21 yıl sonra ülkesine dönüp deneyimlerini paylaşmak istediğini söyledi.

Dr. Umut Yıldız - Aysel ALP YAZDI

BAKAN KACIR: HOŞ GELDİNİZ

Yıldız’ın dönüş kararını duyurduğu videoyu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da ‘Hoş geldiniz’ notuyla kendi hesabından paylaştı. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Yıldız, şunları söyledi:

ESKİDEN UZAYLA KARIN DOYMAZDI

“20-25 yıl önce Türkiye’de aileler ‘bu işten karın doymaz’ düşüncesiyle çocuklarının uzay okumasını istemiyordu. Ben de benzer bir süreçten geçtim. İtirazlara rağmen Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri’ni tercih ettim. Burada optik teleskoplarla çalışılıyordu, ben ise radyo antenlerini çok sevdiğim için radyo astronomi yapmak istediğimden ülkeden ayrıldım. İngiltere, Hollanda ve Kanarya Adaları’ndaki enstitülerde hem okudum hem çalıştım; dünyanın başka yerlerindeki teleskoplara gönderildim ve oralarda gözlemler yaptım. Space X’in maliyetleri düşürmesiyle çok daha fazla şirket uzaya yük gönderebilecek duruma geldi. Böylece dünya genelinde çok fazla uzay şirketi kuruldu. Türkiye de buna kayıtsız kalmadı, ben de Türkiye’de bir uzay şirketine, Ankara’da Plan-S Uydu ve Uzay Teknoloijileri şirketine genel müdür yardımcısı olarak dönüş yaptım.

Sakarya’da 28 Aralık 2023’te zincirleme trafik kazasında 11 kişi yaşamını yitirirken 57 kişi yaralanmış; 2 Ocak’ta Malatya’daki otobüs kazasında 4 kişi ölmüş, 36 kişi yaralanmış; 5 Ocak’ta Kars’taki kazada ise 2 kişi ölmüş, 8 kişi yaralanmıştı. 16 Ocak’ta Mersin’deki kazada ise 9 kişi ölürken 13’ü ağır, 30 yaralı olduğu açıklanmıştı. Son 24 saatte ise Kütahya’da devrilen yolcu otobüsünde 18 kişi, Sivas’ta yolcu minibüsü kazasında 26 kişi ve Van’da yolcu midibüsü kazasında 27 kişi yaralanırken uzmanlar, Hürriyet’e “Bu kazaları durdurmak mümkün ama önlem almak şartıyla” dedi.

Van - Dün 27 yaralı

YÜKSEK HIZ, YALANCI KIŞ LASTİĞİ

Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Onur Orhon, otoyollarda hız sınırının artmasının sefer sayısını artırmak anlamına geldiğini belirterek yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

“19 günde 4 ölümlü kaza bir felaket. Bunların önlenmesi için otoyollarda hız sınırının düşürülmesinin yanısıra gerçek kış lastiğinin zorunlu kılınması, deneyimsiz sürücülerin araç kullanımının engellenmesi. Sürücülerin, araç bagajı yerine otel, ev odalarında dinlenmelerinin sağlanması. Takograf kontrollerinin, polis tarafından gerekli takograf veri indirme cihazları ve veri analiz yazılımıyla yapılması. Otobüslerin fabrika çıkışı takılı ve ayarlı (100km/h) olan hız sınırlayıcı düzeneklerinin (Speed Limitor) devre dışı bırakılmasının önlenmesi. Araç muayenesinde ‘Elektronik Sürüş Destek Sistemleri’nin arıza tespit cihazıyla (OBD) ile denetlenmesi. Araç bakımlarının, sürücü sağlık taramalarının periyodik olarak yapılması. Yolcuların, çıkarmaksızın emniyet kemeri takmalarının sağlanması.”

Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın da aralarında bulunduğu Axiom Mission 3 (Ax-3) ekibini Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) taşıyacak roket, bu gece 00.49’da fırlatılacak. Dün yapılması planlanan fırlatma Space X’in insanlı uzay uçuşu kıdemli direktörü Benji Reed’in açıklamasına göre, mühendislik ekiplerinin Dragon kapsülünün iniş paraşütlerinin açılma biçiminde ve Falcon 9 roketine nasıl bağlanacağında bazı teknik sorunlar keşfettmesi üzerine ertelendi. Reed açıklamasına her iki sorunun da çözüldüğünü ekledi. Gezeravcı, 36 saatlik yolculuğun ardından uzay istasyonuna ulaşacak. Uzayda 14 gün kalacak olan Gezeravcı, 13 uzay deneyine imza atacak.

SAVAŞ PİLOTU VE MÜHENDİS

Mersin Silifke’de 1979’da doğan Gezeravcı, bir TV programında “Küçüklüğünden itibaren, hayalinin sınırı gökyüzü olan bir çocuğun, hayalinin eşiğini uzaya taşıyan bir adımdır bu” sözleriyle özetlemişti duygularını. Türk Hava Kuvvetleri’nde 15 yıl pilotluk yapan Gezeravcı, lisans eğitimini Hava Harp Okulu’nda elektronik mühendisliği alanında tamamladı. Wright-Patterson Üssü’ndeki Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü’nde yüksek lisans yapan Gezeravcı aralarında F-16’nın da bulunduğu birçok uçağı kullandı, THY’de 7 yıl kaptan pilot olarak çalıştı. “Uzayla ilgili bir hayalim yoktu. Hayalim gökyüzü ile limitliydi” diyen Gezeravcı, Türkiye’nin insanlı ilk uzay projesi için başvuru çağrısı haberlerini görmesinin ardından, yapabileceğine kanaat getirerek başvurduğunu anlatmıştı.

HANGİ DENEYLERİ YAPACAK

Alper Gezeravcı uzayda 13 deneye imza atacak. Bunlardan bazıları şöyle: 

UYNA

Kasım ayı başında Polat çifti hakkında kara para aklama suçlamasıyla başlatılan operasyonun ardından Lüleburgaz’da iki köy ortasına dökülen sıvı krem, köylüleri tedirgin etti. Lüleburgaz Eskitaşlı ve Turgutbey Köyleri ortasındaki bal ormanına dökülen sıvı üzerine köylüler, 17 Kasım’da Lüleburgaz Kaymakamlığı ve jandarma komutanlığına başvurdu. CİMER’e verilen şikâyet dilekçesinde, “Ormanlık alanda kekikle beslenen arıların mide bulandırıcı kimyasal kokular ile zehirlenmesini, çevrenin kirletilmesini istemiyoruz. Atıklar acilen kaldırılmazsa yeraltı sularını ve yanındaki Tatarköy Göleti sularını kirletecek. Acilen kaldırılmalı. Dökenlerin yakalanması ve gerekli cezanın verilmesini de saygılarımla arz ederiz” denildi.

TAHKİKAT BAŞLATILDI

CİMER aracılığıyla Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan gelen yazıda konunun Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bildirilmesinin uygun olacağı ifade edildi. İlçe Jandarma Komutanlığı’ndan yazılan yanıtta ise tim komutanlığınca kontrole gidildiği, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün de kontrolde bulunduğu, cumhuriyet savcısının talimatıyla adli tahkikatın başlatıldığı bilgisi verildi. 25 Aralık’ta Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi ve Denetiminden Sorumlu Şube Müdürlüğü tarafından gönderilen yazıda atığın bulunduğu yerin orman bölgesi olduğu vurgulanarak, bertarafı ve atanın tespiti için Kırklareli Jandarma Komutanlığı’na, Orman İşletme Müdürlüğü’ne ve Lüleburgaz Kaymakamlığı’na yazı yazıldığı ifade edildi.

KÖY SAKİNİ HÜRRİYET’E ANLATTI: ANALİZ ETTİK KREM ÇIKTI

- HÜRRİYET’e konuşan Turgutbey sakinlerinden Kenan Gören, jandarmanın çevre timi bulunduğunu, sıvıyı onların da analiz ettiğini ancak sonucu kendileriyle paylaşmadıklarını söyledi. Sıvının tehlikeli atık olup olmadığını öğrenmek için numune alarak özel bir laboratuvarda sıvıyı analiz ettirdiklerini anlatan Gören, şunları söyledi:

BULGARİSTAN’DAN MI GELDİ

“Analiz neticesinde bu sıvının krem ham maddesi olduğunu söylediler. O günlerde Dilan Polat tutuklanmış ve sorguya alınmıştı. Onların kremlerinin de Bulgaristan’dan getirildiği ortaya çıkmıştı. Biz de köyümüze dökülen bu sıvıların Bulgaristan’dan onlar için getirilmiş ham maddeler olduğunu tahmin ediyoruz.

Yeni yıla sayılı günler kala kamuda eleman alım ilanları arttı. Tarım Bakanlığı’ndan Dışişleri’ne; Cumhurbaşkanlığı’ndan belediyelere, üniversitelere binlerce memur, işçi statüsünde mühendis, yazılım uzmanı, diplomatik kariyer sahibi memur, gelir uzman yardımcısı, göç uzman yardımcısı, tercüman, temizlik, güvenlik personel alımı için duyuru yağdı.

VERGİ DENETİMİNE DEV KADRO

Gelir İdaresi Başkanlığı 50’si Ankara, 759’u İstanbul, 100’ü Hatay olmak üzere toplam bin 321 adet gelir uzman yardımcısı alımı için ilan yayınladı. Türkiye genelinde alım yapılacak diğer iller Antalya, Adıyaman, Adana, Ağrı, Aksaray, Ardahan, Artvin, Bartın, Batman, Bingöl, Bitlis, Bursa, Çorum, Diyarbakır, Erzincan, Hakkari, Hatay, Iğdır, İzmir, Kahramanmaraş, Karabük, Kars, Kırklareli, Kilis, Malatya, Manisa, Mardin, Muş, Niğde, Osmaniye, Samsun, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ, Tokat, Tunceli oldu.

50 KİŞİLİK ALIMA BİN KİŞİLİK SINAV

Dışişleri Bakanlığı, diplomatik kariyer memurluğu için ‘aday meslek memurluğu’ alım ilanına çıktı. İlanda 50 memur alımı için bin kişinin yazılı sınava çağrılacağı vurgulanırken, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Arapça, Bulgarca, Ermenice ve İbranice dillerinde toplam 10 mütercim-tercüman aradığını duyurdu. Türkiye’nin dört bir yanında ihtiyaç duyduğu personel için alıma çıkan kurumlar arasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 30 programcı ve çözümleyici; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı 20 adet müfettiş yardımcısı; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 15 uzman yardımcısı, Vakıflar Genel Müdürlüğü 10 müfettiş yardımcısıyla yer aldı. AFAD, genel hizmet sınıfına tabi 23 kadro için eleman ararken, Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi 30 memur ve tahsildar alımı için, Göç İdaresi 76 il göç uzman yardımcılığı için, TİKA 10 uzman yardımcılığı için eleman aradığını duyurdu. Sosyal Güvenlik Kurumu 100 denetmen yardımcısı, ÖSYM 7 Uzman Yardımcısı için ilan yayımladı.

ÜNİVERSİTE MEZUNU CANLI MODEL

Erciyes Üniversitesi ise Güzel Sanatlar Fakültesi’nin ihtiyacı için ikisi erkek, ikisi kadın olmak üzere canlı model aradığını duyurdu. Model olmak için KPSS şartı aranmazken dört yıllık üniversite mezunu, vücut bütünlüğüne sahip olma ile uzun ve hareketsiz duruşlar için elverişli sağlık durumuna sahiplik ve dayanıklılık arandığı vurgulandı.

Çukurova Üniversitesi, Kastamonu, Kırşehir Ahi Evran, Marmara Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi ile Aydın, Bayburt, Erzincan Binali Yıldırım, Bursa Uludağ gibi üniversitelerinin de ilanları var.

Bakan Bolat, paravan şirketler üzerinden naylon fatura kullanarak hayali ihracat yapan, bu şekilde haksız yere yüksek KDV iadesi alanlarla da yakından mücadele ettiklerini vurguladı. Bolat, sonradan kontrol sistemiyle 11 aylık dönemde 2.8 milyar lira ek tahakkuk ve ceza düzenlenerek devletin gelir kaybının önüne geçildiğini anlattı.

21.9 MİLYAR TL’LİK KAÇAK EŞYA

Bolat, Ankara Ticaret Odası ile birlikte düzenlenen Yasadışı Ticaretle Mücadele Konferansı’nda konuşma yaptı. Küresel düzeyde ticaret yoluyla aklanan para miktarının küresel ticaretin yaklaşık yüzde 2 ila 5’ine tekabül ettiğini belirten Bolat, gümrük muhafaza ekiplerinin kaçakçılıkla mücadele sonuçlarını ise özetle şöyle anlattı: “2023 yılının başından günümüze 4.7 milyar TL değerinde uyuşturucu madde ile 17.2 milyar TL değerinde ticari eşya olmak üzere toplam 21.9 milyar TL değerinde kaçak eşya ele geçirdik. Bakanlığımızın teknik ve beşeri kapasitesine yönelik yaptığımız yatırımlar neticesinde kaçak eşya yakalamasında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 94 artış sağlandı. Sigaradan akaryakıta, alkollü içkiden elektronik cihazlara, gıdadan tekstil ürünlerine, tıbbi malzemeden makine aksamına, tarihi eserden nesli tehlikede olan canlı hayvanlara kadar birçok türde gerçekleşen kaçakçılık teşebbüsü bertaraf edildi.”

Adana uçağından inip Hatay’a gitmek üzere yola çıktığımızda, havalimanının bulunduğu Seyhan’ın Yılmaz Güney filmlerinden tanıdığımız gecekondu bozması apartmanları dikkatimizi çekiyor. Kulağımızda depembilimci Naci Görür’ün “Adana’ya dikkat” sözleri çınlarken, demiri, çimentosu, planı, projesi, kolonu, kirişi şüpheli bu yapılar ürkütüyor içimizi. Aynı kaygılarla Ceyhan’ı geçip giriyoruz Hatay otobanına...

İÇİMİZDE BOŞLUKLAR...

Hatay Havalimanı henüz açılamadığından Adana üzerinden gittiğimiz Antakya’ya girmemizle şehrin ne kadar eksildiğini anlamamız zor olmuyor. Yıkımın büyüklüğünü boşalan parseller, ‘az, orta, ağır hasar’ tartışması nedeniyle hala yıkılamamış beş on katlı apartmanlar; binaların kalitesizliğini ise dev kamyon kasalarını dolduran ip inceliğinde demir artıkları anlatıyor bize... Antakya’nın kalbine geldiğimizde Sanat tarihçisi Zafer Yavuz’la geçen yılın Noel’inden kalma beyaz ışık takının eşliğinde, Asi Nehri’nin üzerindeki köprüden geçip üç dinin buluşma noktası; cami, kilise, havra üçgenindeki alana giriyoruz. “7 kere yıkıldı bu kent, her yıkımda yeniden doğuyor, bakın bu yıkımın altından hiç bilmediğimiz Roma sütunları, mezarları, sunakları çıktı” diye anlatıyor Yavuz, “Biz yeniden doğarız ama bunca yanlış bir daha yapılmasın; lütfen İstanbul yaşamasın” diyerek hepimizin aklındaki kaygıları, korkuları, kızgınlıkları özetleyiveriyor.

HATAY GAP’A KATILSIN

Büyükşehir Belediyesi’nin ‘Depremin 10. ayında Hatay’ temasıyla yaptığı davet üzerine gittiğimiz Hatay’da Belediye Başkanı Lütfi Savaş, şu bilgileri veriyor: “En çok yıkılan yer biziz, yüzde 45 civarında hem yıkım hem ölüm. Buranın kalkınması için ya Özel Afet Bölgesi ilan edilmeliyiz ya da GAP’a dahil edilmeliyiz. GAP’ta sadece sulama yok, sağlık, enerji, turizm, ticaret, sanayi her türlü yatırım imkânı var. Gaziantep GAP’ta, Kilis de dibimizde GAP’ta. Biz GAP’ın imkânlarından faydalanırsak birçok konuda yatırım yapma Hatay’ı canlandırma şansımız var.”

Hatay’ın Antakya ilçesinde dün akşam da 4.1 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremde herhangi bir olumsuzluk yaşanmadı.

JTI Türkiye Kurumsal İlişkiler ve İletişim Direktörü Zeynep Öztürk, mevcut yapıda üreticinin maliyetlerini yansıtmak üzere bir paket sigarada 1 liralık artış yapmasının yüksek fiyatlı sigara grubunda satış fiyatını 7 lira artırdığını söyledi. .  

NİSPİ VERGİ DÜŞSÜN MAKTU ARTSIN

Öztürk, vergi yapısının sürdürülemez noktaya geldiğini hem kamunun hem de üreticinin kazanması için sigaradan alınan nispi vergi oranının düşürülerek, maktu verginin artırılması gerektiğini belirtti. Japan Tobacco International’ın (JTI) davetiyle gittiğimiz Cenevre’de Öztürk’ün, Türkiye’de tütün piyasası üzerine yaptığı sunumu dinledik.

Sigaradan alınan KDV’nin yüzde 20’ye yükseldiğini, maktu ve asgari maktu ÖTV’nin yılda iki kez, ocak ve temmuzda, 6 aylık ÜFE oranında arttığını anımsatan Öztürk, yüksek nispi vergiyle birlikte bu vergi yapısının tütün endüstrisi için sürdürülemez bir model olduğunu söyledi. “Yüksek nispi vergi yapısı, üretici fiyat artışlarını gerektirmesinden ötürü tüketiciye zarar vermekte, bu da daha yüksek enflasyon oranlarına, satın alma gücünün kötüleşmesine, yasa dışı ticaret baskısına yol açmaktadır” diyen Öztürk, devletin ÖTV tahsilatını da riske attığını ifade etti. Öztürk, mevcut ÖTV modelinin değişmesi gerektiğini belirterek, şu tespitleri yaptı:

YASADIŞI ÜRÜNLERE YÖNELİMİ AZALTIR 

“Bu modelde vergi yükünde ya da maliyetlerde küçük bir artış bile fiyatlara kat be kat yansıyor. Örneğin bugün 1 liralık maliyet artışı yüksek nispi ÖTV nedeniyle, yüksek fiyatlı sigara grubunda bir paket sigaranın fiyatını 7 lira artırıyor. Bu da enflasyonist bir etki yarattığı gibi yüksek fiyatlar, yasa dışı ticareti artırıyor, yasal pazarı daraltıyor. Kamunun ve endüstrinin birlikte kazanması için maktu ÖTV’nin payının yükselmesi gerekir. Bu yapıda, vergi yükünde ve maliyetlerdeki değişikliklerin fiyat üzerindeki etkisi daha azdır, dolayısıyla yasadışı ürünlere yönelim azalır. Türkiye AB ülkeleriyle kıyaslandığında yüzde 2.5 ile toplam vergi içinde maktu özel tüketim vergisinin en düşük paya sahip olduğu ülkedir. AB Tütün Tüketim Vergisi Direktifi uyarınca maktu vergi, ağırlıklı ortalama fiyat üzerinden hesaplanan toplam verginin yüzde 7.5’i ile yüzde 76.5’i arasında olmalıdır ki bu oran Türkiye’de yüzde 2.5’tir.”

EN DÜŞÜK SİGARA OCAKTA 50 LİRA

- JTI’ın yaptığı tahmine göre mevcut vergi yapısıyla, 6 aylık ÜFE artışının yansıtılması sonrası ocakta en düşük sigaranın fiyatı 45 liradan 49-50 liraya çıkacak. Firmalar ÜFE artışına, maliyet artışlarını da eklemeleri halinde ise en düşük sigaranın fiyatı daha da yükselecek. 

Buna göre İstanbul Esenyurt ve Arnavutköy’ü kapsayan yatırım bölgesi ‘İstanbul, Edirne ve Tekirdağ ile Baykar Makina Özel Endüstri Bölgesi ve ilave alanları’ olarak genişletildi.

ADIM ADIM BUGÜNE

İlk olarak Eylül 2019’da alınan Cumhurbaşkanlığı kararıyla İstanbul’da yapılacak İHA ve akıllı sistem üretim tesisi yatırımı, ‘proje bazlı devlet yardımı’ kapsamına alınmış ve bir dizi teşvikten yararlanılması için düzenleme yapılmıştı. 600 milyon TL yatırımla 8 yıl içinde, bin 212 kişi istihdam edilecekti. Burada haberleşme, avionik ve yer istasyon sistemlerinin de sayısı artırılacaktı. Bu kararın hemen ardından Ekim 2019’da çıkan bir başka kararla ‘Baykar Makina İstanbul Özel Endüstri Bölgesi’ ilan edildi.

İKİ İL DAHA EKLENDİ

2021’de çıkarılan ikinci bir kararla İstanbul Arnavutköy’de Baykar Makina mülkiyetinde bulunan bazı alanlar da Baykar Makina Özel Endüstri Bölgesi’ne dahil edildi.

Tüm bu gelişmelerden sonra dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla, İstanbul’da ‘insansız hava araçları ve akıllı sistem üretim tesis  yatırımı yapılmasına ilişkin kararda değişiklik yapıldı.

Buna göre projenin yatırım alanı İstanbul’la sınırlı kalmadı. Yayımlanan yeni kararla, Türkiye için stratejik öneme sahip bu projenin yatırım yeri ‘Edirne ve Tekirdağ illeri ile Baykar Makina İstanbul Özel Endüstri Bölgesi ve ilave alanları’ olarak genişletildi.

38 YILDA OTOMOTİVDEN İHA’YA UZANDI

UÇAĞININ düşmesiyle 17 Şubat 1993 yılında yaşamını yitiren Eşref Bitlis’in torunu Hazal Şahin, e-ticaret okumak üzere Güney Kore’de Kyungbok Üniversitesi’ne kaydolmuştu. Hazal Şahin’in 4 gün önce şeker komasına girerek vefat ettiği öğrenildi. Yakınlarına acı haberin ancak 24 saat sonra ulaştığı belirtildi. Baba Rıza Şahin’in, büyük bir acı yaşadığı ve Türk Büyükelçiliği’nden kızının naaşının bir an önce Türkiye’ye getirilmesi için yardım istediği öğrenildi.

PAZARTESİ İSTANBUL’DA

Şahin’in cenazesinin İstanbul’a getirilmesi için işlemler ise Türk Büyükelçiliği tarafından yürütülüyor. Edinilen bilgiye göre Şahin’in naaşı, 2018 yılında yaşamını yitiren Eşref Bitlis’in eşi, anneanne Şükran Bitlis’in yanına defnedilecek. Hazal Şahin’in annesi Meltem Şahin ise daha önce vefat etmişti.

KALKIŞTAN 7 DAKİKA SONRA DÜŞMÜŞTÜ

17 Şubat 1993’te, Orgeneral Eşref Bitlis’i Diyarbakır’a götürmek üzere Ankara’dan havalanan VIP uçağı, kalkıştan yaklaşık 7 dakika sonra Ankara Posta İşleme Merkezi’nin bahçesine düşmüştü. Olayda Orgeneral Eşref Bitlis, Albay Fahir Işık, 1. Pilot Binbaşı Yaşar Erian, 2. Pilot Yüzbaşı Tuğrul Sezginler ve Uçuş Makinisti Astsubay Emin Öner de yaşamını yitirmişti. Kaza fotoğraflarını inceleyen Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve Emniyet uzmanları, hazırladıkları raporda “uçağın düşüş nedeninin tespit edilemediğini” belirtmişti. Eşref Bitlis’in ölümüne ilişkin yürütülen soruşturmada, zamanaşımı süresi dolduğu gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmişti. Soruşturma kapsamında Arif Doğan, Aytekin Özen, İbrahim Özmen ve Tayyar Tarhan ‘nitelikli adam öldürme suçundan’ şüpheliler arasında yer alıyordu.

 Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis’in oğlu Tarık Bitlis, babasının hayatını kaybetmesinin 29’uncu yılında verdiği demeçte “Ben babamı kaybettim, o ayrı bir acı… Herkes babasını kaybediyor, ben de babamı kaybettim. Bunun ötesinde, bazı şeyler var.  Bu kadar senedir Türk halkı Eşref Bitlis’i unutmadı” demişti.

Tarık Bitlis, Eşref Bitlis dosyasının zaman aşımından kapanmasına da dikkat çekmişti.

Rekabet Kurumu, kırmızı et fiyatlarındaki artışı mercek altına aldı. Son dönemde meydana gelen fiyat artışlarının rekabet karşıtı eylemlerden ziyade sektörün genelinde karşılaşılan çeşitli ‘yapısal sorunlardan’ kaynaklandığını değerlendiren Rekabet Kurulu, sorunlara çözüm önerileri getirilebilmesi ve pazardaki rekabet koşullarının iyileştirilmesine yönelik adımların tespiti için sektör incelemesi başlattı.

TÜİK verilerine göre kırmızı et üretimi 2022’de yüzde 12.3 artarak 2 milyon 191 bin 625 ton oldu. TÜİK’in kasım ayı enflasyon verilerine göre ise işlenmemiş gıda ürünlerinde artış bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 67.27 seviyesinde gerçekleşti.

BESLENMEDE ÖNEMLİ

Rekabet Kurumu için kırmızı et, beslenmedeki önemi nedeni ve sektörün yapısı nedeniyle başlıca inceleme alanlarından birini oluşturuyor. Son iki yılda sektöre yönelik bir soruşturma ile iki önaraştırma yürütülmüştü. Perakendecilerin raf fiyatlarını belirlediği iddiasıyla yürütülen bir soruşturmada, hayvan besiciliğinin yanı sıra et ve et ürünleri üretim ve satışını yapan bir firmaya rekabeti ihlalden para cezası verilmişti.

FİYATLAR YAPISAL ARTIYOR

Kırmızı ette yaşanan fiyat artışları ve arz ile ilgili sıkıntıların sürmesinin yanı sıra yeni şikâyetler de önaraştırma başlatılmasının nedeni olarak gösterildi. Sektörde faaliyet gösteren teşebbüs ve birliklerin aralarında anlaşmalar yoluyla rekabeti ihlal edip etmediklerine ilişkin bu önaraştırmalarda kırmızı et fiyatlarında son dönemde meydana gelen fiyat artışlarının rekabet karşıtı eylemlerden ziyade sektörün genelinde karşılaşılan çeşitli yapısal sorunlardan kaynaklandığı değerlendirildi. Rekabet Kurulu, bu tespitler sonrasında yaptığı açıklamada “Sektöre ilişkin piyasa dinamiklerinin derinlemesine incelenmesi, pazarda faaliyet gösteren oyuncuların karşılaştığı yapısal sorunların ayrıntılı bir şekilde tespiti, söz konusu sorunlara çözüm önerileri getirilebilmesi ve pazardaki rekabet koşullarının iyileştirilmesine yönelik rekabet politikası önerilerinin geliştirilmesi amacıyla kırmızı et piyasasına yönelik bir sektör incelemesi başlatılmıştır” duyurusu yaptı. 

ANTEP FISTIĞINA SORUŞTURMA

-Rekabet Kurumu ayrıca Antep fıstığı alım ve satımında faaliyet gösteren 35 teşebbüs hakkında Rekabet Kanunu’nun 4. Madde’sini ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla soruşturma açtı. Soruşturma sonunda teşebbüsler arasında fıstık fiyatlarını anlaşma, uyumlu eylem yoluyla tespit etme şeklinde bir ihlal tespit edilirse firmalara, bir önceki yıl ciroları üzerinden para cezası kesilebilecek.

Herkesin telefonuna ücretsiz olarak indirebileceği uygulamayı geliştiren ise Başarsoft şirketi. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Alim Küçükpehlivan, ambulanslar için geliştirdikleri sistemin dünyada bir ilk olduğunu ve patentini aldıklarını açıkladı. Gazetecilerle bir araya gelerek navigasyon sistemlerine yönelik yenilikçi uygulamaları anlatan Küçükpehlivan, “Bu uygulamayla 112’den ambulans istenip yönlendirme işlemi yapıldığı anda ambulansın güzergâhındaki tüm araçlara ‘Birazdan bu yoldan bir ambulans geçecek, solu boşaltın’ mesajı gönderilecek” dedi. 

SÜRE KISALDI, KAZA AZALDI

Projenin adı ‘112 Yeni Nesil Acil’. Projede Sağlık Bakanlığı’nın 81 ildeki çağrı merkezleri ile 30’u büyükşehir olmak üzere 48 ilde ambulanslara özel navigasyon uygulaması geliştirdiklerini, ambulanslar için özel haritalama yaptıklarını kaydeden Küçükpehlivan, bu sayede ambulansların hastaya ulaşma süresinin kısaldığını söyledi. Küçükpehlivan, şu bilgileri verdi: “Örneğin kalp krizi geçiren biri için dakikalar çok önemli. Geliştirdiğimiz yazılımla 112 Çağrı Merkezi’ne gelen aramanın konum bilgisi anında ambulansa ulaştırılıyor. Bu sayede ambulansın olay yerine ulaşmasında, net bir dakikalık zaman kazanılıyor. Yine olay yerine yetişme kaygısı ile birçok ambulans kazasının da yaşandığını görüyoruz. Bizim altyapımız sayesinde ambulansların dahil olduğu kaza oranları da yüzde 50 oranında azaldı. Güzergâhtaki araçlara giden mesaj sayesinde hastaneye erişim hızlandı.”

Ancak dünyadaki petrol rezervlerinin 40 yıl, doğalgaz rezervlerinin 67 yıl ve kömür rezervlerinin ise 227 yıl sonra tükeneceği tahmini yapılıyor. Bu gerçek bütün ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımı artırıyor. Kamuda ve özel sektörde birçok şirketin gerek güneş gerekse rüzgar santralı yatırımlarına yenileri ekleniyor. 

Borsa İstanbul da güneşe yatırım yapanlar kervanına katıldı. Şirketin Batman Gercüş’te 20 hektarlık hazine arazisi üzerinde kuracağı 16.5 MWm’lik santral için ÇED süreci başladı. 30 bin güneş panelinin yer alacağı proje, yaklaşık 326 milyon liraya mal olacak.

Öte yandan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) da Ankara Polatlı’da 546 milyon liralık yatırımla 84 MWm büyüklüğünde güneş santralı kurmak üzere başvurdu. 13 Aralık’ta inceleme değerlendirme toplantısı yapılacak olan ÇED dosyasına göre 546 milyon liralık proje kapsamında 152 bin 720 adet 550 Wp gücünde paneller kullanılacak. İnşaat ve montajı ise 24 ay sürecek.

KARDEMİR DE VAR TURKCELL DE

Güneş enerjisi santralı için ÇED süreci başlayan özel şirketler de var. Kardemir Van Tuşba’da 27.3 MWm’lik, Migros Kars Merkez ile Erzincan Tercan’da; Galata Wind Antalya Korkuteli’nde, Adana Mensucat Malatya Arapgir’de, Gemak Gemi Nevşehir Avanos’ta, Naturelgaz Muş Bulanık’ta yatırıma hazırlanıyor. Turkcell’in Şanlıurfa Viranşehir’de 11.3 MWm’lık, Türk Telekom’un Ağrı Doğubeyazıt ve Sivas Zara’daki yatırımları, Egesa Elektrik’in Batman Merkez’de 19.5 MWm’lik projesi için de ÇED süreci devam ediyor. Batman Gercüş’te Altın Yenilenebilir Enerji’nin beş projesi içinse halkın katılımı toplantısı aşamasına gelindi.

KALYON EKSİM RÜZGÂR’DA

Rüzgar yatırımlarına bakıldığında ise Kalyon İnşaat Bilecik’in Söğüt ve Eskişehir’in Tepebaşı; IC İçtaş Tokat’ın Niksar; Eksim Enerji Samsun’un Havza, Tokat’ın Merkez ve Yozgat’ın Sorgun; SYCS İnşaat da Tekirdağ’ın Malkara ile Edirne’nin Uzunköprü ilçelerini tercih etti.

Halen 6 milyar dolarlık projenin de devam ettiğini söyleyen Bakan Uraloğlu, Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerinde belirtilen ‘Altın Frank’ biriminde son iki yılda yapılan güncellemelerle boğaz geçişinden sağlanan 35 milyon dolarlık yıllık gelirin 185 milyon dolara çıkarıldığını açıkladı.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2024 yılı bütçe görüşmeleri kapsamında bakanlık çalışmaları hakkında bilgi veren Uraloğlu, İstanbul başta olmak üzere yapımı devam eden projeleri anlattı.

Uraloğlu, “Tersane İstanbul projemizi, 2024’te tamamlamayı hedefliyoruz. Yılda 30 milyon ziyaretçi beklenen projeyle aynı zamanda 1.8 km’lik sahil hattını İstanbul’a kazandırıyoruz. İstanbul Boğazı’nı kullanan gemilerin her geçen yıl boyutu büyümekte. Gemi geçişlerinde ortalama bekleme  süresi 14 saati buluyor, önümüzdeki yıllarda 4-5 gün olacağı tahmin ediliyor” diye konuştu.

Danıştay’a verilen dava dilekçesinde yönetmelik hükümlerinin soyut olduğu, objektif kriterlere bağlanmadığı, uygulanması halinde küçük çiftçilerin tarımı ve kırsalı terk edeceği ileri sürüldü. Bitkisel, hayvansal ve suda üretimin işletme veya havza bazında planlanmasını öngören ve 14 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğin iptali için Çevre ve Tüketici Koruma Derneği ile Antakya, İskenderun, Mersin, Tarsus, Fatsa Doğa, Ordu, Muğla, Meşe  çevre ve doğa koruma dernekleri Danıştay’da dava açtı. 13 Kasım 2023 tarihli dava dilekçesinde kamu yararı olmayan yönetmeliğin, Anayasa’ya da aykırı olduğu vurgulanarak özetle şu noktalara dikkat çekildi:

“Yakın gelecekte depremlerin, iklim krizinin, yağış rejimindeki dengesizlikle kuraklığın ve sellerin, küresel pandemilerin, gıda krizlerinin şiddetini arttıracağı gerçeğinden hareketle, bilimsel delilleri ve hukuki dayanaklarımızı ortaya koyduğumuz, köyden kente göçü hızlandıracak olan, hukuka açıkça aykırı bu yönetmeliğin telafisi imkansız zararları göz önünde bulundurularak, davalı idarenin savunması alınmaksızın, yürütmesinin durdurulması ve iptalini talep ediyoruz.”

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, partisinin dünkü Meclis grup toplantısında şunları söyledi: “Geçen günlerde Erdoğan ‘50+1 şartının değişmesi isabetli olur, yanlış işler yapılıyor’ diyor. MHP’nin yanlış bir yol, sırtında kambur olduğunu açıkça ifade ediyor. Hep birlikte beklendi ki Devlet Bey buna ne diyecek? Devlet Bey, ‘Eksiklikleri olabilir ama taviz verilemez, Cumhurbaşkanımız ile aramızı da kimse açamaz’ dedi. Bizim CHP olarak bunlarla meşgul olmamız mümkün değil. Sayın Erdoğan, sen ne değiştireceksin bilmiyorum, sistem mi değiştireceksin, ortak mı, ittifak mı değiştireceksin? Ne değiştirirsen değiştir, emin ol bizimle birlikte anayasa değiştiremeyeceksin.

YÜRÜMEYEN EVLİLİĞİ BİTİRMEK İSTİYOR

Anayasa toplumsal mutabakatla yapılır, öyle MHP ile baş başa verdik, noktasını virgülünü değiştirmez dersen, seni böyle esir alırlar kardeşim, derdine kendin yan. Git derdini başka tarafta anlat. Öbür taraftan enteresan bir ilişki. Bir yandan bakıyorsunuz, biri diyor ki; ‘Yanlış yollara saptım’, diğeri ‘Sistem çok güzel, Cumhurbaşkanımızla aramızı kimse bozamaz’ diyor. Yürümeyen bir evliliği biri devam ettirmek istiyor, biri bitirmek istiyor gibi.

KARINCANIN KARDEŞİ CHP’DİR

Emekliler nereden nereye geldi 20 yılda gördük. Herkese verdikleri promosyonu vermiyorlar. Emekliyi de emekçiyi de karınca gibi ezdirmeyeceğiz. Karıncanın kardeşi CHP’dir.”

FİLİSTİN’E GİDECEĞİZ

- Özgür Özel Gazze’deki drama ilişkin şöyle konuştu: “Olaylar Filistin halkına en büyük zararı veren Hamas’ın sınır aşmasıyla başladı. İsrail hükümeti de bir soykırıma girişti. CHP bundan sonra Sosyalist Enternasyonel’de genel başkan seviyesinde temsil edilecek. Bütün liderlere birer mektup yazdım, orada yaşananlara karşı sol değerlere sahip olanların sessiz kalamayacağını yazdım. İlk fırsatta  soruna dikkat çekmek için Filistin’e gideceğiz. Girişimlerde bulunuyoruz.”

İMAMOĞLU’NU TEBRİK ETTİ

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerine ‘deprem turisti’ tartışması damga vurdu. Bakan Mehmet Özhaseki’nin 6 Şubat depremlerinin etkilediği bölgelere yardımlarla ilgili  “En büyüklerini Hatay’a gönderdik ki en büyük sıkıntı orada diye. Bundan dolayı da arkadaşlarımız orada aylarca çalıştı. Buna herkes şahit zaten, bizler de gayret ettik. Orada birçok CHP’li belediye de vardı, bunu da söyleyelim. Ama nüfusu milyonları aşmış bazı belediyeler var ki, deprem turisti gibi geldi, görüntü verdi. Benim sitemim onlara” sözlerine muhalefet tepki gösterdi.

SELFIE ÇEKİP GİTTİLER

CHP’li belediyelerin tüm gücüyle deprem bölgesine gittiğini söyleyen CHP’li vekillere Özhaseki şöyle dedi: “Neden üzerinize alındınız? Öyle değil miydi? Ben kendi partimizin içinden bile ’Oraya git, çalış’ dediğim halde gitmeyenlerin canına okudum o dönem, deprem turisti olduğu için. Gitti, selfie verdi geldi. Milyonlarca nüfusu olan bazı belediyeler gitmedi, yine söylüyorum; rahatsız etmemek adına hiçbir partiyi kastetmedim ve ismini vermedim.”

100 BİN ÇELİK KÖY EVİ

- Bakan Özhaseki, tek katlı köy evlerini çelikten yapacaklarını belirterek, “Ne kadar çelik gideceğini çıkardık, çelikçilerle konuştuk, fiyatlarını aldık ve zannedersem önümüzdeki haftadan itibaren ihaleler çıkmaya başlıyor. Ne kadar çelik ev üreten arkadaş varsa buyursun, 100 bine yakın çelik ev yapılacak. Çelik karkaslı, 4 -4.5 ton kadar sadece hafif çelik diye geçiyor bu. Dış duvarlar arasında 10 santimetre kadar taş yünü olan, dışında betopan, iç tarafta alçıpan olan SBS’yle çevrilmiş” dedi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in yeni MYK listesini açıklayacağı basın toplantısı iki saate yakın rötarla başladı. 15.00 olarak ilan edilen toplantı 17.00 civarında başlarken, PM’de bazı isimlere itiraz olduğu kulislerde konuşuldu.

SON DAKİKA RÖTUŞU

İtirazların odağında Ensar Aytekin’in olduğu, bazı isimlerde de son dakikada görev değişiklikleri yapıldığı belirtilirken Özel de basın toplantısında, “MYK listemize ilişkin sunum yaptım, eleştirileri aldım, bir iki küçük rötuş da yaptık. Sonuçta ortak akılla yaptık” dedi.

YAŞ ORTALAMASI 46

Özel, yaş ortalamasını 46 olarak açıkladığı 24 kişilik MYK’sını “idari görevler” ve “gölge kabine” olarak iki bölümde oluşturdu. Özel’in “idari görevli” MYK üyeleri şu isimlerden oluştu: Genel Sekreter Selin Sayek Böke, Parti Sözcüsü Deniz Yücel, Medya ve Halkla ilişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut, Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, Örgütlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ensar Aytekin, Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Özgür Karabat, Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftçi, Yurtdışı Örgütlenmesinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Tüm.

İŞTE GÖLGE KABİNE

- Özel, MYK’sında yer verdiği şu isimleri de “gölge kabine” olarak görevlendirdi: Cumhurbaşkanı Yardımcılığı Selin Sayek Böke, Milli Savunmadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, Enerji Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, Hazine Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Yalçın Karatepe, İçişleri Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Murat Bakan, Adalet Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökçe Gökçen, Çevre Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gülşah Deniz Atalay, Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı İlhan Uzgel, Gençlik Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Sevgi Kılıç, Kültür Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Koza Yardımcı, Ticaret Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir, Sağlık Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Zeliha Aksaz Şahbaz, Sanayi ve Teknoloji Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Pınar Uzun, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Suat Özçağdaş, Tarım Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem, Ulaştırma ve Altyapı Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu.

ÇEVRE, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, deprem bölgesinde şehir merkezlerini ve şehirlerin en önemli prestijli caddelerini Bakanlık olarak yapacaklarını belirterek, “İnşallah buradaki imar faaliyetimizden sonra, şehir merkezlerinin çeperlerindeki zemin etütleri yapılmış güvenli alanlarda vatandaşlarımız Yerinde Dönüşüm’le kendi konutlarını yapacaklar” dedi. Bakan Özhaseki, deprem bölgesinde 200 bin konutun yapımının devam ettiğini, yıl sonuna kadar 41 bin konut ve 5 bin köy evini hak sahiplerine teslim edeceklerini söyledi.

2 MİLYON BİRİM ACİL DÖNÜŞMELİ

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığının 2024 yılı bütçe görüşmelerinde konuşan Özhaseki, Türkiye genelinde yaklaşık 6 milyon bağımsız bölümün risk altında olduğunu, 2 milyon bağımsız bölümün acil dönüşmesi gerektiğini, bu sayının 600 bininin İstanbul’da olduğunu belirtti. Özhaseki, bakanlığın şehir meydanları projesiyle ilgili şöyle konuştu:

“Şehir merkezlerimizi ve şehirlerimizin en önemli prestijli caddelerini Bakanlık olarak biz yapacağız. Bir şehrin sembolü; merkezleridir, kent meydanlarıdır. Bu meydanlar yüzlerce sene yaşayacak ve kartpostallara, şiirlere, şarkılara konu olacak. İnşallah buradaki imar faaliyetimizden sonra, şehir merkezlerinin çeperlerindeki zemin etütleri yapılmış güvenli alanlarda vatandaşlarımız Yerinde Dönüşüm’le kendi konutlarını yapacaklar.”

Mehmet Özhaseki

MALİYETİ 110 MİLYAR DOLAR

6 Şubat’ta yaşanan depremin maliyetine değinen Özhaseki şu değerlendirmeyi yaptı: “18 şehrimize zarar verdi, 14 milyon insanımızı etkiledi. 680 bin konut, 170 bin dükkân/depo/ahır gibi bağımsız bölümün ağır hasar alarak kullanılamaz hale geldiğini tespit ettik. Ortaya çıkan maliyet 110 milyar dolar.”

İSTANBUL’DA 14 BİN BİNADA UZLAŞILDI

Ceza olmazsa denetimin anlamı olmayacağını belirten Bolat, “Cezanın anlamı caydırıcılık. Bakanlık olarak hazırlıklarımızı yaptık. Meclise giden bir kanun teklifi olursa biz de hazırladığımızı sunacağız. Bu tür cezalar ciddi anlamda artırılacak, hatta geçici kapatma cezasını da önereceğiz. Meclis takdir ederse, sizler takdir ederseniz çıkaracaksınız” dedi. Milletvekillerinden gelen AVM ve zincir marketlerin küçük esnafa verdiği zararların azaltılması için Perakende Yasası’nda değişiklik yapılması yönündeki talepleri de yanıtlayan Bolat, “Arkadaşlarımız çalışıyor” dedi.

AB VİZE KOLAYLIĞI SÜRECİ BAŞLATACAK

Bakan Bolat, “Vizesiz seyahat etme hakkımız olduğu halde uygulananlardan şikayetimizi dile getirdiğimizde ‘yeni bir hazırlık içindeyiz, bir vize kolaylığı süreci başlatacağız’ cevabını aldık” dedi.

Bolat, araç fiyatlarındaki köpüğü ortadan kaldırdıkları gibi emlak piyasasında da bunu yapacaklarını ifade etti.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlık bütçe görüşmelerinde konuşan Bolat, konut satış ilanlarında haksız ve adil olmayan fiyat artışlarına aracılık eden 545 emlak işletmesine 54.5 milyon TL idari para cezası uyguladıklarını belirtti. Otomotiv ve emlak sektöründe dün yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle ilan platformlarına, ilan verenlerin kimlik ve iletişim bilgilerini doğrulama, bununla birlikte ilan verme yetkilerinin bulunup bulunmadığını kontrol etme yükümlülüğü getirdiklerini vurgulayan Bolat, “Satış kampanyaları ve ciddi fiyat indirimleri ile vatandaşımız lehinde olumlu sonuçlar elde ettik. Otomotiv sektöründe elde ettiğimiz bu başarıyı, spekülatif ilanları engelleyerek kısa süre içinde emlak piyasasında da yakalayacağımıza inanıyoruz” dedi.

HEDEF LOJİSTİK ÜS OLMAK

Bakan Bolat, 2028 yılına dair ihracat hedeflerini de sıraladı. “2028’de küresel mal ihracatında Türkiye’nin payını yüzde 1.3’e, KOBİ’lerin ihracattaki payını yüzde 32’ye, e-İhracat’ın toplam ihracattaki payını yüzde 10’a, yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatı payını yüzde 50’ye çıkarmayı hedefliyoruz” diyen Bolat, şöyle devam etti: “Yurt Dışı Lojistik Dağıtım Ağları Kararı (YLDA) ile yurtdışında etkin yapılanmalara gidiyor ve tüm lojistik süreçlerin uçtan uca yönetildiği entegre bir model kuruyoruz. Lojistik dağıtım ağları sayesinde ülkemizi küresel ölçekte lojistik bir üs haline getirerek mal ve hizmet ihracatımızı artırmayı amaçlıyoruz. Karar kapsamında, dördü Avrupa’da ve ikisi de ABD merkezli olmak üzere altı başvuruya onay verdik. Diğer taraftan, Orta Asya ve Afrika’da da dağıtım ağları kurulmasını planlıyoruz.”

İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu’nun kararıyla otomotiv ve gemi yapımı başta olmak üzere doğalgaz, petrol, su nakil boruları, yüksek basınçlı kap ve kazanlar, LPG tüpleri imalatında kullanılan sıcak haddelenmiş yassı çelik ithal fiyatının, kabul edilebilir damping marjlarından yüksek olduğu tespit edildi. 1 Ocak 2020 ile 30 Haziran 2023 dönemine ilişkin incelemede Çin, Hindistan, Japonya ve Rusya’dan yapılan ithalatın hem miktar hem de pazar payı olarak arttığı görüldü. Söz konusu ülkelerden yapılan ithalat fiyatlarının yerli üretimin satış fiyatını kırdığı ve baskıladığı belirtilen tebliğde alınan soruşturma kararının gerekçesi özetle şöyle anlatıldı:

KÂRLILIK DÜŞTÜ

“Yerli üretim firmaları tarafından zarara ilişkin olarak sunulan bilgi, belge ve deliller kullanılarak yapılan değerlendirmede, yerli üretim dalının soruşturma konusu ürünün üretim, yurtiçi satış miktarı, stok miktarı ve stok değeri, ürün nakit akışı, kapasite kullanım oranı ve pazar payı gibi temel ekonomik göstergelerinde bozulma olduğu ve yurtiçi satışlardan birim kârlılığın düştüğü görülmektedir.

