×
Son yıllarda internet üzerinden yasa dışı içerik sunan uygulamaların sayısında büyük bir artış yaşanıyor. Özellikle ücretli dizi, film ve spor yayınlarını bedava izlettiklerini iddia eden bu uygulamalar, yalnızca telif haklarını ihlal etmekle kalmıyor, aynı zamanda kullanıcıların kişisel verilerini ve banka hesaplarını da ciddi tehlikeye atıyor.
14 MİLYON 714 BİN 354 LİRALIK VURGUN!
İstanbul merkezli olarak başlatılan ve 21 ilde eş zamanlı gerçekleştirilen büyük bir operasyon, bu tarz uygulamaların arkasındaki karanlık yüzü bir kez daha gözler önüne serdi.
Telefonlarına bu tür bir uygulamayı indiren onlarca kişinin banka hesaplarının ele geçirildiği, gece saatlerinde internet bankacılığına izinsiz erişim sağlanarak toplamda 14 milyon 714 bin 354 lira çalındığı belirlendi. Siber suçlarla mücadele kapsamında yürütülen soruşturmada, 75 şüpheli tespit edilirken, aralarında halen cezaevinde olanlar ve yurt dışında bulunanların da olduğu öğrenildi.
İklim değişikliğinin gezegen üzerindeki etkileri her geçen gün daha da belirginleşirken, bilim dünyası endişe verici bir eşiğe dikkat çekiyor: Dünya iklim sisteminin en önemli düzenleyicilerinden biri olan Atlantik Meridyen Devinim Dolaşımı (Atlantic Meridional Overturning Circulation / AMOC), yani Körfez Akıntısı’nın da bir parçası olduğu dev okyanus akıntı sistemi, ciddi bir tehdit altında!
Bu sistemin yapısal olarak zayıflaması, yalnızca Atlantik çevresindeki ülkeleri değil, dünya genelindeki iklim dengelerini ve insan yaşamını etkileyebilecek potansiyele sahip. Avrupa’nın kuzeyinden Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarına, Güney Amerika’dan Afrika’ya kadar çok geniş bir coğrafyayı etkileyen bu sistem, küresel ısınma nedeniyle şimdilerde ciddi bir baskı altında.
İKLİMİ DÜZENLEYEN ‘DOĞAL TAŞIMA BANDI’ GÖREVİ GÖRÜYOR
AMOC, tropik bölgelerden sıcak suyu Kuzey Atlantik’e taşıyan ve iklimi düzenleyen bir ‘doğal taşıma bandı’ görevi görüyor. Ancak bilim insanlarına göre, bu taşıma bandı artık kritik bir kırılma noktasına doğru ilerliyor. Yeni yapılan kapsamlı simülasyonlar, eğer sera gazı emisyonları bugünkü seviyelerinde kalırsa, bu hayati sistemin geleceği sanıldığından çok daha büyük bir tehlike altında.
Bu da akıllara şu soruyu getiriyor: İnsanlık bu çöküşten nasıl etkilenecek?
ÇÖKÜŞ SENARYOSU