DAMPİNGLİ İDDİASI

Başvuru konusu ülkelerin üretim kapasitesi ve ihracat kabiliyeti bakımından soruşturma konusu ürün bağlamında küresel pazarda önemli bir konuma sahip olduğu anlaşılmıştır. Başvuru aşamasında sunulan deliller ve ithalata ilişkin bakanlık istatistik veri tabanında yer alan veriler esas alınarak yapılan tespitler ışığında, dampingli olduğu iddia edilen Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Japonya ve Rusya menşeili ithalatın yerli üretim dalının ekonomik göstergelerinde maddi zarara/maddi zarar tehdidine yol açtığı değerlendirilerek, damping soruşturması açılmıştır.” 

BİLGİ NOTU: Damping bir firmanın ürettiği malı, kendi iç piyasasında sattığından daha düşük bir fiyatla başka ülkeye ihraç etmesidir.

Muhalefetin eleştirilerine yanıt veren Ak Parti Milletvekili Mustafa Demir, Yarısı Bizden kampanyasında hibe ve kredi tutarlarının artırıldığını anımsattı. Demir, idari mahkemelerde dosyaların ortalama ömrünün iki yıl olduğunu, teklifin yasalaşmasıyla bu sürenin dörtte bir oranında azalarak altı aya kadar inmesini beklediklerini kaydetti.

2 MİLYON RİSKLİ KONUTU KAPSIYOR

Yasa teklifi Türkiye genelinde riskli 6 milyon bağımsız bölümden 2 milyonunun acilen dönüştürülmesini hedefliyor. Kentsel dönüşüm kararları üçte iki çoğunluk yerine yüzde 50+1 ile alınabilecek, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Teklifi’yle getirilen yeniliklerden bazıları şöyle:

- Riskli yapı tespiti maliklerce yaptırılacak ve sonuç Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ya da belediyelere, yani idareye bildirilecek.

- Maliklerin karar sürecinde üçte iki çoğunluk şartı yerine artık salt çoğunluğun kararı geçerli olacak. Salt çoğunluğun aldığı karara katılmayan mülk sahiplerinin hisseleri diğer paydaşlara rayiç bedel üzerinden satılacak.

- Paydaşların almaması halinde dönüşümü yapacak olan Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, TOKİ ya da belediye satın alabilecek. Rayiç bedele yapılan itirazlar da kentsel dönüşüm sürecini artık durduramayacak.

- Teklifle, rezerv yapı alanı tartışmalarına son veriliyor. Mevcut uygulamada bir yerin rezerv alanı olabilmesi için ‘üzerinde yapı olmaması ve meskun mahal dışında yer alması’ gerekiyordu. Yeni düzenlemeyle meskun mahal şartı kaldırılıyor. Böylece şehir merkezlerindeki gerekli görülen tüm alanlar rezerv yapı alanı ilan edilebilecek.

Önümüzdeki hafta komisyonda görüşülecek teklifin yasalaşması halinde süreç şöyle işleyecek: Teklifle, mahkemelere konu olan rezerv yapı alanı tartışmalarına son veriliyor. Mevcut uygulamada bir yerin rezerv alanı olabilmesi için ‘üzerinde yapı olmaması ve meskun mahal dışında yer alması’ gerekiyordu. Ancak acil ihtiyaç gerekçesiyle İstanbul, Ankara, İzmir gibi bazı kentlerin merkezlerinde yer alan ve üzerinde yapı olan yerler rezerv yapı alanı ilan edilmiş, hak sahipleri de mahkemelere baş vurarak kararın iptalini istemişlerdi.

MESKUN MAHAL ŞARTI KALKIYOR

Yeni düzenlemeyle rezerv yapı alanı tanımındaki ‘yeni yerleşim alanı olarak’ ifadesi yasadan çıkarılarak, meskun mahal şartı kaldırılıyor. Böylece şehir merkezlerindeki değeri yüksek yerler de dahil olmak üzere gerekli görülen tüm alanlar rezerv yapı alanı ilan edilebilecek. Rezerv yapı alanı ilan edilen yerler dönüşüm için boşaltılıp yerine depreme dayanıklı binalar yapılacak.

Yeni düzenlemeyle rezerv alanı ilan edilen yerlerde de artık yapıların riskli olup olmadığına bakılmaksızın elektrik, su ve doğalgazı kesilebilecek. Verilen tüm kamu hizmetleri durdurulabilecek. Mevcut uygulamada sadece riskli alanlardaki yapılarda bu hizmetler durdurulabiliyordu.

MÜLK SAHİBİ DE TALEP EDEBİLİR

Rezerv yapı alanını kamunun dışında mülk sahibi olan kişi ya da şirketler de talep edebilecek. Bu durumda talep edilen alanlar incelenecek ve arsanın yüzde 30’u tapu olarak ya da bu orandaki değeri nakten Kentsel Dönüşüm Başkanlığına devredilerek rezerv alanı ilan edilebilecek. Teklifin hazırlık sürecinde de yer alan Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Başkanı Dr. Ali Yüksel, yeni düzenlemeyle Kentsel Dönüşüm Başkanlığına kamu kurumlarına tahsis edilmiş olan mülkiyeti Hazine ait yerleri kurumlardan isteme yetkisi verildiğine dikkat çekti. Yüksel, “ÇŞİB’nin kendi başına tüzel kişiliği olmaması önemli bir engeldi. Bu yüzden tapu edinemiyor, doğrudan hazine mallarını tahsis alabiliyordu. Bu kez Başkanlık tüzel kişiliği olduğu için, Başkanlık daha güçlü bir şekilde tapu edinecek, mülkiyeti kendisine geçirebilecek. Bu şekilde riskli alan ya da rezerv alanı ilan edilen yerdeki hazine taşınmazlarının tapusunu doğrudan isteyebilecek” dedi.

SÜREÇ BÖYLE İŞLEYECEK

Teklifin bu haliyle yasalaşması halinde riskli yapıların dönüşüm süreci kısalacak ve hızlanacak. Uygulama şöyle işleyecek:

Kurul, Erikli ve Pınar Su hakkında açılan ön araştırmada elde edilen bilgi ve bulguları yeterli bularak, haklarında soruşturma açılmasına karar verdi. Söz konusu dosyayla firmaların su fiyatlarını birlikte tespit etmek suretiyle rekabeti ihlal edip etmedikleri soruşturulacak. Kurul, Buzdağ Su’yu da aynı gerekçeyle soruşturma dosyasına ekleme kararı aldı.

Ağustos ayında  ambalajlı su sektöründe faaliyet gösteren üretici/tedarikçi teşebbüslerin ürün fiyatlarını birlikte tespit etmek suretiyle Rekabet Kanunu’nu ihlal ettikleri iddiasıyla ön araştırma açan Rekabet Kurulu, 21 Eylül tarihli toplantısında ön araştırma sonuçlarını değerlendirdi. Kurul, Erikli Su ve Pınar Su hakkında ‘bilgi değişimi’ yoluyla Rekabet Kanunun 4.maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik soruşturma açılmasına karar verdi. Kurul, yine ürün fiyatlarını birlikte tespit etmek suretiyle rekabeti ihlalden yürütülen ön araştırmada elde edilen bulgular çerçevesinde yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle rekabeti ihlal edip etmediğinin tespiti için Susa Gıda (Buzdağı Su) hakkında da soruşturma açılmasına karar verdi.

Kahramanmaraş depremlerinde evleri yıkılan ya da orta ve üzeri hasar gören depremzedelere, evlerini bulundukları yerde kendileri yaptırmaları için devlet 750 bin TL hibe verecek. Bu kişilere hibenin yanı sıra üç bağımsız bölüme kadar yine 750’şer bin TL de kredi kullandırılacak. Krediler faizsiz, 2 yılı ödemesiz, 10 yıl vadeli verilecek. Yıkılan evini bulunduğu yerde yaptıramayanlar da aynı hibe ve kredi desteğinden yararlanacak. Konutla birlikte ahırı yıkılanlara verilecek kredi miktarı 1 milyona çıkarken; iş yeri yıkılanlara da 400 bin TL hibenin yanı sıra 400 bin TL de faizsiz, 2 yıl ödemesiz, 10 yıl vadeli kredi verilecek. Hem konut hem iş yeri yaptıracak olanlara ayrıca yapı denetimi, jeolojik etüt raporu gibi işler için 40 bin TL hibe verilecek.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, deprem illerinde başlattıkları ‘yerinde dönüşüm’ kampanyası çerçevesinde verilecek hibe ve kredilerin miktarının artırıldığını belirterek, konutlar için verilecek hibe ve kredi tutarlarının 500 binden 750 bin TL’ye çıkarıldığını; işyerleri için verilecek hibe ve kredilerin 250 binden 400 bin TL’ye yükseltildiğini; köy evleri için de 750 bin TL hibe, 1 milyon TL kredi imkanı sağlanacağını duyurdu.

KİMLER YARARLANACAK

6 Şubat depremlerinde ev, ahır ve işyerleri yıkılan, orta ve üzeri hasar alanlara verilecek hibe ve kredi koşulları dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle belli oldu. Buna göre hibe ve kredilerden ev, ahır ve işyeri yıkılanlar ile orta ve üzeri hasar alanlar, yapıların bulunduğu yerde yaptırılması koşuluyla yararlanabilecek.

Ancak zemin etütü gereği yerin imara kapatılması ya da kat yüksekliğinin azaltılması, 10 katın 5 kata indirilmesi, gibi nedenlerle konut veya iş yerini yaptıramayanlar da aynı il sınırları içinde kendisine ait başka bir arsa için inşaat ruhsatı alarak hibe ve krediden yararlanabilecek.

Hak sahibinin ölmüş olması durumunda, mirasçıları hibe ve kredilerden yararlanabilecek. Hasarlı taşınmazı afetten sonra satış veya başka şekilde devralan üçüncü şahıslar da hak sahibi sayılarak, hibe ve kredi kullanabilecek.

6 Şubat depremlerinin ardından gözler İstanbul’a çevrildi ve korkutucu tablo ‘hızlı dönüşüm’ zorunluluğunu ortaya koydu. 600 bini çok riskli olmak üzere dönüşüm bekleyen 1.5 milyon konut için yeni bir yasa hazırlanarak, sürecin tıkanan noktalarının giderileceği açıklandı. Beklenen yeni yasa ve yol haritasıyla ilgili en somut açıklamalar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’den geldi.

Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurası’nın sonuç bildirgesini Ankara’da bilim insanlarının katılımıyla yaptığı toplantıda duyuran Özhaseki, 6 Şubat depremlerinin 18 ili etkilediğini, 14 milyon insanın zarar gördüğünü, 680 bin konut ile 180 bin işyeri, depo, ahırın yıkıldığını, 100 milyar doları aşkın hasar oluştuğunu belirtti. “İşin manevi boyutunu ölçecek aygıt ise yok. Doğa ile savaş olmaz, onunla barışık yaşamak zorundayız” diyen Özhaseki, Türkiye genelinde kentsel dönüşümü hızlandırmak için atacakları adımları anlattı...

Mehmet Özhaseki

YENİ YOL HARİTASININ DETAYLARI

50 ARTI 1 İLE KARAR ALINACAK

Kentsel dönüşümde ilk adım uzlaşma. Ancak kimi riskli yapılarda yasal zorunluluk olan 3’te 2 çoğunluğa ulaşılamıyor ve henüz yolun başında işler çıkmaza giriyor. Bu sorunun yeni yasa ile çözüleceğini anlatan Özhaseki,“Kentsel Dönüşüm Şurası’na katılan 110 uzmanımız, günlerce çalışarak dönüşümü hızlandırmak için atılması gereken adımları ortaya koydu. Dönüşüm kararlarını yüzde 50+1 ile alalım; sadece yıkım safhasında değil, inşaatın yapım ve ruhsat aşamasında yüzde 50 artı 1 yeterli olsun diyorlar” dedi.

DÖNÜŞÜMÜN FİNANSMANI HAZİNE ARAZİLERİ

Ülke

MERKEZ Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, fiyat istikrarını tesis etmekte kararlı olduklarını belirterek, toplumsal refaha azami katkıyı sağlayabilmek için gece-gündüz çalıştıklarını söyledi. Erkan, “Bu bir süreç, bunun çabuk ve kolaycı bir çözümü yok. Toplumun geniş kesimlerinin desteği ve patikamızı benimsemesi bu süreci hızlandırır” dedi.

DEZENFLASYON SAĞLANABİLİR

Erkan dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı sunumda, merkez bankalarının toplumsal refah artışına en büyük katkısının, fiyat istikrarını sağlamak olduğunu söyledi. Erkan, şöyle devam etti:

“Dezenflasyonun her koşul ve durumda kaçınılmaz olarak büyümeden feragat yoluyla gerçekleşeceği yönündeki yanlış algı ve kaygılar kamuoyunda zaman zaman ifade edilmektedir. Oysa, enflasyonun yüksek ve oynak olduğu durumlarda, enflasyon belli eşik değerlere gerileyene kadar, ‘doğru’ politika tasarımlarıyla, büyümeden ödün vermeden de dezenflasyon sağlanabilir. Büyüme-enflasyon ödünleşimi ise ancak; enflasyondaki ‘aşırılık’ devre dışı bırakıldıktan sonra gelinen eşik değerlerde devreye girecektir. Amaç, kararlı bir şekilde dezenflasyon sürecini devam ettirmek ve sürdürülebilir büyüme için gerekli olan büyüme kompozisyonundan vazgeçmemek olmalıdır.”

Enflasyon ile ilgili değerlendirmede bulunan Erkan, “Fiyatlama davranışlarında ilave bozulmaya neden olan akaryakıt fiyatları, uluslararası arz koşulları nedeniyle önümüzdeki dönemde de enflasyon üzerinde bir risk unsuru olmayı sürdürecektir” dedi.

KARARLILIK VURGUSU

KDV ve akaryakıt maktu ÖTV güncellemesinin yıllık enflasyona etkisini 6.3 puan olarak hesapladıklarını dile getiren Erkan, sanayiye yönelik elektrik ve doğalgaz fiyat artışları gibi devam eden gelişmelerin, üretim maliyetleri kanalıyla yıllık enflasyonun artışına katkı sunmaya devam edeceğini kaydetti. Erkan, “Tüm araçlarımızı enflasyon tekrar tek haneye ve orta vadeli hedefimize gerileyene kadar kararlılıkla kullanmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

Kastamonu’nun Bozkurt ve Abana ilçelerinde 2021 yılında meydana gelen sel felaketinde 70 kişi hayatını kaybetmiş, bir yıl geçmeden Ezine Deresi ikinci kez taşmış, köprüler yıkılmış, evler sular altında kalmıştı. Devlet Su İşleri (DSİ), Bozkurt’tan başlayarak Abana’ya uzanan Ezine Deresi’nin taşkın sahası içinde kaldığı gerekçesiyle 600’e yakın daireyi kamulaştırıp onlarca binayı yıkmıştı. Bu çalışmalar devam ederken dere yatağına okul temeli atılması Abanalıları ayağa kaldırmış, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi şikâyet yağmuruna tutulmuştu. Aradan geçen sürede okul inşaatı devam etmese de bu kez Sağlık Bakanlığı’nca Abana Devlet Hastanesi’nin Ezine Deresi’ne yapılacağı bilgisi Abanalıları üzdü.

Ancak halkı rahatlatan karar Kastamonu Valiliği’nden geldi. 18 milyon liralık okul projesinin iptal edildiği, önceki gün Bilgi Sistemi’ne (KASTABİL) yapılan yüklemeyle öğrenildi. KASTABİL’de 8 derslikli okul projesinin gerçekleşme oranının yüzde 5 olduğu, 374 bin lira harcandığı belirtilirken, proje durumu olarak, “İptal edildi” bilgisi verildi.

TÜM ABANALILAR MUTLU

- Abanalı kuş fotoğrafçısı Mehmet Şenol, yanlıştan dönülmesinde Hürriyet’in manşetinin büyük etkisi olduğunu belirtirken, kararın tüm Abanalıları mutlu ettiğini, herkesin birbirini arayarak sevincini paylaştığını söyledi. Kendisine de çok sayıda telefon geldiğini kaydeden Şenol, “Bizler için yatırıma dinozorlar karşı çıkıyor, demişlerdi. Biz ne okula ne hastaneye karşıyız. Valimize de ‘Size okul yapılabilecek 5 yer gösteririm ama dere yatağına yapmayın’ demiştim. Halkın üzerinde yaşadığımız selin etkisi devam ediyor, halen en ufak yağmurda çocuklar okula gitmek istemiyor. Sağlık Bakanlığı’nın da dere yatağına hastane yapımından vazgeçtiğini öğrendik. Tüm Abana rahat bir uyku uyudu” dedi.

ASO Başkanı Seyit Ardıç, Muğla’da yapılan meclis toplantısı ile meslek komiteleri ortak toplantısında sanayicilere dönüşüm için hemen harekete geçmeleri uyarısında bulunurken hükümete de sanayide ikiz dönüşümün gerçekleşmesi için teşvik çağrısında bulundu. Ardıç, şunları söyledi: 

“Dijital teknolojilerin Türkiye’de kullanımı OECD ülkeleri içerisinde en düşükler arasında. İkiz dönüşüm, en gelişmiş ve zengin ülkelerde bile yoğun devlet destekleriyle yürütülüyor. ABD sanayide yeşil dönüşüme 2023 federal bütçesinin dörtte biri olan 391 milyar dolar tahsis etti. Avrupa Komisyonu, Avrupa Yeşil Mutabakatı hedeflerine ulaşmak için en az 1 trilyon Euro’yu harekete geçirme sözü verdi. AB, 270 milyar dolar tutarında ek kaynak tahsis etti. Japonya hükümeti, kamu-özel sektör ortaklıkları aracılığıyla 1.1 trilyon dolar tutarında teşvik veriyor. Ülkemizde de devletimizin yeşil dönüşümü, mevzuatıyla finansmanı ve teknik yardımlarıyla sahiplenmesi büyük önem taşıyor.”

Ardıç, ABD’li Nike’ın 147 milyar dolarlık piyasa değerinin Türkiye’nin en değerli ilk 22 firmasına eşdeğer olduğunu, Almanya’nın sandalet üreten Birkenstock’un da 10 milyar dolarlık piyasa değerinin Tüpraş, Arçelik, Vestel ve Turkcell gibi Türk şirketlerinden fazla olduğunu belirterek markalaşma ile ileri teknolojili üretimin önemine dikkat çekti. Çevre, iklim değişikliği, sürdürülebilirlik, döngüsel ekonomi ve yenilenebilir enerji gibi tematik alanların ülkelerin gelecek vizyonlarında kritik konular olarak öne çıktığını kaydeden Ardıç, meclis toplantısında ise şöyle konuştu:

‘İŞÇİ BULAMIYORUZ’

“Yüksek enflasyon, maliyet kaynaklı gelişmeler ve fiyat oluşturmadaki zorluk üretim yapma gücünü ciddi anlamda azaltıyor. İşgücünün nitelik ve nicelik bakımından yetersizliği üretimi olumsuz etkiliyor. Ülkemizde işsizlik yaşanırken, sanayicinin yaşadığı işçisizlik sorunu gündemin ilk sıralarına yükseldi. Bu sorunun bir an önce ele alınmasını bekliyoruz.”

İmar durumu ticaret alanı” olan taşınmazın, 28 Eylül’de yapılacak ihalede fiyatının çok daha yukarılara çıkacağı tahmin edildi. Yetkililer, Tarihi Yarımada’da gastronomi bölgesi içinde yer alan taşınmazın, imar durumunun 9.50 olduğunu yani 3 katlı bina yapımına olanak sağlaması dolayısıyla fiyatının belirlenenin çok üzerine çıkabileceğini ifade ettiler. İhaleye katılmak isteyenlerin 1 milyon 624 bin liralık geçici teminat tutarını İstanbul Defterdarlığına yatırması veya bu tutarda teminat mektubu sunması gerekiyor.

3 KAT İMAR İZNİ

Hürriyet’e bilgi veren yetkililer Ayasofya Camii, Topkapı Sarayı, Gülhane Parkı gibi eşsiz değerdeki yapıları içinde barındıran Tarihi Yarımada’nın İstanbul’un en pahalı yerleri arasında bulunduğuna dikkat çekerek, buralarda metrekare fiyatlarının 1 milyona çıkabildiğini hatta geçebildiğini belirttiler. Tarihi Yarımada sınırları içinde tescilli yapıların yıkılamadığını ancak içinde tadilat yapılabildiğini kaydeden yetkililer, Hocapaşa Sokakta’ki 38.5 metrekarelik alanın imar durumunun ise 9.50 olduğunu yani sıfırdan 3 katlı bina yapmaya uygun olduğunu vurguladılar.

Bir yetkili ise, “İhaleye ilgi büyük olacaktır. Bölgede metrekaresi 1 milyonu bulan satışlar oluyor, 100 metrekare bir yer 100 milyona satılabiliyor” bilgisini verdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın G-20 Zirvesi’nde de dile getirdiği emisyon azaltma hedefleri doğrultusunda OVP’yle Türkiye yeşil dönüşüme odaklanacak. Kamu alımlarında yeşil ürün öncelikli olacak, yenilenmiş ürün sistemi yaygınlaştırılırken, geri kazanılmış ikincil ürün standartları belirlenecek.

CARİ AÇIKTA KALICI İYİLEŞME

Yeşil dönüşümü öncelikleyen küresel yatırımların da Türkiye’ye çekilmesini hedefleyen programda, cep telefonundan beyaz eşyaya yenilenmiş ürün sisteminin yaygınlaştırılması, kamunun yeşil alım yapması gibi  31 tedbir yer aldı. Yeşil dönüşüm ve dijitalleşme alanında atılacak adımlarla Türkiye’nin mal ve hizmet ihracatının nicelik ve niteliği artırılarak, dünya ihracatından alacağı pay yükseltilecek. Cari işlemler açığında kalıcı iyileşme sağlanacağı belirtilen programda atılacak adımlar özetle şöyle sıralandı:

EMİSYON TİCARETİNE HAZIRLIK

“Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) hukuki altyapısı tamamlanarak, Avrupa Birliği Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’na (SKDM) uyumlu bir yapıda geliştirilecek. 2053 net sıfır karbon emisyon hedefi doğrultusunda uzun vadeli düşük emisyonlu kalkınma stratejisi hazırlanacak. Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında sektörel yol haritaları hazırlanacak. Tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının korunması, sürdürülebilir tüketim modeli kapsamında yenilenmiş ürün sisteminin yaygınlığı artırılacak. Yeşil kamu alımları stratejileri geliştirilecek, yeşil dönüşümü destekleyen satın alma kriterleri belirlenecek. Çevreye duyarlı çok modlu taşımacılık terminalleri oluşturulacak. Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar (NSEB) yaklaşımı yaygınlaştırılacak. Çevresel, Sosyal ve Yönetişimsel kriterler çerçevesinde uluslararası finans piyasalarına katılım hızlandırılacak, yeşil dönüşüme yönelik yenilikçi ve sürdürülebilir finansman araçları geliştirilerek yatırımların finansman ihtiyaçları karşılanacak.

Dijital ve yeşil dönüşümle değişen işgücü piyasasına kadınların tam, eşit ve güvenceli katılımlarının sağlanması ve bu kapsamda ihtiyaç duyulacak yeni beceri ve yeteneklerin kadınlara ve kız çocuklarına kazandırılması için özel programlar geliştirilecek.”

CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, dün CHP 100. Yıl Hatıra Ormanı’nın açılışına katıldı. Beytepe’deki açılış sonrası basının sorularını cevaplayan Kılıçdaroğlu, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın yeniden adayları olduğunu belirterek “Mansur Bey bizim belediye başkanımızdır ve adayımızdır” dedi. Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun TSK hakkındaki sözleri sorulunca Kılıçdaroğlu, “O konuda parti sözcümüz görüşümü alarak düşüncelerini açıkladı. TSK bizim göz bebeğimizdir. Biz TSK’nın kurumsal olarak hedef alınmasını asla doğru bulmayız” dedi. CHP’nin 100. yıl videosunda Rum örgüt EOKA’nın fotoğrafına ilişkin de Kılıçdaroğlu, “Kıbrıs çıkartması sırasında EOKA’cıların nasıl gömüldüklerini anlatan bir karedir o. Önce onlar gösteriliyor, arkasından nasıl gömüldükleri ve arkasından da Türk bayrağının nasıl çıktığı gösteriliyor” dedi.

Mansur Yavaş’da adaylığına ilişkin “Büyük bir oy farkı ile seçilebileceğimize inanıyoruz. 4,5 yıldır hizmet ettik. Farklı bir belediyecilik anlayışı ortaya koyduk. İsraf etmeden, sadece Ankara halkının ihtiyaçları için hizmet ettik. Aynen devam edeceğiz” dedi. 

‘EOKA’LI TARTIŞMA

CHP Lideri Kılıçdaroğlu’nun sosyal medyada yayınladığı 100’üncü kuruluş yıldönümü videosu, tartışmalara yol açtı. Videonun 50. saniyesinde EOKA’lı teröristlere ait görsel yer aldı. Videoda, “Türk askeri yerine EOKA teröristlerinin Türk bayrağını ele geçirdikten sonra yaptığı kutlama anının fotoğrafının kullanıldığı” iddiaları üzerine CHP’den de açıklama geldi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aysu Bankoğlu iddiaları karalama kampanyası olarak niteleyerek, “Bu bölümde Ecevit’in bu hainleri Beşparmak dağlarına gömmesinin hikâyesi yer almaktadır” dedi.

Video KKTC’de tepkiyle karşılandı. O görüntüleri daha önce KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar şöyle anlatmıştı: “Rum-Yunan ve EOKA çeteleri, 23 Nisan 1964’te bayram gününde hain bir saldırıyla Göçeri köyü üzerinde mevzi olarak kullanılan binayı mücahitlerimizi şehit ederek ele geçirdi. Rum propaganda birimleri bina önünde çekilen Türk bayrağının ele geçirildiği fotoğrafı dünya basınına servis ederek, ‘Kıbrıs’ta Türk direnişini yok ettik’ şeklinde mesajlar verdi.”    

Çocuk ve gençler kimi zaman bir İngiliz şarkıcıya kimi zaman bir ABD’li diskjokeye, sinema sanatçısına ya da bir futbolcuya, Instagram ve Tiktok gibi sosyal medya hesaplarından ulaşmaya çalışırken sahte hesaplar üzerinden tuzağa düşürülüyor.

Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Kürşat Ergün, önlerinde bu yolla işlenmiş onlarca dosya bulunduğunu belirterek,14-15 yaş grubu ağırlıkta olmak üzere en çok çocuk istismarıyla karşılaştıklarını, zaman zaman buna 16-17 yaş grubunun da eklendiğini söyledi. Sosyal medyada ünlü bir isim adına açılan sahte hesaplarla önce yazışmaların daha sonra telefon ve yüz yüze konuşmaların başladığını belirten Ergün, çocukların nasıl kandırıldıklarını şöyle anlattı:

ÇIPLAK GÖRÜNTÜ İSTİYORLAR

“14-15 yaş gruplarını kandıranlar genellikle kendilerini çocuk hesabı olarak tanıtıyor; genç grubunda ise görüşmeler bir ünlünün sahte hesabı üzerinden başlıyor. Bir ila birbuçuk ay kadar yazışmalarda, arkadaş olunuyor, güven kazanılıyor. 

Aileye, çocuğa, gence ilişkin özel bilgiler ediniliyor bu yazışmalar sırasında. Ardından sesli ve görüntülü konuşmalara geçiliyor. İstismara yönelik cinsel içerikli, pornografik sözlü mesajlar yazılıyor. Genç ve çocuktan bikinili, mayolu daha sonra çıplak fotoğraflar isteniyor; kız ya da erkek fark etmiyor bu kişiler için. 

ŞANTAJA BAŞLIYORLAR

Bu şekilde görüntülü konuşmalar yapılıyor. Sonra bunlar kaydediliyor ve buluşma isteniyor. Buluşmayanlar, fotoğraf ve videolarının ailelerine, yakın arkadaşlarına gönderilmekle tehdit ediliyor. Çocuk, genç buluşmaya gittiğinde tecavüze uğrayabiliyor. Aile öğrendiğinde ise bu kez şantaj onlar üzerinden sürüyor. Çocuğun fotoğrafı bir siteye yükleniyor, ‘Kaldırtmamız için şu kadar para ver’ deniyor. Bu paralar ailenin durumuna göre talep ediliyor, çünkü çocuk ve gençten ailenin varlığı öğrenilmiş oluyor. Tabii bu şantaj hiç bitmiyor. Çocuk ve gençler utanç, endişe ve korkuyla intihara kadar sürüklenebiliyor. Bu korkuyla mahkemelere, polise yansımamış yüzlerce olay olduğunu tahmin ediyoruz.

Bölgede depreme rağmen ihracat yüzde 36.8 oranında artışla 1.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Temmuz ayı rakamlarını değerlendiren GAİB Koordinatör Başkanı Ahmet Fikret Kileci, “Temmuz ayı ihracat rakamlarımıza aylık baktığımızda olumlu bir tablo hâkim. Bölge ihracatımız yüzde 36.8 oranında artarak 1.2 milyar dolar olarak gerçekleşirken bölgenin önemli ihracat kenti Gaziantep’in ihracatı ise temmuz ayında yüzde 48’lik artış ile 1 milyar dolar oldu. Gazi şehrimiz ve bölgemiz depreme rağmen bu rakamlarla tarihindeki en yüksek aylık ihracat rakamına ulaşmış durumda. Ocak-temmuz döneminde ise bölgemizden 6.5 milyar dolar, Gaziantep’ten ise 5.7 milyar dolar ihracat kayda alınmıştır’’ dedi.

194 ÜLKEYE YAYILIYOR

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ihracatında ön plana çıkan ülke grupları arasında Ortadoğu ülkelerinin yüzde 39.1’lik payla ilk sıradaki yerini koruduğunu belirten Başkan Kileci sözlerini şöyle sürdürdü: ‘’AB ülkeleri yüzde 15.6’lık payla ikinci ve Amerika ülkeleri ise yüzde 14.9’luk payla üçüncü sırada bulunuyor. 2023 yılının ocak-temmuz döneminde 194 ülkeye ihracat yapıldı. Ocak-temmuz ayı ihracat tablomuza göre; Irak, ABD, Suriye, İngiltere, Kanada, İtalya, Almanya, Suudi Arabistan, Libya ve İsrail Bölgemiz ihracatında ilk 10 sırada yer almaktadır.”

MARAŞ TOPARLANACAK 

Depremden hasar gören Kahramanmaraş’ın dayanışma ve üretimle toparlanacağını belirten Kileci, “Kahramanmaraş’tan 86 ülkeye ihracat yapılırken ihracatta ilk 5 ülke sırasıyla İtalya, Mısır, Almanya, Bangladeş ve Bulgaristan oldu. Temmuzda 68.1 milyon dolar ihracat gerçekleştiren şehir 7 ayda 563 milyon dolar ihraca yaptı’’ dedi. Diğer illerin ihracat rakamları şöyle: Mardin 92.4 milyon dolar, Malatya 29.1 milyon dolar, Şanlıurfa 20.8 milyon dolar, Diyarbakır 19.4 milyon dolar, Adıyaman 12.8 milyon dolar ve Kilis 6.8 milyon dolar.

ASO Başkanvekili ve ASO 2.OSB Başkanı Mete Çağlayan, 6 ön kriter ve 40 performans kriteri üzerindeki çalışmalarını tamamladıklarını, ilk değerlendirmelere göre altın seviye yeşil OSB bölgesi yeterliliğini sağladıklarını söyledi. Çağlayan, sanayicileri karbon ayak izi ölçümlerini yeterli ve yetkin firmalara yaptırmaları konusunda da uyardı.

Ankara Sanayi Odası Başkanvekili Çağlayan, bir grup gazeteciyle yaptığı sohbet toplantısında sanayinin yeşil dönüşüme hazırlanması konusunda yaptıkları çalışmaları anlattı. ASO 2.OSB’nin, TSE’nin yayımladığı rehberdeki 6 ön kriter ile OSB Yönetimi, ekonomik, çevresel ve sosyal performans olmak üzere 4 ana başlık altında 40 performans kriterinin tamamını yerine getirerek, 256 OSB içinde Türkiye’nin ilk altın seviye yeşil OSB belgesini almaya hazır olduğunu, başvuru sonucunu beklediklerini söyledi.

PARANIZ BOŞA GİTMESİN

Çağlayan, sanayicileri yetkin olmayan danışmanlık şirketleri konusunda da uyardı. Çağlayan, “Karbon ayak izi ölçümünü eksik yaptıkları gibi sanayiciden altı kata kadar varan fahiş fiyat talep eden firmalar da var. Oysa bu ölçümler doğrulayıcı kuruluşlar tarafından yeniden değerlendiriliyor ve yetersiz bulunarak, geri dönebiliyor. Böylece firmalarımızın hem parası hem zamanı boşa gidebiliyor. Sanayicilerimiz karbon ayak izi ölçümlerini doğru yerlere yaptırmaları konusunda dikkatli olmalılar” diye konuştu.

Eğitim Geriatri Ekolojik Tarım Turizm Vakfı (EGET) ve TED Üniversitesi, depremden etkilenen öğrenciler ve EGET’ten burs alan dar gelirli öğrencileri Doğayla Yaşam Akademisi eğitim kampında bir araya getirdi. Marmaris Turunç’taki kampta, TED Üniversitesi biliminsanları ve EGET’in uzman kadroları çevreci ve sürdürülebilir yaşam odaklı bilimsel ve uygulamalı eğitim verdiler, atölye çalışmaları yaptırdılar. Kampta, gençlere sivrisineklerden kimyasal zehirler kullanmadan kurtulabilecekleri şu doğal formül de verildi: “250 ml suya (yaklaşık bir su bardağı) onar damla, okaliptüs, nane ile lavanta yağı, gliserin ekleyip çalkalayarak ve püskürtmeli bir şişeye koyarak doğal sivrisinek kovucu sprey hazırlayabilirsiniz. Üstelik böylece kimyasalların zararlı etkilerinden de kurtulmuş olursunuz.”

BÖYLE KULLANIN

Uzmanlar bu doğal ilacın kullanma yöntemlerini de şöyle anlattı:

* İster su, hidrosol (lavanta suyu gibi) isterseniz de alkol-su kullanarak yapabilirsiniz.

* Alacağınız yağların özelliklerine, analizleri olup olmadığına dikkat edilmeli.

* Hazırlayacağınız karışımı doğrudan cilde uyguladığınızda alerjiye neden olabilir. Bu nedenle eğer cildinize de sürmek isterseniz su yerine hidrosol (lavanta hidrosolü) tercih edebilirsiniz. Sık sık sürmemelisiniz.

* Bulunduğunuz ortama sıkabilirsiniz. Kıyafetlerinize sıkabilirsiniz.

* Saklarken de buzdolabında saklayabilirsiniz.

Otobüsten erken inen yolcu, 30 dakika içinde otobüs firmasınca Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi’ne (U-ETDS) bildirilecek. Bu kurala uymayan otobüs firmasına bildirmediği her bir yolcu için 5 uyarı verilecek. Uyarı miktarı 150’yi aşan firmanın faaliyetleri geçici olarak durdurulacak.

Yönetmeliğe göre durdurulma öncesinde uyarı alan firmaya, uyarıları 150’nin altına düşürmesi konusunda ihtar gönderilecek. 15 gün içinde durumunu düzeltmeyen firmanın yolcu taşıma faaliyeti geçici olarak durdurulacak. Yetki belgesi yenileme zamanı gelen firmalar ise, 150’nin altında bile olsa, uyarmaları kaldırmadan yetki belgelerini yenileyemeyecekler. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, “Bu yenilik sayesinde, yolcuların elektronik ortamda anlık takibinin yapılması sağlanacak” dedi.

Bakan Uraloğlu, karayolu taşımacıların e-Devlet üzerinden yapacakları işlemlerde indirim limitlerini artırdıklarını belirtti. Uraloğlu, “32 bin 854 TL’ye kadar olan işlemlerde yüzde 5 indirim uygulanacak” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üç günlük Körfez turu, Türk müteahhitlerini heyecanlandırdı. Önceki yıllarda metrodan otoyola, havaalanından su iletimine kadar Körfez ülkelerinde çok sayıda projeye imza atan Türk müteahhitlerinin yeni hedefleri arasında dijital dönüşüm, yapay zekâ, altyapı, akıllı şehir uygulamalarını Körfez’e taşıma bulunuyor. Körfez ülkelerinin Türkiye hedefinde ise lojistikten finansa, petro-kimyadan yenilenebilir enerjiye kadar bir çok sektöre yatırım bulunuyor.

Ticaret Bakanlığı yetkilileri, dünyanın alım gücü en yüksek ülkelerinin içinde bulunduğu Körfez ülkeleri ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin tarihi ve kültürel yakınlığın etkisiyle olumlu bir seyir izlediğine dikkat çekiyor. Bölgeye ihracatın 21 milyar dolara ulaştığı belirtilirken potansiyelin büyüklüğüne vurgu yapılıyor. Bakanlık yetkililerinin verdiği bilgiye göre Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri ile ticari ilişkiler ve önümüzdeki süreçte muhtemel işbirlikleri şöyle:

HEDEF AKILLI ŞEHİR PROJELERİ

Bir yıl önceye göre Türkiye’nin ihracatını üç kat artarak 1.1 milyar dolara çıkardığı Suudi Arabistan ile ikili ticaret hacmi 6.5 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Türk müteahhitlerinin önemli hedef ülkeleri arasında yer alan Suudi Arabistan, en fazla proje üstlenilen altıncı ülke konumunda yer alıyor. Bugüne kadar Türkler, bu ülkede otoyollardan metroya, havalimanından su iletimine kadar çok sayıda projeye imza attı. Şirketler önümüzdeki süreçte de dijital dönüşüm, yapay zekâ, altyapı, akıllı şehir, gayrimenkul geliştirme ve inşaat alanındaki deneyimlerini Suudi Arabistan 2030 Vizyonu kapsamındaki tüm projelerde göstermeyi planlıyor. Aynı şekilde Suudi yatırımcıların da Türkiye’de birçok alanda işbirliği fırsatı yakalayabilecekleri değerlendiriliyor.

DOĞALGAZDA DEV YATIRIM

Katar ile ekonomik ilişkilerini son 10 yılda geliştiren Türkiye, 2022’de ihracatını yaklaşık yüzde 31 oranında artırarak 1.5 milyar dolara yükseltti. İki ülkenin dış ticaret hacmi 2.3 milyar dolara çıktı. Katar’ın 2022 sonu itibarıyla Türkiye’deki yatırımları ise 10 milyar dolara yaklaştı.

Türk müteahhitler Katar’da bugüne kadar 20 milyar dolar değerinde 190 proje üstlenirken, son dönemde büyük çaplı metro ve karayolu projelerini aldılar. Hedeflerinde ise Katar’ın yıllık ürettiği doğalgaz miktarını yaklaşık yüzde 50 oranında artıracak olan Kuzey Sahası Genişleme Projesi (North Field Expansion-NFE) kapsamında yeni işler üstlenmek bulunuyor. Beş yıl önce imzalanan Türkiye-Katar Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması sayesinde Katar Ulusal 2030 Vizyonu çerçevesindeki tüm projelerde Türk firmalarının aktif şekilde yer alması da hedefler arasında.

Türkiye’nin Körfez’deki en önemli ticaret ortaklarından olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile ticaret hacmi geçen yıl 10 milyar dolara yaklaştı. BAE’den ithalat yüzde 83 oranında arttı, 4.5 milyar dolar oldu. Türkiye’ye yapılan stok yatırım tutarı 3.4 milyar dolar olan BAE’nin önümüzdeki süreçte Türkiye’de lojistik, finans, petro-kimya, yenilenebilir enerji ve altyapı alanları başta olmak üzere yatırım payını artırması öngörülüyor. BAE yatırım fonları, kamu ve özel sektör şirketleri Türkiye’ye yatırım için özel bir çalışma yürütüyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye’nin neredeyse tüm otomobil markalarıyla yeni yatırım için masada olduğunu açıkladı. Avrupa firmalarının yanı sıra Çin’in de aralarında olduğu Uzakdoğu’dan birkaç markayla görüştüklerini anlatan Kacır, yıl sonuna kadar bunlardan en az birinin yatırım kararını duyurmasını beklediğini söyledi.

Yeni dönemde Türkiye’de elektrikli, hibrit yeni nesil araçlar üretmeyi planlayan bu firmaların sadece Marmara’yı değil Manisa gibi şehirleri de tercih edebileceğini kaydeden Kacır, “Mesela Volkswagen yanlış yaptı, Manisa’yı kaçırdı. Umarım yanlışlarını tespit edip yeniden değerlendirme yaparlar. Gelmek isteyen için orası hazır duruyor, potansiyel bir adres” dedi.

YIL SONUNA BİR YENİ BİR ESKİ YATIRIMCI

Gazetecilerle düzenlediği sohbet toplantısında otomobilde yaşanan arz sıkıntısını çözmek üzere yeni yatırımcılarla görüşülüyor mu sorusuna yanıt veren Kacır, yabancı yatırım görüşmelerinin altını çizdi. Kacır, “Neredeyse tüm otomobil markalarıyla, yeni nesil, elektrikli, hibrit üretim için masadayız” dedi. Avrupa kökenli markaların yanı sıra aralarında Çin’in de olduğu birkaç Uzakdoğu markasıyla da görüştüklerini kaydeden Kacır, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Neredeyse tüm otomobil markalarıyla masadayız ve yeni dönemde özellikle yeni nesil, hibrit, elektrikli araçlara ilişkin yeni yatırımları hızlandırma çabası içindeyiz. Bunlar arasında Avrupa ile Uzakdoğu’dan, Çin’den birden fazla marka ile görüşmelerimiz var. Türkiye’de yatırımı olmayan markalarla da görüşüyoruz. Umarım hepsiyle neticeye varırız ama ben en az bir yatırım kararının yıl sonundan önce açıklanacağını ümit ediyorum. Artık rekabet ucuz işgücünden dijitale dönüştü. Türkiye çalışan verimliliğinde, nitelikli elemanda pek çok ülkenin önünde. Bu sektörde muazzam bir network, ekosistem var. Masada yatırımcılara bunların yanı sıra sunacağımız ilave teşvik ve imkânları da anlatmaya çalışıyoruz. Yıl sonuna kadar en az birinin yatırım ilan edeceğini öngörüyorum. Türkiye’de mevcut global markalardan birinin de yeni yatırım kararını duyacaksınız.”

TOGG DEVRİMİ SÜRÜYOR

-TOGG devriminde merdivenin ilk basamağında olduklarını, bunun sürmesi için batarya ve otonomda iddialı olunması gerektiğini anlatan Kacır, elektrikli araçlarda rekabetin bu iki alana taşındığına dikkat çekti.  Togg’un sadece iç pazarda yaşayamayacağını belirten Kacır, bu nedenle yüksek teknoloji ekseninde dünyanın en iddialı markalarından biri haline getirmek için çalıştıklarını söyledi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, dere yatakları gibi yapı yasağı olan yerlerde yasaklara uymayanlar için önümüzdeki günlerde yeni kanunlarla, sert tedbirlerin gündeme gelebileceğini söyledi. Özhaseki, “Bu depremden ders almak gerekir, diyerek ısrarla altını çizerek bahsettiğim konuyu da mutlaka önümüzdeki günlerde gündeme getireceğiz. Yeni kanunlar, yönetmelikler gelecek. Belki de daha sert, güvenlikçi tedbirler gelecek. İnşallah önümüzdeki günlerde herhangi bir sıkıntı olmasın, canlarımız yanmasın diye alacağımız tedbirleri açıklamaya devam edeceğiz” dedi. 11 ilde kendi ev ve işyerini dönüştürmek isteyen afetzedelere hem hibe, hem de faizsiz, 2 yıl ödemesiz, 10 yıl vadeli kredi verileceğini açıklayan Özhaseki, hibe ve kredilerin inşaatın büyüklüğüne göre, hakediş esasıyla verileceğini, başvuruların ise 15 Temmuz’da başlayacağını söyledi.

850 BİN BAĞIMSIZ BÖLÜM İNŞA EDECEĞİZ

Bakan Özhaseki, Yerinde Dönüşüm Projesi’nin detaylarını anlatmak üzere Ankara’da düzenlediği basın toplantısında 6 Şubat depremlerinden 11 ilde 14 milyon vatandaşın etkilendiğini, 680 bin konut ve köy evi, 114 bin 320 dükkân ve 55 bin 680 depo, ahır gibi yapılar olmak üzere toplam 850 bin bağımsız bölümün hasar gördüğünü anımsattı. 319 bin konutu bir yıl içinde vatandaşlara teslim edeceklerini, toplamda 850 bin bağımsız bölüm inşa edeceklerini kaydeden Özhaseki, sözlerini özetle şöyle sürdürdü:

“Şu anda 180 bin civarında konutumuzun ihalelerini tamamladık ve yüzde 90’ında inşaatlar yükselmeye başladı. Bu şehirlerin tarihi, kadim kültürlerinin yanı sıra derin birikimleri, şehir sakinlerinin hatıraları var. Yıllardır bu bölgede yaşayan kardeşlerimiz, afetin sarsıcı etkisine rağmen o hatıralardan kopmak, bulundukları muhitten uzaklaşmak, alıştıkları yerden ayrılmak istemiyorlar. Biz de bu talebe kayıtsız kalmayarak afet dönüşümünde yeni bir projeyi hayata geçiriyoruz.

Mehmet Özhaseki

4 KIRMIZI ÇİZGİ

Burada dört kırmızı çizgimiz var. Birincisi fay hatlarının, fay kırıklarının üzerinde yapılaşma olmayacak. Biliminsanları bu sınırı 60 metre civarında dile getiriyorlar, biz de bilimin ışığında bu kurala uyacağız. İkincisi sıvılaşmanın olduğu zeminlerde yapılaşmaya izin verilmeyecek. Üçüncüsü dere yataklarında imara izin verilmeyecek. Dördüncüsü mimarlık mühendislik hizmetlerinde sıfır tolerans uygulanacak. Yerinde Dönüşüm Projemizi bu dört kırmızı çizgiyi koruyarak uygulayacağız.

Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası’nın söz konusu planların Uludağ’ı korumak yerine yapılaşmaya açtığı iddiasıyla yaptığı başvuruları karara bağlayan İdare Mahkemesi, planları kamu yararına, planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine aykırılık gösterdiği, hukuka uygun tesis edilmediği gerekçeleriyle iptal etti.

Uludağ Milli Parkı 2. Gelişim Bölgesi 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planları yürürlüğe girmişti. Ancak Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası, planların Uludağ Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Revizyon Planı ve plan notlarına aykırı hazırlandığını, bölgede yapılaşma baskısını artırdığını iddia ederek, planların iptali için dava açmışlardı. Üst ölçekli planlarda tahsisi yapılmayan alanların turizm alanı olarak belirlendiğine, kongre merkezi ve otopark adı altında alanların yapılaşmaya açılarak yer altında da büyük inşaat faaliyetleri yapıldığına dikkat çeken odaların, yürütmenin durdurulması ve iptali için dava açmıştı.

Buna göre her yıl yeniden değerleme oranında artırılan market poşetleri, lastikler, aküler, piller, elektrikli ve elektronik eşyalar, ilaçlar, içecek ambalajları, kağıt-karton içecek ambalajları, ahşap ambalajlar üzerinden alınan geri kazanım katılım paylarında (GEKAP) iki katına kadar artırma yetkisi alınıyor. Teklifin yasalaşması halinde her bir market poşetinden alınan 38.5 kuruşluk GEKAP payı iki katına kadar artırılabilecek. Ya da öncelikle 38.5 kuruş üzerine yeniden değerleme oranı eklenip, ardından bu rakam iki katına kadar yükseltilebilecek. Yetkililer, 11 ilde yaşanan deprem nedeniyle artan gelir ihtiyacına dikkat çekerken, buradan geçen yıl bütçeye 3.6 milyar lira katkı geldiğini belirttiler. Bu yetkinin alınmasının kullanılacağı anlamına gelmediğini ifade eden yetkililer, market poşetlerinde tüketicinin ödediği 25 kuruş da iki katına kadar artacak mı sorusuna ise şöyle yanıt verdiler:

CUMHURBAŞKANI KARAR VERECEK

“Plastik market poşetinden alınan GEKAP, poşet başına 38.5 kuruş. Bunun üzerine poşet maliyeti de ekleniyor ve tüketiciden sadece 25 kuruş alınıyor, geri kalan maliyeti marketler üstleniyor. Yeni yetkinin kullanılıp kullanılmayacağına yani GEKAP paylarının iki katına kadar artırılıp artırılmayacağına Cumhurbaşkanımız karar verecek. Bu artış uygulandığında, poşet maliyeti ve yüzde 18’lik KDV’nin eklenmesiyle oluşacak yeni poşet fiyatına vatandaşın ne kadar katkı yapacağına ise Plastik Poşet Komisyonu karar veriyor. Komisyon, GEKAP miktarı artsa bile geçen yıl olduğu gibi bu yıl da vatandaşın ödediği 25 kuruşluk katkının artırılmaması kararı alabilir.”

TÜKETİM YÜZDE 80 GERİLEDİ

Türk Plastik Sanayicileri Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, 2019’tan itibaren başlayan ücretli poşet uygulamasının tüketimi yüzde 70 ila 80 oranında düşürdüğünü anımsatırken, marketlerin maliyeti üstlenmesiyle vatandaşa yaptığı alışveriş kadar poşet verilmeye başlandığını vurguladı. Böylece müşterinin fazladan poşet alamadığını belirten Eroğlu, GEKAP’ın iki katına kadar artması durumunda poşet maliyetinin marketler açısından daha da yükseleceğini, bununla birlikte kasiyerlerin müşteriye vereceği poşet miktarının daha da düşeceğini söyledi.

Diyetisyen, mimar, psikolog, doktor, ofis çalışanı, ev kadınları internet üzerinden önce ek gelir ardından da asıl iş olarak e-ticarete başladı. Dijital Bir Adam kurucusu Furkan Talay, dijital eğitim alarak ticarete başlayanların yüzde 85’inin kadın olduğuna dikkat çekerek, “Mevcut işlerinde maaşlı olarak çalışan kadınlar, pandemi sürecinde e-ticarete atılıp sosyal medya hesaplarından ürün veya hizmet satışı yapmaya başladılar. E-ticaretten daha fazla kazandıklarını görüp, tam zamanlıya dönüyorlar. Bu alanda eğitim alıp başarılı olanların yüzde 80’i kadın” dedi.

Kadınların e-ticarette büyük başarı gösterdiğini anlatan Furkan Talay, her ay eğitimlerine yüzlerce işletme, marka ve girişimcinin katıldığını, bunların yüzde 85’inin kadın olduğunu söyledi. Pandemi sürecinin bir bilgisayar ve telefonla her yerden çalışılabileceğini gösterdiğini, fiziksel mağazaların kapanırken, online ticaret sektörünün durmayarak para kazanmaya devam ettiğini anımsatan Talay, tüm bunların e-ticarete kadın ilgisini arttırdığını anlattı.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, seçimlerin ardından dün ilk kez katıldığı partisinin Meclis grubunda, değişim talepleri ve kurultayda yeniden adap olup olmayacağı tartışmalarına ilişkin önemli mesajlar verdi. Ayakta alkışlar eşliğinde kürsüye çıkan Kılıçdaroğlu değişimin önünü tıkamayıp sonuna kadar açacağını vurgularken özetle şöyle konuştu:

KAZANAMADIK

“Bize oy veren 25 milyonu aşkın vatandaşımızla aynı duygularla sandığa gittik. Bir değişim yapacaktık, otoriter bir rejimi demokratik yollarla yolcu edecek, ülkemize demokrasiyi getirecektik. Beklediğimizi alamadık, açıkça ifade etmek gerekirse kazanamadık. Bundan sonra da vazgeçmeyeceğiz, inançla, kararlılıkla yola devam edeceğiz. Bu ülkeye demokrasiyi gerçek anlamda getirmek için yolumuza devam edeceğiz.

DEĞİŞİP YENİLENECEĞİZ

25 milyon oy aldık. Yeni kazanacağımız gençlerle, kadınlarla 25 milyonu 30 milyon yapmak da CHP’lilerin boynunun borcudur. Saraya seslenmek isterim, bu iradeyi asla teslim alamayacaksınız. Biz değişeceğiz, yenileneceğiz, güçleneceğiz ve memleketin bu yalan ve iftira siyaseti içinde olmasına asla izin vermeyeceğiz. Devleti kuran partiyi terör örgütleriyle bir arada göstermeye çalışan utanmaz sahtekârlar oldu. Bugüne kadar hiçbir zalimin karşısında diz çökmedik, çökmeyeceğiz.

KAPTANIN GÖREVİ

Omuzlarımızdaki yükün farkındayız. Kılıçdaroğlu bu büyük mücadelenin sadece bir neferidir. CHP’nin bir üyesi, genel başkanı olma şerefini ömrüm boyunca taşıyacağım, bu benden aileme kalacak en kıymetli mirastır. Genel başkan olarak partimizin uzun hedefli yapısını da düşünüyorum, düşünmek zorundayım. Kimse unutmasın, gemiyi limana sağlam götürmek kaptanın görevidir. Gemiyi limana sağlam götüreceğimi herkes bilsin. Benim CHP kültüründen öğrendiğim en büyük derslerden biri de budur.”

DEĞİŞİMİN ÖNÜNÜ AÇACAĞIM

100. Yıl Meclisi, dün yapılan açılışla yeni vekillerini ağırladı. Parlamentodaki sandalyelerin sahipleri büyük oranda yenilendi. Ancak Genel Kurul salonunda önceki dönemki grup sıralaması değişmedi. Başkanlık Divanı kürsüsüne göre soldan sağa AK Parti, CHP, Yeşil Sol, MHP ve İYİ Parti grupları sıralandı. Yeniden Refah ve DSP milletvekillerine AK Parti ile CHP arasında kalan bölümde, DEVA, Gelecek, TİP ve Saadet Partililere de Yeşil Sol ile MHP gruplarının arkasında yer ayrıldı.

14 PARTİYLE AÇILDI

Meclis, grup kuran AK Parti, CHP, Yeşil Sol, MHP ve İYİ Parti’nin yanı sıra 9 partinin daha temsiliyle açıldı. Yeşil Sol listesinden seçilen HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ile Mithat Sancar, yine HDP kurumsal kimliğiyle kayıt oldu. Yeşil Sol grubu, Başkanvekili olarak İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder’i belirledi. AK Parti listesindeki HÜDA-PAR’lı vekiller ile Türkiye Değişim Partili Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül’ün CHP’den ve ittifak bileşenlerinin Yeşil Sol’dan ayrılması durumunda parti sayısının artması bekleniyor. MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, “Öyle görünüyor ki 20’den fazla olacaktır parti sayısı” dedi. Parti yetkililerinin yeni dönemle ilgili mesajları ise şöyle oldu:

Gelecek Partisi Antalya Milletvekili görme engelli Serap Yazıcı Özbudun, dün yemin eden vekiller arasındaydı.

NEFESLERİN tutulduğu cumhurbaşkanlığı seçimleri dün yapılan ikinci turla tamamlandı  Seçimin ilk turunda Erdoğan yüzde 49.52 oy alırken, Kılıçdaroğlu ise yüzde 44.88’de kaldı. Yüzde 5.17 oy alan Sinan Oğan ikinci turda Erdoğan’ı destekledi. İlk tur öncesi yarıştan çekilen Muharrem İnce ise tarafsız kaldı. İlk turda yüzde 50 artı 1’i yakalayamayan Erdoğan, ikinci tura Meclis’te Cumhur İttifakı çoğunluğunun moraliyle katıldı.

OY KAYBETMEDEN KAZANDI

2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde 52.6 oy alan Erdoğan, bu seçimde de oy oranını koruyarak yüzde 52.14 ile yeniden seçildi. Erdoğan, 14 Mayıs ve 28 Mayıs cumhurbaşkanlığı seçimleri ile birlikte bugüne kadar genel ve yerel seçimler ile referandumlarla 17’nci seçim başarısına ulaşmış oldu. Kılıçdaroğlu ise ilk tura göre oy oranını yüzde 47.86’ya çıkarmasına karşın kaybetti.

KATILIM YÜZDE 84.29’A DÜŞTÜ

İlk turdaki yüzde 86.98’lik katılım oranı bu kez yüzde 84.29’a düştü. Özellikle Doğu ve Güneydoğu’da seçime katılımın ülke geneline kıyasla daha düşük olması da dikkat çekti. İkinci tur öncesinde liderler katılımın düşük olmaması konusunda seçmenlerini sık sık uyarmıştı.

Ticaret Bakanlığı tarafından Ankara, Bursa ve Adana’da bulunan üç otomotiv bayisine en üst sınır olan 4 milyon 458 bin 600’er TL ceza kesilmesi için işlem yaptı. Üç bayinin toplamda ödeyeceği ceza 17 milyon 834 bin TL’ye ulaştı. Hürriyet’in edindiği bilgilere göre, Ticaret Bakanlığı hakkında şikâyet olan Ankara, Bursa ve Adana’daki bayilere denetim elemanlarını müşteri gibi gönderdi. Sıfır araç almak istediklerini söyleyen müfettişlerden Ankara’daki bayi, liste fiyatının üzerinde fiyat istedi. Ancak fiyat farkının elden ödenmesi gerektiği söylendi. Bursa ve Adana’daki bayiler ise müşteriye sıfır araç satma karşılığında aksesuar almaya zorladı. Bayilerle ilgili hazırlanan dosya Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na yönlendirildi ve kurul yaptığı değerlendirme sonrasında üç bayiye üst sınırdan ceza kesti.

‘DEFALARCA UYARDIK’

Böylece üç bayiye 4 milyon 458 bin 600’er TL’den toplamda 17 milyon 834 bin TL’lik para cezası kesildi. Bayilerin bir yıl süreyle ikinci el araç alım satım yetkileri de iptal edildi. Bakanlık yetkilileri, kendilerine ulaşan şikâyetlerin tümünün incelemeye alındığını, 81 ilde denetçilerin müşteri gibi bayilere yönlendirilmesine devam edileceğini belirterek, “Biz bu yaptırımlar öncesinde hem bayileri hem distribütörleri bakanlığa çağırıp uyardık, bu uygulamalara son verin dedik. Dolayısıyla üç bayide yaptığımız denetim önümüzdeki günlerde devam edecek. Hiç beklemedikleri yerde karşılarına çıkabiliriz. Amacımız bundan vazgeçirene kadar bu işe devam etmek. Bir bayide tespit ettiğimiz her bir otomobil için ayrı ayrı ceza keseriz, yani tek otomobilde yaptıklarında 4 milyon 458 bin liraysa 5 otomobilde 22 milyon ceza kesebiliriz” dediler.

MUTLAKA BİLDİRİLMELİ

Sıfır araç satan bayilerin büyük bölümünün aynı zamanda ikinci el araç alım satımı yaptığına dikkat çeken Ticaret Bakanlığı yetkilileri, yönetmeliğe aykırı hareket tespit edildiğinde sadece para cezasıyla kalmadıklarını, bayilerin bir yıl süreyle ikinci el araç alım satım yetkilerinin de iptal edilmesinin ağır bir cezai yaptırım olduğunu vurguladı. Yetkililer ayrıca, bayilerin liste fiyatının 300 ila 500 bin TL üzerinde fiyat talep edebildiklerini ya da vatandaşın ikinci el araç değeri 500 bin TL iken 200 bin TL’ye saydıklarını ya da vatandaşı lüks aksesuar almaya zorladıklarını belirterek, bu tür muameleye maruz kalan kişilerin mutlaka bakanlığa bildirilmesini istediler.

CEZA ALAN BAYİLERİN İSMİ İFŞA EDİLECEK

Ticaret Bakanlığı, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’te 6 Mayıs’ta yaptığı değişikliğin ardından bayilere ağır ceza uygulaması başlatmış ve buna aykırı davranan yetkili satıcıların isimlerini internet sitesinde ifşa edeceğini duyurmuştu. Hürriyet’in dün kamuoyuna cezaları açıklayan bakanlığın bayi isimlerini neden internet sitesinde yayınlamadığı sorusuna ise yetkililer, buna ilişkin durumu henüz Ticaret Bakanı’na iletemediklerini, önümüzdeki hafta konuyu aktardıktan sonra üç bayinin isimlerini açıklayacaklarını bildirdiler.

STOKÇULUK OLARAK KABUL EDİLİYOR

Cezanın ardından gözler Türkiye’de Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na çevrildi. Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Kürşat Ergün, AB’de olduğu gibi Türkiye’deki Instagram, Facebook, WhatsApp kullanıcılarının kişisel verilerinin ABD’ye aktarılıp aktarılmadığına ilişkin önümüzdeki günlerde Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun resen bir soruşturma başlatabileceğini söyledi. Ergün, Rekabet Kurulu’nun da söz konusu şirketlerin çatı kuruluşu Meta hakkında ‘hakim durumu kötüye kullanma’ hükmünü ihlal edip etmediğine dair soruşturma açabileceğini belirtti.

REKOR PARA CEZASI

İrlanda Veri Koruma Kurulu da, Meta’yı AB’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliğine aykırı şekilde ABD’ye kişisel verileri transfer ettiği suçlamasıyla 1.3 milyar dolar cezaya çarptırdı. Komisyon ayrıca Meta’nın, ABD’ye herhangi bir kişisel veri transferini beş ay içinde askıya alması ve altı ay içinde veri işleme faaliyetlerini komisyonun kurallarıyla uyumlu hale getirmesini istedi. Bugüne kadar bir teknoloji şirketine verilen en yüksek para cezasına gerekçe olarak Avrupalı Facebook kullanıcılarının verilerinin ABD’deki sunuculara aktarıl-ması gösterildi. Brüksel’deki kurulun, 13 Nisan 2023 tarihli kararı bağlayıcı oldu. Meta’dan konuya ilişkin yapılan açıklamada kararın ‘haksız ve gereksiz’ olduğu, tehlikeli bir emsal oluşturacağı belirtildi. Karara itiraz edileceği vurgulanırken, Avrupa’da Facebook kullanımında aksama olmayacağı ifade edildi. Geçen yıl Facebook, AB verilerini ABD sunucularında işleyemezse, Avrupa’da Facebook ve Instagram’ı kapatmak zorunda kalacağını bildirmişti.

İstanbul turizmi için en yüksek aylar olan nisan ve mayısı deprem nedeniyle vasat geçiren otelciler, 10 Haziran’da Atatürk Olimpiyat Stadı’nda oynanacak UEFA Şampiyonlar Ligi Finali’ne kilitlendi. Rezervasyonların şimdiden başladığını belirten İTO Otelcilik Komitesi eski Başkanı ve Levni Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Karacabey, final için 50 bine yakın futbolseverin ortalama iki gece konaklamalı olarak İstanbul’a gelmesini beklediklerini söyledi. Maçın İstanbul ve Türkiye turizmi için büyük fırsat olduğunu ifade eden Karacabey, “Şampiyonlar Ligi için seyahat edenler genellikle orta ve üst gelir grubundan Avrupalılar oluyor. Bu nedenle her futbolseverin ortalama 1000-1500 Euro’luk harcama yapacağını tahmin ediyoruz” dedi.

MEMNUN GÖNDERMEK GEREK

Olimpiyat Stadyumu çevresi ve Tarihi Yarımada başta olmak üzere Silivri’ye kadar tüm otellerin dolmasını beklediklerini belirten Karacabey, yüzlerce ülkede canlı yayınlanacak, 1 milyarın üzerinde kişinin izleyeceği finalin İstanbul’un tanıtımı açısından büyük önem taşıdığını söyledi. Karacabey bu tanıtım sayesinde finalden sonra dünyanın dört bir yanından İstanbul’a turist gelebileceğini de ifade etti. 

Emniyet birimleri ve Büyükşehir Belediyesi’nin 10 Haziran için çok iyi hazırlanması gerektiğini kaydeden Karacabey, şöyle konuştu: “Gelen orta ve üst kesimi rahat ettirmek, hamutçulardan, dilencilerden, kötü niyetli kişilerden korumak ve onları ülkelerine memnun göndermek bu fırsatı iyi değerlendirmemiz için çok önemli. Çünkü bu gelenlerin sosyal medya paylaşımları, döndüklerinde yakın çevrelerine anlatımları, çok değerli; hizmet sektörü, turizm memnuniyetle sürdürülebilen bir sektör. Bir huzursuzluk, sorun yaşamadan evine dönerse bu deneyimin İstanbul turizmine katkısı artarak devam eder. Ayrıca 200 ülkede yüz milyonlarca insanın izleyeceği bu finalin reklam değeri çok daha yüksek. Spor gündemiyle anılmasının İstanbul turizmine katkısı 100 milyon Euro’larla ifade edilir düzeye gelir.”

GECELİK FİYATLAR 300-400 EURO’YU BULUR

CHP Genel Başkanı ve Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu dün Bolu, Düzce ve Sakarya mitinglerinde halka hitap etti. Erzurum’da taşlı saldırıya uğrayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile gittiği Bolu’da, “Taşla sopayla değil sandıkla kazanacağız” yazılı pankartı işaret ederek, “Taşla sopayla işimiz yok, o korkakların işi, cesur, yiğit, namuslu insanlar bunu yapmazlar” dedi. Kılıçdaroğlu, Saadet Partisi Lideri Temel Karamollaoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın da katıldığı Bolu, Düzce ve Sakarya mitinglerinde özetle şöyle konuştu: “Biri benden farklı düşünüyor diye onu dövecek miyim, aşağılayacak mıyım, hayır, herkesin düşüncesine saygı duymak Bay Kemal’in işidir. Hiçbir ayrım yapmadan, 85 milyonun cumhurbaşkanı olacağım. Herkesin inancına, kimliğine, yaşam tarzına saygı duyacağım. Ayrımcılık bizim kitabımızda yoktur.  

GENÇLER SANDIĞA GİDİN

Devlet aklı, kimsenin kendisini sahipsiz hissetmediği düzenin adıdır. Birileri yer birileri bakar, o zaman bir sorunumuz var demektir, sorunu çözmeye geliyoruz. İlk kez oy kullanacak gençlere sesleniyorum, sandığı gidin otoriter bir yönetimi değiştirip özgürlükçü, demokratik bir yönetimi getirin.

BAY KEMAL İZİN VERMEZ

Bir çocuk açsa, bir kadın şiddete uğruyorsa, işsizlik varsa adaletsizlik var demektir. Orman köylüleri en fakir kesimdir, sözüm var, köyde, ormanda, balıkçılıkta kim alın teri döküyorsa, kadın ve gençlerin sigorta primlerini devlet ödeyecek. Orman köylülerinin de sigortası olacak, işverenleri de Orman Genel Müdürlüğü olacak. Bay Kemal buna izin vermez, herkesin alın terini teslim edeceksiniz.

VATAN VE BAYRAK KIRMIZI ÇİZGİMİZ

Bizim milliyetçiliğimizi sorguluyorlarmış, akıl alacak iş değil. ‘Yunan galip gelseydi’ diyenlerin ayağına gidiyorlar. Milliyetçilik diyorlar, bizim iki kırmızı çizgimiz var, bütün dünya bilsin, bayrağımız ve vatanımız. Süleyman Şah türbesindeki bayrağımızı kim indirdi, kim kaçırdı?  Terör bir insanlık suçudur. Nereden gelirse gelsin mücadele edeceğiz. Katar’a sattıkları Tank Palet fabrikasını alıp şanlı ordumuza vereceğiz.”

Ticaret Bakanlığı, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki Yönetmelik’te değişiklik yaptı. Dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle, yetki belgesinin hangi durumlarda iptal edileceğine ilişkin 9. maddede değişiklik yapıldı. Buna göre “İlk tescil motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde de bulunan işletmenin bu faaliyeti yürütürken satıştan kaçınması, taşıtın üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde fiyat talep etmesi, tüketiciyi aksesuar almaya veya takas yapmaya zorlaması ya da takas fiyatını piyasa fiyatının önemli ölçüde altında belirlemesi gibi ilk tescil motorlu kara taşıtına ulaşılmasını zorlaştırıcı faaliyette bulunması halinde” ikinci el satış yetki belgesinin 1 yıl süreyle iptal edileceği hükmü getirildi.

BU İLK UYARI

Edinilen bilgiye göre bakanlıkta, konuyla ilgili sosyal medyada dile getirilen şikâyetler ve yapılan resmi başvurular üzerine yaklaşık 1 ay önce bayi temsilcileriyle bir toplantı yapıldı. Toplantıda bayilere sıfır araç satış fiyatlarındaki fahiş artışlar, zorla aksesuar satışı, düşük fiyatlı takas zorlaması gibi davranışlarından duyulan rahatsızlık dile getirilerek, yönetmelik değişikliği hakkında bilgi verildi, uyarıların dikkate alınmaması halinde ikinci adım olarak bayilik yetkilerinin de iptal edilebileceği uyarısı yapıldı.

Yetkililer, son yıllarda Türkiye genelinde sıfır araç satan bayilerin neredeyse tamamının aynı zamanda ikinci el araç satışı yapmaya başladıklarını ve buradan elde ettikleri kazancın önemli bir meblağ tuttuğuna dikkat çekerek, “İlk uyarı olarak bu yetkilerini 1 yıl süreyle iptal düzenlemesi yaptık. Gerek duyarsak ikinci aşamada bayilik yetkilerini de iptal ederiz. Bu bayilerin bir diğer kazanç kapıları da yetkili servis olmaları. Dolayısıyla bu uyarımız dikkate alınmadığında diğer adımlar devreye girebilir” dedi.

CEZALAR 4.5 MİLYONU BULACAK

Yetkililer, dünkü düzenlemeye aykırı hareketlerin tespiti durumunda her bir araç için, satış fiyatına göre 4.5 milyon liraya varan miktarlarda ceza kesileceğini de belirterek, “Müfettişlerin tespitleri doğrultusunda mesela bayi, 8 milyonluk bir araç satışında bu suçu işlemişse 4.5 milyon lira ceza kesilecek. 3 milyonluk bir diğer aracın satışında da aynı suç varsa onun için de ayrı bir ceza kesilecek. Yani tespit edilen her bir araç için ceza yazılacak” bilgisini verdiler.

TAKASA ZORLAMAK DA YASAK

Mersin-Tarsus Tarımsal Ürün İşleme İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde yatırımcıların tamamı ihracatçılardan oluşuyor. Karbonsuz ekonomiye geçiş sürecinin lokomotifi olması beklenen OSB’de tüm fabrikaların çatılarında GES kurulurken, süt ve süt ürünleri, makarna, bakliyat, tıbbi ve aromatik bitki işlenmesine kadar gıdanın her alanında faaliyet yürütülecek. 

YEŞİL MUTABAKATA TAM UYUM

Tamamlandığında 500 milyon dolarlık yatırımla 10 bin kişiye istihdam sağlaması planlanan Mersin Tarsus Tarımsal Ürün İşleme İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’ndeki tüm fabrikaların çatısına güneş enerjisi kurulumu zorunlu kılındı. Böylece sanayicinin enerji maliyetlerinde yüzde 30 düşüş olacağı hesaplanıyor. Çukurova’nın bereketli topraklarından elde edilen her türlü gıda hammaddesi, dijital ve yeşil OSB’de işlenerek hem yurtiçi hem de yurtdışı pazarlara sunulacak.  Türkiye’nin ilk ve tek kadın OSB Başkanı olan Gül Akyürek Balta, 2018 yılında başladıkları ve dün arsa tahsisiyle devam eden süreci, “Sıfırdan başlayan zorlu bir mücadelenin sonucunda, tarımsal üretimin başkenti olan Çukurova bölgesinin ilk İhtisas Organize Sanayi Bölgesi TÜİOSB, birçok ilki bünyesinde barındırıyor. Yatırımcıların tamamı ihracatçılardan oluşan, altyapısı uçtan uca dijital planlanmış ve Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat Kriterleri’nin tamamına uygun projesiyle Türkiye’nin ilk İhracatçı, Dijital ve Yeşil Organize Sanayi Bölgesi olarak hayata geçiyor” sözleriyle özetledi.

Raporda, bölgede enkaz kaldırma, rehabilitasyon ve yeniden yapım faaliyetlerinin sürdüğü ancak yaşamsal ihtiyaçların karşılanması, yıkım süreci, yetersizlikler, koordinasyon eksiklikleri gibi sorunların devam ettiği tespit edildi.

ORMAN VE MERALAR...

Raporda, depremin ardından toplum sağlığının korunması, yeni yapılaşmanın ormanlar, mera ve koruma alanlarında yapılması, Bakanlık ve TOKİ’ye sınırsız inşaat yetkisi verilmesi gibi konulara dikkat çekildi, özetle şu tespit ve uyarılara yer verildi:

“Bölgede yaklaşık 650 bin konut acil yıkılacak, yıkık, ağır hasarlı veya orta hasarlı. Bu da 2 milyondan fazla kişinin deprem nedeniyle konutlarını kaybettiği ve geçici barınma ihtiyacı duyduğu anlamına geliyor. Verimli tarım alanlarının konteyner yerleşim alanları olarak seçilmesi, maliyetleri yükseltirken afet sonrası barınma ihtiyacının sağlıklı ve güvenli biçimde karşılanabilmesi için yerel yönetimlerin, meslek ve sivil toplum kuruluşlarının, üniversitelerin, kentlilerin ve ilgili tüm kesimlerin katılımıyla sürecin yürütülmesi gerekmektedir. Enkaz döküm alanlarının verimli tarım alanları olması, meyve ve zeytin ağaçlarının bulunduğu bölgelere olan yakınlığı ile yine yaşam alanlarına olan yakınlıkları da ileride bu bölgelerde doğal çevrenin ve su kaynaklarının kirlenmesine, çeşitli sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olacaktır.”  

İthalat da yüzde 4.5’lik azalmayla 28.2 milyar dolar oldu. Ticaret Bakanlığı düşüşün deprem, baz etkisi ve bayramın etkisiyle artığını duyurdu. TİM Başkanı Mustafa Gültepe de “Kurun en az enflasyon kadar artması gerekiyor ki Türk ihracatçısı rekabetçiliğini koruyabilsin. Yoksa pazar kaybetmeye devam ederiz. Müşterileri tekrar kazanmak ise yıllarımızı alabilir” dedi.

DÜŞÜŞ 11 PUANA YAKLAŞTI

Ticaret Bakanlığı, nisan ayına ilişkin dış ticaret verilerini basın toplantısı yerine yazılı bir açıklamayla duyurmayı tercih etti. Dış Ticaret Veri Bültenine göre, Nisan 2023’te ihracatın ithalatı karşılama oranı 10.6 puan azaldı ve yüzde 68.6’ya düştü. Enerji verileri hariç tutulduğunda ise bu oran 22.2 puan azalarak yüzde 78.6 oldu. Bültene göre martta Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkeye 9 milyar 765 milyon dolarlık ihracat yapılırken, nisanda bu rakam 8 milyar 131 milyon dolara düştü. Yakın ve orta doğu ülkelerine ise mart ihracatı 4 milyar 210 milyon dolarken nisanda 3.2 milyar dolara geriledi. Diğer Avrupa ülkelerine yapılan ihracat da 3.7 milyar dolardan 3.1 milyar dolara düştü.

GÖZLER SEKİZ AYDA

TİM Başkanı Gültepe, küresel ve ulusal gelişmelerin ihracatı olumsuz etkilediğini ancak her şeye rağmen yılın kalan 8 ayı iyi değerlendirerek Cumhuriyetin 100. yılını ihracatta en iyi performansla tamamlayacaklarına inandıklarını vurguladı. Gültepe, açıklamasında, “Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17.2 eksideyiz. Son 12 aylık ihracatımız yüzde 4.9 artışla 251.7 milyar dolara ulaşırken, ocak-nisan dönemini ise yüzde 3 kayıpla 80.9 milyar dolarla kapattık. Avrupa ve ABD gibi pazarlarda devam eden parasal sıkılaşma politikaları nedeniyle talepte durgunluk sürüyor” dedi.

Ankara-Sivas hattının açılışını dün Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, AK Parti Genel Başkanvekili Binali Yıldırım ve BBP Genel Başkanı Mustafa Destici yaptı.

İSTANBUL SİVAS’A BAĞLANDI

Edirne’den Kars’a uzanan Doğu-Batı hızlı demiryolu koridorunun önemli bir parçasını oluşturan Ankara-Sivas hattıyla iki kent arasındaki demiryolu uzunluğu 603 kilometreden 405 kilometreye, seyahat süresi de 12 saatten 2 saate indi. Kırıkkale, Yozgat ve Sivas’ta yaşayan yaklaşık 1.4 milyon kişi, hızlı trenle seyahat olanağı buldu. Saatte ortalama 250 kilometre hızla gidecek olan tren, Ankara Elmadağ, Kırıkkale, Yerköy, Yozgat, Sorgun, Akdağmadeni, Yıldızeli ve Sivas olmak üzere 8 istasyonda duruyor.

Hatta toplam 66 kilometre uzunluğunda 49 tünel ile 27 kilometre uzunluğunda 49 viyadük, 217 alt-üstgeçit, 611 adet köprü ve menfez yapıldı.

20 KENTE HİZMET

Yeni hattın açılmasıyla İstanbul, Konya, Eskişehir’den gelecek yolcular da Ankara üzerinden Kırıkkale, Yozgat ve Sivas’a hızlı ulaşım olanağı buldu. İstanbul’da en fazla nüfusa sahip illerin başında gelen Sivaslılar böylece memleketlerine daha konforlu ve daha kısa sürede gitme olanağına kavuştu. Hattın tamamlanmasıyla Ankara-Konya, Konya-Karaman ve Ankara-Sivas hızlı tren güzergâhında yer alan 11 ile doğrudan; bunlara komşu 9 ile de dolaylı olmak üzere toplamda ülke nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan 20 kente hızlı tren hizmeti sunulmuş oldu.

İLK KEZ YERLİ RAY

Gıdada önemli yeri olan bu üç üründe iki yıl önce kuraklık nedeniyle gümrük vergileri yavaş yavaş azaltılmış; önce yüzde 45, yüzde 35 ve yüzde 25 seviyelerine indirilmiş, ardından da sıfırlanmıştı. Son kararla tekrar iki yıl önceki seviye olan yüzde 130’a yükseltildi. Yetkililer, 15 Mayıs’ta başlayacak hasat öncesinde ithalattan alınacak gümrük vergisinin yeniden yüzde 130’a yükseltilmesinin üreticinin korunması açısından doğru bir karar olduğunu belirttiler.

Ticaret Bakanlığı’nca yürütülecek Cumhurbaşkanlığı kararı dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı.

RAF FİYATLARI ARTMASIN DİYE

Pandemi sonrasında tüm dünyada tarımsal ürünlere olan talebin artması, gıda fiyatlarında görülmemiş yükselişe neden oldu. Ekmek, yem, et, süt, yumurta gibi temel gıda ürünlerinde ilave artışların önüne geçmek amacıyla Türkiye arpa, buğday ve mısırda gümrük vergisini sıfırlamıştı. Şimdi 15’ta başlayacak hasat öncesinde çiftçinin korunması amacıyla ‘sıfır vergi’ uygulamasına son verildi. Çiftçiler son yağışlarla birlikte hububatta bu sezon önemli bir rekolte kaybı beklemiyor. Bu yıl buğday için 19 milyon ton rekolte tahmini yapılırken yetkililer, gümrük vergilerinin artırılması nedeniyle iç piyasada bir sıkıntı beklemediklerini ifade ettiler.

Konya Ticaret Borsası Başkanı Hüseyin Şentürk, İç Anadolu ve Orta Anadolu’da bitkisel üretim açısından yağış sıkıntısı yaşanmadığını belirterek, hem Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) hem de piyasanın elinde yeterli, hatta gereğinden fazla mısır, arpa ve buğday bulunduğunu söyledi.

ÜRETİCİ MISIRDAN BUĞDAYA GEÇMELİ

Seçim öncesinde açıklanması beklenen TMO buğday alım fiyatına ilişkin tahminini sorduğumuzda ise Şentürk, Seçim öncesi abartılı bir artış beklemiyorum. Elbette alın terinin karşılığı verilmeli ama bir yanda da 85 milyon var, gıda enflasyonu var; kaldı ki gübre fiyatı geçen yıl seviyesinde, enerji yüzde 40 aşağıda” dedi. Şentürk, dünyadan kopuk bir fiyat belirlenemeyeceğini, dünyada ton fiyatının 300-320 dolar seviyesinde seyrettiğini, bunun da Türkiye’nin geçen yıl verdiği fiyat olduğunu ifade etti.

REKOLTE 20 MİLYON TON BEKLENİYOR

256 dosyayı inceleyen Reklam Kurulu’nun ceza verdiği firmalar arasında kozmetikten pırlantaya birçok ürünün satışını yapanlar var. 

BURUN DOKTORUN İŞİ

Estetik güzellik merkezlerinin iğnesiz burun kemeri ve burun kaldırma, dudak vitamini reklamlarına hem reklam durdurma hem de 156 bin lira ceza verildi. Gerekçe olarak, “Güzellik salonunda tıp fakültesi diploması olan biri çalışsa bile, tabip yetkisinde olan tıbbi işlemler güzellik salonunda yapılamaz” hükmü gösterildi. İnstagram’dan lazer ameliyatı reklamı yapan çok sayıda doktor, hastane  ile saç ekimi, kalıcı makyaj, zayıflama gibi güzellik merkezleri reklamlarına hem yayın durdurma hem de 156 bin ila 347 bin lira para cezası verildi.

30 GÜN İHLALİ 

LCW’ye kampanyanın sadece seçili ürünlerde geçerli olduğu bilgisini vermediği; Çiçeksepeti’ne ‘yüzde 100 müşteri memnuniyeti’ ibaresini kullanamayacağı, Amazon’a ‘seçili ürünlerde yüzde 50’ye varan indirim, sepette yüzde 7 indirim’ tanıtımları yaptığı gerekçeeriyle reklam durdurma cezası kesildi.

Reklam Kurulu ayrıca, Altınbaş Kuyumculuk’a Altınbaş Halk Günleri kampanyasındaki ‘pırlanta beş taş yüzük’ nedeniyle reklam durdurma verdi. Söz konusu ürün yüzde 57 indirimle 10 bin 830 TL yerine 4 bin 690 liradan satışa sunulurken, stok sayısına ve indirimin başlangıç tarihine yer verilmediği tespit edildi. Ayrıca indirimin başlangıcından önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyatın tüketiciye ilan edilmemesi yüzünden de reklamları durduruldu.

Koçak Gold’a da ‘pırlantalarda indirim rüzgârı, yüzde 50+yüzde 10’ kampanyasında aynı şekilde stok adedinin belirtilmediği, 30 gün kuralına uyulmadığı gerekçesiyle reklam durdurma cezası verildi. Zen Pırlanta’ya da “baget pırlanta yüzük ürünü 20 bin liradan yüzde 50 ve yüzde 10 ekstra indirimle satışa sunarken stok adetleri ve indirim başlangıç tarihine yer vermediği için reklam durdurma cezası kesildi. Buna gerekçe olarak “İndirim öncesinde gösterilen fiyatların gerçeği yansıtmayarak tüketicileri yanıltıcı nitelikte olduğu ve dürüst rekabet ilkelerine aykırılık teşkil ettiği” gösterildi.

Azerbaycan Millet Meclisi Başkanvekili Adil Aliyev “Sayın Cumhurbaşkanımız Kahramanmaraş için 100 milyon dolar ayırdı. Azerbaycan caddesinin yeniden inşa edilmesine destek olacağız. Arazileri gezdik. Çalışmalara başlanıldı. Türkiye’nin sağlığı bizim sağlığımız Türkiye’nin inşası bizim inşamızdır” dedi.

BİN KONUT

Türkiye-Çin İş Geliştirme ve Destekleme Derneği’nin önceki akşam iftar programında konuşan Adil Aliyev, programın ardından bir grup gazetecinin sorularını yanıtladı. Neden sadece Kahramanmaraş’a yardım yaptıkları sorusuna ise Aliyev, “Yetkililer bize orayı gösterdiler. Ama zaten diğer illere de yardımda bulunacağız, sadece Kahramanmaraş’a yapacağımız destek tutarı 100 milyon dolar” dedi. Aliyev, hangi illere ne kadar destek verecekleri sorusuna ise bunları tek tek sıralamanın Türk örfüne uygun olmayacağı karşılığını verdi. Aliyev, Kahramanmaraş incelemelerinde Azerbaycan olarak 1000 konutun yapımını üstleneceklerini duyurmuştu. 

Kamudan özel şirketlere, yerel yönetimlere kadar birçok kuruluş, arka arkaya GES yatırımı yaparak bu hedefi doğruluyor.

DEVLER SIRADA

Son aylarda çok sayıda sektörden şirketin GES projeleri için başvurması dikkat çekti. Firmaların öncelikli tercihleri Van, Şanlıurfa, Manisa, Uşak, Afyon, Ankara Şereflikoçhisar, Balıkesir Bigadiç, Afyon, Konya, Karaman, Adana gibi şehirler oldu. Abdullah Tivnikli’nin şirketi Eksim Enerji’nin Şanlıurfa, Kilis’te çok sayıda projesi olduğu görülürken nisan ayında ÇED süreci başlayan, sonuçlanan, halkın katılımı toplantısı aşamasına geçen devler arasında Tosyalı, Limak, İçtaş, Zorlu Elektrik, Turkcell, Yayla Gıda, Çilek Mobilya gibi şirketler yer aldı.

Türkiye’nin Haziran 2022 sonu itibarıyla güneş enerjisine dayalı elektrik kurulu gücü 8 bin 479 megavata ulaştı.

İşte GES’te enerji tasarrufuna taşıyan üç önemli yatırım...

1) ERDEMİR VAN’A 1.9 MİLYARLIK 6 GÜNEŞ SANTRALI KURACAK

Ereğli Demir Çelik Fabrikaları’nın (ERDEMİR), Van’ın Başkale ve Erciş ilçelerinde altı güneş santralı kurması için ÇED süreci başladı.

Erdemir, Türkiye’nin güneşli gün sayısı ve güneş enerjisi verimliliği en yüksek şehirlerinden olan Van’da yapacağı altı santral için üç ayrı ÇED dosyası hazırladı. Projelerden ilki Başkale Erek köyüne kurulacak olan Erdemir-1 GES oldu.

Endeavor Türkiye ile Melon’un birlikte yaptığı ‘Girişimci Şirketlere Özel Ücret ve Yan Haklar Araştırması’nın ön görüşme sonuçlarına göre, geçen sene araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 76’sı yılda iki veya daha fazla maaş artışı yaptığını belirtirken, bu yıl bu sayının azalması bekleniyor. Şirketlerin büyük bölümünün zam dönemini ocak ve temmuz olarak sabitlemesi öngörülüyor.

TÜRKİYE’DEN 70 ŞİRKET

Endeavor’un Türkiye’den Yemeksepeti, Insider, Gram Games, Peak Games, İyzico ve Foriba gibi 70 şirket bulunurken, 2023 yılına ilişkin özel ücret ve yan haklar araştırmasının ön görüşmeleri tamamlandı. Geçen yıl, temmuz zammı öncesinde çok sayıda teknoloji şirketi çalışanlarına mart-nisan aylarında ara zam yapmıştı. Ancak bu yıl şirketler, ara zam için seçimleri beklediklerini bildirdiler. Geçen yılki araştırmada katılımcı şirketlerin yüzde 76’sı yani 4 şirketten 3’ü yılda iki veya daha fazla kez maaş artışı yaptığını bildirirken, bu sene bu oranın azalması bekleniyor. Pek çok şirketin zam dönemlerini ocak ve temmuz olarak sabitleyeceği tahmin ediliyor.

Ön araştırma sonuçlarına göre şirketler, yüksek enflasyon karşısında yetenek göçünü durdurabilmek için çalışanlarının finansal esenliğine özen göstermeye devam edecekler. Türkiye’de olduğu gibi tüm dünyada ciddi boyutta finansal zorluk dönemi karşısında çalışanların yaşam maliyetinin arttığı, kısa vadeli planların bile yorucu hale geldiği, yatırım ve birikim yapmak, ev almak gibi uzun vadeli planlarınsa neredeyse olanaksız hale geldiğine dikkat çekiliyor. Öte yandan, pandemi sonrası uzaktan çalışmayla yurtdışı şirketler için Türk yazılımcılar bir fırsat görülmüştü. Ancak çalışanların maaş beklentilerinin de döviz cinsi artmasının, yabancı şirketler açısından cazibelerini azalttığı belirtildi.

Ticaret Bakanlığı, 2023 yılı mart ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. Martta ihracat yüzde 4.4 artışla 23.6 milyar dolara, ithalat yüzde 11.4 artışla 96.5 milyar dolara yükseldi. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, “Depremin üretim ve tedarikte oluşturduğu olumsuzluklara rağmen mart ayında ihracatımız 4.4 artışla 23.6 milyar dolar oldu. Bu rakam tüm zamanların en yüksek aylık ihracat rakamıdır. Bu başarıyı, Euro-dolar paritesinin ihracatımızı 340 milyon dolar aşağı çekmesine rağmen elde ettiğimizi özellikle vurgulamak isterim” dedi.

FED’İN FAİZ ARTIŞI BÜYÜMEYİ ZORLUYOR

Bakan Muş, mart ayı dış ticaret rakamlarını TİM Başkanı Mustafa Gültepe’nin katılımıyla Ankara’da düzenlediği basın toplantısında açıkladı. 2023’ün ilk çeyreğine ilişkin verilerin küresel ekonomide beklenenden daha iyi bir performans sergilendiğini işaret ettiğini belirten Muş, şunları söyledi:

“Tüm olumlu gelişmelere rağmen, küresel ekonomideki belirsizliğin ve sorunların tamamen ortadan kalktığını söyleyemeyiz. Riskler halen devam ediyor. Geçtiğimiz gün, petrol üreticisi ülkeler üretimi kısma yönünde karar aldı. Bu kararın neticesinde petrol fiyatlarında kısmi bir artış meydana geldi. Bu husus, enerji fiyatlarındaki belirsizliğin önümüzdeki dönemde de devam edebileceğine ilişkin kaygıları beraberinde getirmiştir. Gerek ABD’de, gerekse Euro Bölgesi’nde son dönemdeki kısmi düşüşe rağmen küresel enflasyon hâlâ yüksek seviyelerdedir. Bunun sonucu olarak parasal sıkılaşma politikaları devam etmekte ve büyüme üzerinde baskı unsuru oluşturmaktadır. ABD’de iflas eden iki banka ve Avrupa’da Credit Suisse’in hisselerindeki ciddi düşüş bankacılık sektöründe önemli risklerin bulunduğunu göstermektedir.”

ÇİP KRİZİ BİTTİ, İTHALAT PATLADI

İthalattaki artışa da değinen Ticaret Bakanı Mehmet Muş, “Motorlu kara taşıtlarında yüzde 77.6; elektrikli makinelerde yüzde 39.6; diğer makinelerde yüzde 30.8’lik yükselişin de etkili olduğunu ifade etmek isterim. Motorlu kara taşıtları ithalatındaki artışın temel nedeni dünyadaki çip krizinin hafiflemesidir. Burada büyük bir talep artışı mevcuttur” diye konuştu.

Rekabet Kurumu uzmanlarınca hazırlanan Türkiye Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği Sektör İnceleme Nihai Raporu tamamlandı. Zincir marketlerin et, süt, tuvalet kâğıdı gibi ürün grupları başta olmak üzere üreticilerle anlaşma yaparak özel gramajlı üretim yaptırdıkları, bunun tüketicilerde ‘ucuz ürün’ imajı yarattığı tespit edildi. Raporda market markalı ürünlerle diğer markalar arasına ‘Çin Seddi’ çekilmesi, ödeme sürelerinin kısaltılması; tek taraflı sözleşme değişikliğinin, ticari sırların alıcı tarafından kötüye kullanımıyla ticari misillemelerin yasaklanması da istendi.

DÖRT MARKETİN PAYI YÜZDE 74

Ciro büyüklüğüne göre pazardaki ilk dört market zincirinin sektördeki payının 2010’da yüzde 26 iken, 2019 sonunda yüzde 74’e çıktığı; ilk 10 oyuncuya bakıldığında ise oranın yüzde 92’ye ulaştığı belirtilen raporda, ‘küçük marketlerin pay kaybettiği’ vurgulandı. Nihai raporda özetle şu tespitler dikkat çekti:

“İlk dört teşebbüsün üçü indirim markettir. İndirim marketlerin ürün portföylerindeki ‘özel markalı ürün’ ağırlığı diğer marketlerden daha fazla. İndirim marketleri tarafından tasarlanan bu ürünler çoğunlukla KOBİ veya çiftçiye ürettirilmekte. İndirim marketler bu satıcılar karşısında önemli bir alım gücüne sahip. Bu gücün kötüye kullanılması teşebbüslerin rekabetçi güçlerini zayıflatabilir. Çiftçiler ile KOBİ’lerin gelirlerinin azalmasına yol açabilecek uygulamaların engellenmesi şarttır. Teşebbüslerin alıcı güçlerinin kötüye kullanılmadığının garanti altına alınması, marketler arasındaki rekabete de olumlu yansıyarak, başta fiyatların düşmesini sağlayacaktır.”

ÖZEL AMBALAJA YASAK SİNYALİ

Raporda rekabetin tesisi için alıcı gücünün kötüye kullanımının engellenmesi amacıyla belli tip ürün ve ambalajların tek bir teşebbüs için üretiminin yasaklanabileceği vurgulandı. “Ayrıca marketlerin özel markalı ve üretici markalı satın alma birimlerinin birbirlerinden tamamen ayrışmasını sağlayacak, literatürde ‘Çin Seddi’ olarak bilinen uygulamanın katı bir şekilde tesisi ve takibi gündeme getirilebilir” denildi.

YEREL MARKETLERE AYRICALIK

Yerelde küçük perakendecilerin zincirler karşısında rekabet edebilmeleri için daha uygun fiyatlarla ürün satın almasını sağlayacak alım birliklerinin kurulması da rapordaki öneriler arasında yer aldı. “Yerel marketlerin de özel markalı ürün üretmelerinin teşvik edilmesi ve Rekabet Kanunu 5. maddeden muaf tutulması etkili olur” denilen rapor, şöyle devam etti:

Bakanlıktan yapılan bilgilendirmede Türkiye’de cep telefonu üretimi yapan firmaların ekonomiye, istihdama katkılarını dikkate alarak, 2020 yılından itibaren ithal cep telefonlarından 200 dolar gümrük kıymeti alınmaya başlandığı anımsatıldı. 28 Şubat’ta yayımlanan kararla bu miktar 350 dolara yükseltilmişti.

Ticaret Bakanlığı dün yayımladığı bir başka tebliğle de 6 gün önceki, yani 23 Mart’taki kararında değişiklik yaptı. Böylece 22 Nisan’dan itibaren ithal air fryer’lardan alınması öngörülen 100 dolarlık ilave gümrük kıymeti uygulaması yürürlükten kaldırıldı.

ROBOT SÜPÜRGEYE EK VERGİ MALİYETİ

Ancak bazı küçük ev aletlerinin ithalatından alınan gümrük kıymetleri artırıldı. Buna göre robot/akıllı süpürgelerden alınan gözetim vergisi 85 dolardan 200 dolara çıktı. Diğer süpürgelerden alacak olanlar ise 85 dolar yerine 70 dolar gözetim ödeyecek, yani onların ödemelerinde 15 dolarlık düşüş olacak. 23 Mart tarihli kararda dik süpürgelerden 100 dolar gözetim vergisi alınması öngörülürken, dünkü kararla bu uygulamadan da vazgeçilince dik süpürgeden alınacak tutar da 70 dolara düşmüş oldu. Kahve makinelerinden alınan gözetim vergisi 50 dolara; çay makineleinden alınan 32 dolara yükseldi. Böylece kahve makinesi fiyatları 22 nisandan itibaren 30 dolar, çay makinelerinki ise 12 dolar artmış olacak.

Yeniden kalkındırma sürecinde çok sayıda ilave iş makinesine ve inşaat çalışanına ihtiyaç olduğu belirtilen çağrıda, bölgede işgücü sıkıntısından dolayı ücretlerin şimdiden birkaç kat arttığına dikkat çekildi. Çağrıda, sağlıklı bir inşaat süreci için acil eğitim seferberliği başlatılması gerektiği ifade edildi. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkan Yardımcısı ve Malatya Birlik Başkanı Mehmet Bülbüloğlu da “Tadilatlar için bile personel bulamıyoruz. Hükümet önlem almalı” dedi.

‘YÜZDE 200 ARTIŞ VAR’

KAMİAD Başkanı Ali Adıgüzel, deprem bölgesinde yaşadıkları sorunları Hürriyet’e anlattı. Adıgüzel, “25 Şubat’ta yapılan toplantının ardından inşaat malzemeleri fiyatlarında stabil bir seyir görülüyor ancak iş makinesi, kule, vinç kiralama ücretleri ile işçilik ücretlerinde yüzde 200’e varan artışlar oldu. Aylık 30 bin liraya çalıştırdığım operatör, 50 bin liraya bir başka şirkete geçti. Kule vincin kirası aylık 70 bin TL’den 225 bine, ekskavatörkepçe kirası 50 bin liradan 100-120 bine çıktı. Tünel kalıp imalatının metrekaresi 250-350 lirayken 750 liraya yükseldi” dedi.

Bölgede eleman bulmak için ücretleri artırdıklarını ancak buna rağmen sıkıntı yaşadıklarını aktaran Adıgüzel, müteahhitler arasında işçi kapma yarışı başladığını söyledi. KAMİAD Başkanı şöyle devam etti: “Henüz 40 bin konut ihalesi yapıldı, bu 100-150 bine çıktığında sektörde tıkanma görülecek. Bu nedenle acilen meslek liseleri ve meslek yüksek okulları devreye sokulmalı, insanların canlarını emanet ettikleri binalar eğitimli kalifiye ara elemanlarla yapılmalı.”

‘HÜKÜMET ÖNLEM ALMALI’

İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkan Yardımcısı ve Malatya Birlik Başkanı Mehmet Bülbüloğlu da özel inşaatlar için henüz faaliyet izni verilmediğine dikkat çekti. Bülbüloğlu, “Tadilatlar için bile personel bulamıyoruz. İnsanların büyük bölümü göç etti, kalanlar da ya konteyner ve çadır kentlerde ya da köylerde barınıyor. Bu konuda hükümetimizin önlem alması gerekir. Bölgede yoğun şekilde deprem konutları çalışması başlayacak, malzeme temini ve malzeme fiyatlarının artışı bölgeyi işin içinden çıkılmaz hale getirecektir” dedi.

Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan binlerce binanın ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, denetim süreçlerini mercek altına aldı. Bakanlık, 11 ilde yıkılan binaların “yıkım gerekçeleri”ni masaya yatırırken, yapı denetim sisteminde tespit edilen yüzde 1’lik kaçağı yakalamak üzere yeni denetim yöntemleri üzerinde çalışmaya başladı. Buna ek olarak dün, yapı denetim kuruluşlarıyla laboratuvarların denetimine yönelik tebliğler ayrıldı. Böylece yapı denetim kuruluşlarıyla laboratuvarların denetim kuralları iki ayrı tebliğle düzenlenmiş oldu. Tebliğler dünkü Resmi Gazete’de yayımlanırken yetkililer, işlemin sadece tebliğleri ayırdığını, yapı denetçiler için de laboratuvarcılar için de cezalarda artış ya da azalış olmadığını belirttiler. Yetkililer, bir yıl süreyle üç kere yeni iş alma cezası verilen yapı denetim şirketinin faaliyetlerine son verme uygulamasının devam ettiğinin altını çizdiler.

LABORATUVAR SAYISI 2.5 KAT ARTACAK

Bir ilde kurulacak laboratuvar sayısı o ildeki yapı denetim şirket sayısının onda birini geçemezken, yapılan değişiklikle bu oran dörtte bire düşürüldü. A ilinde 100 yapı denetim şirketi varken laboratuvar sayısı 10’la sınırlıydı; dünkü değişiklikle bu sayı 25’e kadar çıkabilecek. Bakanlık yetkilileri, artışın nedenini hem deprem yaşanılan bölgede hem de kentsel dönüşümün hızlanacağı diğer illerde laboratuvar ihtiyacının artacak olmasına bağladı.

Tebliğ ile ayrıca taze betonun çökme, numune alma, kürlenme basınç dayanımı ile sertleşmiş betonun kırım deneylerine alt ve üst limit de getirildi. Yetkililer, kimi laboratuvar beton deneyini 30 liraya yaparken kimisinin 500 liraya yapmaması gerektiğini, bu nedenle sınırlar belirlendiğini ifade ettiler. Tebliğ ile taze beton deneyi bir adet küp için KDV dahil 69 lirayla 135 lira arasında değişebilecek. Sertleşmiş beton içinse 359 lirayla 598 lira arasında olacak. Yetkililer, deprem bölgesinde incelemelerin sürdüğünü, yeni yaptırımlar üzerinde çalışıldığını kaydetti.

HÜRRİYET GÜNDEME GETİRDİ

- Depremin ardından yapı denetim sistemi eleştirilirken, Hürriyet “pasif mühendislik” sorununu gündeme getirmişti. Hürriyet Ekonomi Müdürü Sefer Levent, 21 Şubat’ta “Pasif mühendis skandalı” başlıklı yazısında, Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği’nin sitesine verilen ilanlara dikkat çekti. Mühendis değil, diploma arandığını belirten Levent, “Yapı denetim firmalarını mercek altına almamız şart” dedi. Hürriyet, konunun takipçisi oldu, ilanlar değişse de sorunun devam ettiğini kamuoyuyla paylaştı.

Tarımda yeni dönemi başlatacak teklife göre, Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye genelinde havza bazında su potansiyeli ve verimlilik esasına göre hangi ürünün ne kadar üretileceğini planlayarak, çiftçiden buna göre üretim yapmasını isteyecek. Bu plana uygun ekim yapan çiftçiler kamunun desteklerinden yararlanırken, plan dışı ürün ekene uyarı yazısı gönderilecek.

İZİNSİZ EKİM YASAK

Teklifin ikinci maddesiyle tarımsal üretimin planlanması, gıda güvencesi ve güvenliğinin temini, verimliliğin artırılması, çevrenin korunması ve sürdürülebilirlik için Bakanlıkça belirlenen ürün veya ürün gruplarının üretimine başlanmadan önce Bakanlık’tan izin alınacak. Bakanlık, arz-talep miktarıyla yeterlilik durumuna göre hangi ürün veya ürün gruplarının üretileceğini; tarım havzası veya işletme bazında asgari ve azami üretim miktarlarını belirleyecek. Bu planlamaya uygun ekim yapmayıp, kendi tercihine göre ekim yapan çiftçiler önce yazılı olarak uyarılacak. Bir yıl içinde plana uygun hareket etmezlerse beş yıl süreyle hiçbir destekten yararlanamayacakları gibi aykırı üründen elde ettikleri brüt gelirin yüzde 1 ila yüzde 5’i kadar para cezası kesilecek.

KONYA UYARISI

Teklif görüşmelerinde milletvekilleri yasanın etkilerini tartıştı. MHP Milletvekili Hasan Kalyoncu, “Konya Ovası’nı biraz daha sulu tarıma devam ederseniz kaybedebiliriz. Bakanlığın uygulamalarıyla bir tip zorlama dediğimiz uygulamaya geçmek zorundayız. Konya Ovası’ndan şeker pancarını kaldırıp buğday ekin, dediğiniz zaman arada fark varsa destek zaten verilecek. İklim değişikliği ve su durumuna göre ülkede bir an önce üretim planlaması yapılması gerekiyor. Bunu çiftçiye bıraktığınızda herkes kafasına göre üretim yapmaya kalkar” ifadelerini kullandı.

SUÇ SAYILACAK

Torba teklifin Orman Kanunu’nda değişiklik öngören maddeleriyle ise ormana hafriyat, moloz, çöp dökmek orman suçu sayılarak, cezası artırılıyor; madencilik sonrasında doğal yapısı bozulmuş ormanların belediyeler ve özel sektör tarafından da rehabilete edilmesinin önü açılıyor.

Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Öngören Yasa Teklifi, TBMM Tarım ve Orman Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. Tarımsal üretim deseninin suya ve verimlilik esasına göre belirlenmesi, buna uyan çiftçiye teşvik verilmesi, atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması ile ormanlara ilişkin mülkiyet sorunlarını ortadan kaldırmayı amaçlayan yasa teklifinde ilaç etken maddesi olarak kullanılması koşuluyla kenevir yetiştiriciliğiyle düzenleme de yer alıyor. Teklifin, özel ormanlarda üç hektarın altındaki alanların orman dışına çıkarılmasına ilişkin maddesi ise özel ormanlarda yapılaşmaya neden olacağı gerekçesiyle itirazlara neden oldu.

NEREYE NE EKİLECEĞİ SUYA GÖRE BELİRLENECEK

Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider teklifin gerekçesini şöyle anlattı: “Bu teklifin yasalaşmasıyla ülke genelinde ürün planlaması yapacağız. Tarım arazilerinin verim kabiliyeti ile yağış ve sulama imkânlarını gözeterek ürün desenini belirleyeceğiz. Buna uygun olarak üretim yapan çiftçilerimizi teşvik ederek ödüllendirecek ve planlı üretimi yaygınlaştıracağız. Sözleşmeli üretimi de geliştireceğiz. Üreticimizin pazarlama, tüketicinin fahiş fiyat sorununu ortadan kaldıracağız. Sözleşmeli üretimde tarafların korunmasına yönelik gerekli düzenlemeler de bu teklifte mevcut.”

Ebubekir Gizligider

ATIL ARAZİDEN 14 MİLYARLIK ÜRÜN

Artan nüfus ve ihtiyaçlar karşısında atıl durumda bulunan tarım arazilerini mülkiyet hakkının özüne dokunmaksızın üretime kazandırmak istediklerini dile getiren Gizligider, “Bu sayede herhangi bir sebeple tarımsal üretim dışında kalan ve yıllık yaklaşık 14 milyar TL getiri sağlayacak olan alan, ekonomiye kazandırılarak ekilecek, dikilecek. Böylece araziler sahiplerine kira getirisi sağlayacak” dedi .

ORMANA MOLOZ DÖKENE CEZA

Böylece 2 Mart’ta yürürlüğe giren domates ihracatına ilişkin kısıtlama da kalkmış oldu. Tarım ve Orman Bakanlığı 2 Mart’ta, domates ihracatına 14 Nisan’a kadar sürecek bir kısıtlama getirmişti. Söz konusu düzenleme üretici ve ihracatçıların tepkisine neden olurken domates fiyatlarının iç piyasada yüzde 40’a varan oranda düşmesini sağlamıştı. Ancak Ticaret Bakanlığı, dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla, Tarım ve Orman Bakanlığı’na verdiği ihracat kısıtlama yetkisini geri aldı.

Bakanlığın, 27 Ocak 2022 tarihli Bazı Tarım Ürünlerinin İhracatına İlişkin Tebliğ ile domates, kuru soğan-sarımsak, hıyar ve kornişon, fasulye, patlıcan, sivribiber, zeytin, fasulye, kırmızı mercimek, portakal, mandarin, limon, karpuz, elma, zeytinyağı, kümes hayvanları, horoz, tavuk, sakatatları, yumurta, tereyağı ihracatında gerektiğinde dönemsel düzenlemeler yapma yetkisi 31 Aralık 2022 tarihine kadar Tarım ve Orman Bakanlığına verilmiş, bu yetki süresi daha sonra uzatılmıştı. Ancak dünkü kararla Ticaret Bakanlığı bu ürünlerde gerektiğinde ihracatı kısıtlama yetkisini yeniden uhdesine almış oldu. Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın talebi üzerine lüzum gördüğü durumlarda tarım ürünlerini “ihracı kayda bağlı ürün listesine” eklemek suretiyle kısıtlayabiliyor.

Ankara Üniversitesi Jeofizik Bölümü Öğretim Üyesi ve deprembilimci Prof. Bülent Kaypak, deprem bölgesindeki illerde sadece ağır değil orta ve hafif hasarlı binalara da girilmemesi gerektiğinin altını çizdi. Binaların çevresinde güvenlik şeritleri oluşturulması gerektiğini söyleyen Kaypak, “Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık depremler ‘büyük deprem’ grubuna girer. Bölgede artçılar üç aydan üç yıla kadar sürebilir. Dördüncü haftaya girilmesine rağmen 10 bini aşkın artçı oldu. Bundan sonra da 6’nın üzerinde artçılar gelebilir, bunlar da yıkıcı olur. Dolayısıyla deprem yağmuru sürüyor” dedi.

YAĞMURDA BETON DÖKÜLMEZ

Kahramanmaraş depremlerinin ardından meydana gelen Hatay depremleri ve Malatya artçıları can almaya devam ederken, Hürriyet’in sorularını yanıtlayan sismolog (deprembilimci) Prof. Dr. Kaypak, bölgede binalara girilmemesi hatta kalıcı konut temellerinin de atılmaması gerektiğini vurguladı. Bütün bunlar için en az üç ay beklenilmesi gerektiğini ifade eden Kaypak, şöyle konuştu: “Deprem yağmuru devam ediyor. Yağmur varken beton dökülmez. Kalıcı konut inşa edilmesi planlanan Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman bu depremlerin merkezinde, kalbinde. Titreşimler devam ediyor. Diyelim kalıba betonu döktünüz. Titreşimler sürerken, betonun çakılları altta kalır, suyu yukarı çıkar. Dolayısıyla o betonun dayanımı zayıf olur. Amacımız burada depreme karşı dayanıklı konutlar yapmaksa en azından üç ay deprem sağanağının dinmesini beklememiz, bu esnada detaylı zemin etütlerini yapmamız gerekir. Yoksa 6 ve üzeri büyüklükte artçı geldiğinde o beton çöp olur, sökmeniz gerekir. ‘TOKİ’nin elinde zaten yapılmış etütler var’ diyemezsiniz. Onlar yapılmış konutların etütleri, hemen yanında bile olsa yeni parselin etüdü ayrıca yapılmalıdır.”

Bölgede enerji boşalımının halen devam ettiğine dikkat çeken Kaypak, hasarlı ya da hasarsız hiçbir binaya girilmemesi gerektiğini de vurguladı. Kaypak, “Vatandaşlarımız ne olursa olsun, hiçbir şekilde herhangi bir binaya girmemeli. Ağır hasarlı, orta hasarlı, az hasarlı hatta hasarsız binaya bile girilmemeli” diye konuştu.

Bülent Kaypak

İSTANBUL’DA ÇÜRÜKLER HEMEN BOŞALTILSIN

- Olası bir Marmara depreminin yaratacağı etkilere de değinen Prof. Dr. Kaypak, çevredeki illerde de tedbirler alınması gerektiğini ifade etti. Kaypak, “İstanbul diken üstünde. Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Bakırköy, Kartal sahillerinden başlayarak, 1999’dan önce yapılmış tüm binaları hızla tarayıp çürükler tespit edilmeli. Bugünden itibaren yeni konut yapımı beklenmeksizin boşaltılmalı. Bunun için de merkezi hükümet yerel yönetimlerle ortak hareket etmeli, tüm bilim dallarının katılımıyla, ortak akılla bu işe çare bulunmalı. İstanbul depremi gerçekleştiğinde Türkiye ekonomisi, sanayisi çöker. Türkiye ikinci bir depremi kaldıramaz. Dolayısıyla kritik sanayinin deprem açısından sorun olmayan bölgeye, İç Anadolu Bölgesi’ne taşınması gerekir. Sanayi oradan demiryoluyla da Mersin Limanı’na bağlanabilir” uyarılarında bulundu.

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) depremzedelere yönelik bir yandan çadır temini sürerken, diğer taraftan da Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile birlikte konteyner kent kurma planı da netleşiyor. AFAD ilk etapta 126 noktada, toplam 100 bin konteynerden oluşan kentler kurulması için hazırlık yapıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Gaziantep İslahiye, Nurdağı ve Nizip’te bin 522 konteynerin kurulumunun tamamlandığını açıklarken, sayının 15 bine çıkacağını duyurdu. Katar, Dünya Kupası’nda kullanılan 10 bin konteyneri Türkiye ve Suriye’ye göndereceğini açıklarken, ilk parti 6 gemi 19 ve 20 Şubat’ta yola çıktı. Yetkililer, konteynerlerin AFAD’ın planlaması doğrultusunda Mersin Limanı’ndan bölgeye dağıtılacağını söylediler. AFAD verilerine göre ise deprem bölgesinde günde 2.5 milyon kişiye yemek verilirken, Adıyaman’da ilk etapta kurulan 700 konteynerlik mahalle için 200 kişilik ekip, 24 saat esasıyla, 50-60 iş makinesiyle gece gündüz çalıştı.

ARSA TAHSİS EDİLİYOR

Depremden zarar gören ilçe belediyeleri, konteyner mahalle kurmak isteyen dernek ve vakıflar, sanayi ve ticaret odaları ile diğer illerin belediyelerine arsa tahsis ediyor. Böylece zaman kaybetmeksizin konteyner mahallelerinin altyapısı hazırlanırken bir yandan da konteynerlerin bölgeye gönderilmesi sağlanıyor. Ankara Sanayi Odası, Hatay’a 500 konteynerden oluşan iki ayrı yaşam alanı kurmak üzere harekete geçti. Konteynerlerin 150 tanesi yaşam kente, 350 tanesi ise OSB çevresinde üretimin devamını sağlamak üzere sanayi bölgesi çalışanları için yola çıkarıldı. Bursa Yıldırım Belediyesi, AFAD koordinasyonunda Malatya Yeşilyurt’ta ve Mersin Büyükşehir Belediyesi Hatay’da 300’er konteynerlik kent hazırlıklarını sürdürürken, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep Nurdağı’nda 50 konteynerlik kent kurdu.

10 ilde bulunan 37 organize sanayi bölgesinin (OSB) Türkiye’deki üretim, istihdam ve ihracat açısından önemine dikkat çeken sanayiciler, hem bu kentlerden göç verilmemesi hem de göç edilen kentlerden geri dönülebilmesi için kurulacak konteyner kentlerin OSB’lere yakın arazilere yapılmasını istiyor. İşçilere geçici konutların yanı sıra psikolojik destek de verilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.

TİM VE İSO DA DESTEK VERDİ

- Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman ve Malatya’da toplam bin adet konteyner ve prefabrik konut inşa edecek. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, “21 metrekarelik konteyner ile 30 metrekare büyüklüğündeki prefabrik konutları elektrik, temiz su ve atıksu altyapısı hazır halde teslim edeceğiz. Konutların yaşam ünitelerini de TİM olarak karşılayacağız. İnşallah mart ayının üçüncü haftasından itibaren konutların teslimine başlayacağız” dedi.

MART’TA BİTMESİ PLANLANIYOR

Hiranur Tümsavaş ve ailesi Adıyaman’daki Arzumkent sitesinde yaşıyordu. Site depremde yıkıldı. Kurtarma çalışmalarının 3’üncü günü Hiranur Tümsavaş’ın anne ve 2 kardeşinin, 4’üncü günü ise babasının cansız bedenine ulaşıldı. Hiranur’a ise ulaşılamadı.Hiranur’u her yerde aradıklarını belirten teyzesi Funda Öznacar şunları söyledi:

“Hiranur 12 yaşında 7’nci sınıfa gidiyordu. Enkazdan annesi, babası ve 2 kardeşinin cansız bedenleri çıktı ama Hiranur’un cenazesine ulaşılamadı. Orada gönüllü olarak çalışan biri enkazdan sağ olarak çıktığını, kendinde olduğunu, vücudunda yara göremediklerini söyledi. Yoldan geçen beyaz bir aracı durdurup Hiranur’u o araca vermişler. Başka da bir bilgi yok. Bütün hastanelere sorduk, kaydını bulamadık. Sosyal hizmet kurumlarına sorduk oralarda da kaydını bulamadık. Amcası DNA örneği vermek için gitmiş ama Adıyaman’da sistem olmadığı için DNA örneği verememiş.”

İskenderun’da yalnız yaşayan 24 yaşındaki mimar Mustafa Batuhan Güleç’in oturduğu bina depremle birlikte yıkıldı. Otomobili binanın önünde park halinde duran Güleç, enkazda 8 gün süren arama kurtarma çalışmasında bulunamadı. Günlerdir kardeşini arayan ablası Tuğba Akyüz, yaşadıklarını şöyle anlattı:

“Depremden 20 dakika sonra kardeşimin yaşadığı eve gittim. Enkazla karşılaştım. Telefon sinyali en son 04.27’de bu evden vermişti. Yani kardeşim deprem sırasında evdeydi. Diğer kardeşim hemen arama kurtarma çalışmalarına başladı. 8 gün boyunca enkazın başından ayrılmadık. 8 günün sonunda ‘Batuhan yok’ dediler. Hastanelere sorduk, kayıtlarda ismine rastlayamadık. Adli Tıp Kurumu’nda verilen DNA da kimliksiz defnedilen hiç kimseyle eşleşmedi.”

Jeoloji Mühendisleri Odası depremden sadece 37 gün önce çıkarılan Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği’nde zemin etüdü denetiminin, şirketin keyfine bırakıldığını iddia ederek, iptali ve yürütmesinin durdurulması için Danıştay’a başvurdu. Odanın, itiraz gerekçesinde olası Marmara depremi anımsatılarak zemin etüt denetiminden vazgeçilemeyeceği, bu tür etütlerin inşaat mühendisi tarafından yapılamayacağı vurgulandı.

‘ZEMİN ETÜDÜ DENETLENMİYOR’

Oda Avukatı Mehmet Horuş’un Danıştay Başkanlığı’na dün verdiği dilekçede, “Yapı denetim kuruluşlarının zemin ve temel etütlerinin denetimi konusunda personel bulundurup bulundurmaması yapı denetim kuruluşunun takdirine bırakılmıştır. Bu durum İstanbul dahil birçok kentte zemin etütlerinin yapı denetim kuruluşları tarafından denetlenmemesine neden olmaktadır. Bu nedenle iptal edilmesi gerekmektedir” denildi.

Afed bölgesi içindeki illerde 6 Şubat’tan önce inşaatı devam eden binalarla ilgili dün sabah bir genelge yayımlandı. 11 ilde yarım kalmış binaların inşaatlarına hangi koşullarda devam edileceğine dair oluşan tereddütleri gidermek üzere hazırlanan genelge, sonrasında “zemin etüdü” uyarısı geldi. Zemin etüdü incelemeden sadece kolon ve kirişlere bakılarak bir inşaata devam edilmesinin yeni sorunlar yaratabileceğine işaret eden inşaat mühendisleri, “Bu kararın iki inşaat mühendisiyle verilmesi eksik olur, jeofizik ve jeoloji mühendislerinin de zemin etüdü zorunlu kılınmalı. Uzmanlar yeni depremlerin de 6.8’e varan artçı şokların da devam edeceğini söylerken, zemini gözardı ederek yarım inşaatlara devam kararı tehlikeli olur” uyarısı yaptılar.

TAŞIYICI SİSTEM TEMEL ETKEN

İçişleri Bakanlığı tarafından 81 il valiliğine gönderilen “Genel Hayata Etkili Afet Bölgelerindeki Natamam Binalar” konulu genelgede, 6 Şubat öncesi inşasına başlanmış ancak henüz tamamlanmamış binalar için en geç bir ay içinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşlardan “teknik rapor” almaları gerektiği belirtildi. İlgili idareler, bu rapora göre eğer binaların taşıyıcı sistemleri hiç hasar görmemişse veya yapısal olmayan hasarlar giderilmişse inşaat izni verebilecek. Taşıyıcı sistemde deprem güvenliği açısından tehlike arz etmeyen bir hasar varsa onarılması veya güçlendirilmesi gerekiyor. Taşıyıcı sistemde güçlendirme mümkün olmayacak şekilde hasar varsa inşaat kesinlikle yıktırılacak.

TEKNİK RAPORDA İHTİSAS KRİTERİ

Genelgede teknik raporun hizmet bedelinin nasıl belirleneceği de açıkça belirtildi. Buna göre hizmet bedeli inşası tamamlanan yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanacak. Metrekare bedeli 2 lira olacak ve toplam bedel 3 bin 500 liranın altında olmayacak. Teknik rapor da ihtisas alanı inşaat mühendisliği olan en az iki kişiden oluşan heyet tarafından hazırlanmak zorunda. Teknik raporda yapının dört cephesinden çekilmiş dış cephe fotoğrafları, binanın taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan elemanlarındaki hasar durumunu ortaya koyacak şekilde, hasarlı elemanların tamamı için, hasarsız elemanlarının ise yeterli miktarda fotoğraf ve video kayıtları zorunlu olmak üzere tüm tespitlerin yer alması zorunlu tutuldu.

JEOFİZİK, JEOLOJİ MÜHENDİSİ ŞART

İnşaat Mühendisi, güvenli yapı uzmanı, Yapı Denetim Derneği İstanbul Şube Yönetim Kurulu Üyesi Oğuzhan Sönmez Kaya genelgeyi değerlendirdi. Kriterlerin yeniden ele alınması gerektiğini belirten Kaya, “Metrekaresi 2 liradan böylesine kritik bir raporun verilmesi için başka illerden mühendisler bölgeye gitmez. Gönüllü yapılsın denilseydi daha çok katılım olurdu. Ayrıca böylesine riskli binalara girip sadece kolon, kiriş gibi taşıyıcı sistem denetimi yapılarak binanın depreme dayanıklı ya da dayanıksız olacağını netleştiremeyiz. Yapıları güvenli kılan tek unsur kolon, kiriş değil. Binanın hangi zemine yapıldığı; fay hattı geçip geçmediği, zemin sıvılaşması olup olmadığı yapı güvenliğini birinci derece etkileyen faktörler” dedi. Kaya teknik kadro kriterine de itiraz etti: “Biz inşaat mühendislerinin yarım inşaatlara devam kararı vermesi için yanımızda bir jeofizik, jeoloji mühendisi olması gerekir. Uzmanlar ‘depremler sürecek’ diyor. Zemin parametrelerini jeofizik ve jeoloji mühendisleri değerlendirmeden dayanıklı bina elemesi yapmamız yanlış olur.”

‘HES’LERİ İNCELEYİN’ ÇAĞRISI

İzmir Seferihisar depremi sonrasında sosyal medya hesabından, “Bir deprem ülkesinde yaşayan ve deprem tehlikesi yüksek illerden Kahramanmaraş’ta yaşayan biri olarak bir gün burası da Elazığ’ın, İzmir’in kaderini yaşarsa benim için, ailem veya herhangi biri için, ‘melek oldu’ diye iyileştirmeler yapmayın. Hakkımızı arayın” yazan Şeyma’nın mesajı vasiyete dönüştü. Oda başkanları belediyeden müteahhide, mühendisten yapı denetimine ilgili tüm kişilerden hesap sorulmasını istedi.

Hürriyet’e konuşan biliminsanları, mühendisler, 10 ilde zemin etütleri, mikro bölgeleme çalışması yapılmadan yeni inşaatlara başlanmaması, bilim ve tekniğin ışığında tüm mühendislik dallarının katılımıyla yürütülmesi çağrısı yaptı:

ACELEYE GELMESİN

Jeofizik Mühendisleri Odası Başkanı Şevket Demirtaş: Enkazların 15 günde kaldırılmasına çalışılmamalı, inşaatlar hemen başlamamalı. Aceleye getirilmeden mikrobölgeleme etütleri yapılmalı, bu yapılmadan deprem illeri aynı yerde imara açılmamalı. Oralarda diri faylar olabilir. Yapı denetimini tüm ülkede özel şirketler değil, devlet yapmalı.

ZEMİN İYİ SEÇİLSİN

Güneydoğu İlleri Jeofizik Mühendisleri Odası Temsilcisi Burhan Canpolat: Devlet eliyle fayın geçtiği yerlerde imar faaliyetlerinin acilen durdurulması, yapılaşma sınırlarının belirlenmesi, kat yüksekliklerinin düşürülmesi, yapı kalitesinin arttırılması gerek. Türkiye geneli tüm zeminler, yapılar jeofizik, jeoloji, inşaat mühendislerince incelenip yıkılması gerekenler hiç beklenmeksizin yıkılmalı. Bir yerden başlamalıyız.

İMAR AFLARI ÇIKMASIN

İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi Başkanı Burkay Güçyetmez:

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Derneği Başkanı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu eski Başkanı Prof. İrfan Şencan, depremin ilk haftası geride kalırken hijyen konusunda depremzedelerin karşılaşabileceği olumsuzluklara karşı atılması gereken kritik adımları şöyle sıraladı:

AŞILAMALAR TAMAMLANMALI

“İlk hafta depremzedelere yaralanmalar, kırıklar, ezikler, genel durum konusunda sağlık hizmeti verilir. Ama ikinci hafta kalp, şeker, tansiyon, kanser, kan hastalıkları, psikiyatrik hastalıklar gibi kronik hastalıkları yönetmek, organize etmek, rutine sokmak gerekir ki bu kişilerin sayısı depremde yaralananlardan hatta bölgede yaşamaya devam edenlerden daha fazla. İkinci adım olarak deprem bölgesi salgın hastalıklar ve aşılama çok önemli ki bu takip bölgeden ayrılanlara da gittikleri yerlerde yapılmalı. Örneğin kızamık, suçiçeği, hepatit A’dan aşıyla korunmak mümkün. Rutin aşılamayı mutlaka tamamlamak gerekir, deprem bölgesinde değilse de gittikleri şehirlerde acilen bu aşıların tamamlanması önemli.

KATI ATIKLAR TOPLANMALI

Deprem bölgesinde en kritik konu soğuktan korunma, ikincisi çadırlar ve konteynerlerde kalabalık ve sıkışık bir yaşam düzeni olacak ki bu da solunum yolu enfeksiyonları açısından riski artırıyor. İnsanların hem bireysel gıda içerikli, yemek, meyve, sebze gibi katı atıkları hem de dışkı, tuvalet sistemi atıkları haşareleri, fareleri bölgeye çekecektir. Bunun için katı atıkların düzenli olarak toplanıp bertaraf edilmesi gerekir. Yine çok önemli bir nokta yerin üstü gibi altı da hasar gördü, dolayısıyla içme suyu ve kanalizasyon sistemleri kırıldı, çatladı. Şebeke suları verilmeye başlansa, klorlansa da evlere giriş noktalarında çatlaklar, kırıklar varsa kanalisazyonla içme suyunun karışma riski bulunuyor ki bunun bertaraf etmek için kullanılan şebeke sularının yeniden klorlanması, meyve sebzenin klortablet veya çamaşırsuyu (uygun ölçülerde, seyreltilerek hazırlanmalı) ile yıkanması gerekir. İçme suyu olarak da uzunca bir süre kapalı suların kullanımı önemlidir. Bitlenme ve uyuz, sadece depremzedelerin değil büyükşehirlerde dahil zaman zaman herkesin başına gelen bir sorun ama burada kalabalıkta yaşam dolayısıyla artış görülebilir. Erkenden fark edip uygun tedaviye geçilmesi gerekir.

TOZDAN MANTAR ENFEKSİYONU

Bölgeye hızla ortak çamaşırhaneler kurulup, temiz su tedarikiyle çamaşırların yıkanıp kurutulması da önemli. Ortak makinede çamaşırların aile aile yıkanmasında bir sakınca yok, uyuz ve bit makineden bir başka aileye geçmez. Bir önemli sorun da molozların, hafriyatın kaldırılması sırasında insanlarda solunum yolu kaynaklı sıkıntılar yaratabilir, astım, koah varsa bunları artırabilir. Aynı zamanda mantar enfeksiyonlarına da sebep olabilir. Bu molozların solunması, ümmin sistemi düşük, diyabet hastası, hematoloji hastalarında risk yaratır ki, 1999 Düzce depreminden sonra sık görmediğimiz mantar enfeksiyonları toz toprak soluyanlarda gördük.”

KADIN PEDİ

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Kahramanmaraş İl Emniyet Müdürlüğü’nde kurulu olan kriz merkezinde basın toplantısı düzenledi. Kahramanmaraş’a bugüne kadar 1113 yardım TIR’ı geldiğini anlatan Bakan Soylu, şunları söyledi: "Buradan çağrı yapıyorum, elinizde ne kadar varsa malzeme gönderin. Çünkü milyonlarca insan var ve herkesin aşa ihtiyacı var. Aşevlerine malzeme bulmakta yarın öbür gün zorlanacağız. İaşenin aksamaması lazım. Depremin 2-3’üncü gününden sonra bölgeye malzeme aktı ve pik noktasına ulaştı. İlk günlerde ulaşım anlamında sıkıntılar söz konusu oldu, TIR’lar bazen bekledi ama şu an bekleme söz konusu değil. Depolar malzeme bekliyor, bu kadar açık. Bugün gelen heyetler vardı, onlara da söyledik, kuru gıda dahil, hijyen malzemeleri dahil, diğer malzemeler dahil özellikle aşevlerinde kullanılacak malzemelere ihtiyaç var. Çünkü bu uzun soluklu operasyon. Cumhurbaşkanımız afet bölgelerinde 1 yılda konutların teslim edileceğini deklare etti. Demek ki en az 1 yıl boyunca aşın kaynaması lazım. 1 yıl boyunca insanlara mağduriyet yaşatmamalıyız.”

Depremzedeler emlakçılara komisyon ödememek için öncelikle sahibinden ilanlarında, eşyalı kiralık evleri tercih ediyorlar. Ancak bazı kötü niyetliler sitelere sahte kiralık ev fotoğrafları yükleyip ilan veriyor. Piyasa değerinden ilan veren kişiler, örneğin 7 bin liralık eşyalı kiralık evi, sohbet sırasında depremzede olduğunu öğrenip 5 bin 500 liraya indiriyor. Ardından IBAN numarası, ad - soyad vererek kapora istiyor. Depremzede, bin lira kapora gönderiyor. Ancak bir daha telefonlar açılmıyor. Malatya’da felakete yakalanıp 7 kişi yola çıkan ailesi için ev arayan bir depremzede, yaşadıklarını şöyle anlattı:

BİR İLAN BULUP ARADIM

“Bir ilan buldum, telefon açtım. Depremzede olduğumu söyledim, çok üzüldüğünü söyledi. ‘Kirada yardımcı olur musunuz?’ diye sorduğum da yanında eşi olduğunu söylediği kişiyle konuşup bana döndü ve ‘Hayırlı olsun, 5 bine bırakıyoruz’ dedi. Bana IBAN numarası verdi ve kapora göndermemi söyledi. Ben de gönderdim ancak bir daha telefon açılmadı. Gün boyu aramamız devam etti ama telefon açılmadı ve biz dolandırıldığımızı anladık.”

FAHİŞ FİYATA ÇORBA CEZASI: 1.8 MİLYON TL

Ticaret Bakanlığı, deprem bölgelerine yardım götürmeye çalışanlara fahiş fiyatla çorba satıldığı belirlenen Adana’daki dinlenme tesisine yönelik 1 milyon 860 bin TL ceza uygulandığını duyurdu.

Bakanlık’tan yapılan yazılı açıklamada, “Ticaret İl Müdürlüğü’müzce fahiş fiyat ve fiyat etiketi yönetmeliği kapsamında yapılan denetimlerde bahse konu yol üzeri dinlenme tesisi işletmesine toplam 1 milyon 860 bin TL idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Bakanlığımızın denetimleri aralıksız devam etmektedir” denildi.

Kahramanmaraş merkezli iki depremin ardından bölge halkının ihtiyaçları günden güne değişiyor. İlk günlerde gıda, giyecek ve battaniyeye ihtiyaç duyan depremzedeler, gece eksi derecelere düşen soğuk havalar karşısında çaresiz kalıyor. Bölge halkı için barınma ve ısınma hayati önem taşıyor. Bununla birlikte çadır, konteyner ve soba öncelikli ihtiyaçlar arasında bulunuyor. Türkiyenin dört bir yanından yardımseverler, soba ihtiyacını çözmek üzere harekete geçti. Yardımseverler ya varilleri AFAD’a teslim ediyor ya da variller firmalarca bağışlanarak Somalı, Akhisarlı, Balıkesirli, Tekirdağlı, Giresunlu öğretmen, öğrenci ve  ustaların ellerinden sobaya dönüşüyor. AFAD’ın ihtiyaç listesinde çadır, konteyner, seyyar WC ve banyo, mobil mutfak, elektrikli ısıtıcı, büyük-küçük tüp, soba, cep ısıtıcısı talepleri devam ediyor. 

GÖNÜLLÜ ÖĞRETMENLER ÖĞRENCİLER VE USTALAR

AFAD Manisa, civar işyerlerinden topladığı boş varilleri atölyelere gönderip, ilk etapta 100 civarında varili sobaya dönüştürerek bölgeye gönderdi. Ardından Manisa Akhisar Belediye Başkanı’nın çağrısıyla çok sayıda varil toplandı. Manisa Endüstri Meslek Lisesi okulların tatilde olmasına rağmen gönüllü öğretmenler tarafından atölyeler açılarak, variller birer birer sobaya dönüştürüldü. İlk olarak yaklaşık 50 kadar varil soba bölgeye gönderildi. AFAD Soma ve Akhisar’ın varil topladığını duyan İzmirli, Konyalı, Adanalı işinsanları sosyal medya üzerinden yaptıkları çağrılarla ellerinde varili olanlarla varilleri sobaya dönüştürebilecek kişileri buluşturmaya devam ediyor. Böylece bölgenin ilk etapta acil ihtiyaç duyduğu sobalar, varillerden yapılarak, yardım TIR’larıyla depremzedelere ulaştırılmaya çalışılıyor.

ADIYAMAN’A 6 BİN KİŞİLİK YAŞAM ALANI

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ise Adıyaman Yeni Otogar yanında 6 bin kişilik yaşam alanı için hazırlıkların başladığını duyurdu. Burada 500 adet 4x4 çadır, 10x100 büyük çadır, 3 adet 21x12 çadır, 30 adet 3x7 konteyner, 2 tanesi 2 katlı 13 adet prefabrik konteyner, yemekhane ve 25 adet mobil tuvalet yer aldığı bildirildi. Adıyaman Üniversitesi stadyumunda 750 kişi, Adıyamanspor Stadyumu’nda 2 bin kişinin barınabileceği çadırkentlerin ise kurulduğu belirtildi. Öte yandan İzmir Valiliği, AFAD Bayraklı Geçici Konaklama Merkezi’nde, Kahramanmaraş merkezli 10 ili etkileyen depremler sonrası afetzedeleri barındırmak üzere hazırlıklar başladı. Konteyner kentte temizlik ve onarım yapılırken, 500 konteynerde 2 bin 500 kişinin konaklaması planlanıyor.

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, “Rekorlarla kapattığımız 2022 yılının ardından, 2023’ün ilk ayında da ihracatımız 19.4 milyar dolarla en yüksek ocak ayı değerine ulaştı. İthalatımız ise enerji ve emtia fiyatlarında yaşanan sert artışın etkisiyle 33.7 milyar dolar oldu. Bu rakamın dörtte birinden fazlası enerji ithalatı kaynaklıdır” dedi.

İHRACATÇIYA DESTEK 10 MİLYARA ÇIKTI

TİM Başkanı Mustafa Gültepe’nin katılımıyla Ankara’da ocak ayı dış ticaret rakamlarını açıklayan Bakan Muş, şu bilgileri verdi: “2023’te küresel ekonomideki belirsiz görünümün devam etmesine rağmen, ihracat başarımızı daha ileriye taşımak için var gücümüzle çalışıyoruz. En büyük ticaret ortağımız olan Avrupa ekonomilerinde görülen zayıf talep, ihracatımız üzerinde maalesef önemli bir risk yaratmaktadır. Artan enerji fiyatlarıyla gelirleri ve dolayısıyla talepleri yükselen Ortadoğu ve Körfez ülkelerinin mal ve hizmet tedariki konusunda ilk tercihinin Türkiye olması için çalışıyoruz. Bu kapsamda Ortadoğu ülkeleriyle ticari diplomasi faaliyetlerimize hız verdik. 2022’de 5.2 milyar lira olarak ayrılan destek kaynağını bu yıl 10,1 milyar liraya yükselttik.”

 İTHALATTA EMTİA ETKİSİ

Ocak 2023 dış ticaret verilerinde ithalatın dikkat çekici oranda artmasını küresel piyasalardaki enerji ve emtia piyasalarındaki gelişmelere bağlayan Muş, “İthalat ocak ayında enerji ve emtia fiyatlarında yaşanan sert artışın etkisiyle 33.7 milyar dolara çıktı. 2023 Ocak enerji ithalatı, 2021’in aynı ayına göre yüzde 238 artarak 8.8 milyar dolar oldu. Son dönemde altın ithalatındaki yükseliş de ithalatı negatif etkiledi. Öte yandan yarı iletken tedarikine ilişkin sıkıntıların hafiflemesiyle küresel otomotiv piyasası canlandı ve bu otomotiv ithalatımıza yüzde 47 oranında artış olarak yansıdı. Paritenin dış ticaret rakamlarımız üzerindeki olumsuz etkileri ise devam ediyor; ocakta parite etkisi nedeniyle yaklaşık 500 milyon dolar daha az ihracat gerçekleşti” diye konuştu.

Rekabet Kurulu’nun işgücü piyasasına yönelik centilmenlik anlaşması yaptıkları iddiasıyla Türkiye genelinde 32 şirket hakkında açtığı soruşturmada sona gelindi. Soruşturma sürecine dahil edilen şirket sayısı 37’ye çıktı. Kurul şirketlere şubat ayında yapılacak sözlü savunma toplantısına katılma çağrısı yaptı.

Soruşturma, “Son yıllarda işgücü piyasalarına ilişkin işverenlerin sahip olduğu pazar gücünün, çalışan ücretlerinin azalmasına veya baskılanmasına, çalışma koşullarının rekabetçi seviyelerin altında kalmasına neden olduğuna yönelik” iddiaları araştırmak üzere açılmıştı. Haklarında soruşturma açılan şirketler arasında Google, Çiçeksepeti, Yemek Sepeti, Markafoni, Mynet, Sahibinden, Peak Oyun Yazılım, NTV, Doğuş Planet, Migros, Getir gibi yoğun istihdam sağlayan şirketler var.

BEŞ ŞİRKET EKLENDİ

Rekabet Kanunu’nun 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla 2021’de, 32 şirket hakkında soruşturma açılmıştı. Bu süreçte kurul, şirket sayısını 37’ye çıkardı. Şirketler 21-22 şubat tarihlerinde Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle ve kurul üyeleri önünde sözlü savunma yapacaklar. Bu toplantı öncesinde Rekabet Kurumu bir duyuru yayınlayarak, toplantıya katılmak isteyen şikayetçi ve üçüncü kişilere, şirketlerle ilgili ilişkilerini ortaya koyan bilgi ve belgeleri içeren dilekçeyle 13 Şubat’a kadar başvuru yapma çağrısında bulundu.

Rekabet Kurulu, soruşturmaya ilişkin duyurusunda, şirketlerin transferleri engellediğine dikkat çekmişti.

İŞVERENLER ANLAŞIYOR MAAŞLAR DÜŞÜYOR

Duyuruda, “İşgücü piyasalarında emek için rekabet halinde olan işverenler, aralarında doğrudan/dolaylı anlaşmalar yoluyla çalışanları, transferini engelleyerek daha yüksek ücret ve daha iyi koşul fırsatlarından mahrum bırakabiliyor. Böylece emek faktörünün teşebbüsler arasındaki hareketliliğinin azalmasıyla ve/veya emeğin karşılığı olan ücretlerin suni şekilde gerçek değerini bulamamasıyla işgücü piyasalarındaki rekabetçi yapı zarar görebilmektedir. Bu durum değerini bulamayan işgücünün, emeğinin karşılığını alabileceği başka pazarlara veya yurtdışına yönlenmesine yol açabilmektedir” denilmişti.

Duyuruda, işgücünün şirketler arasında sağlıklı şekilde geçişlerinin sağlanmasının işgücünün düşük ücretle çalışmasını önlerken, çalışanların daha etkin hizmet sunarak şirketlerin küresel rekabet güçlerini de artıracağına dikkat çekilmişti.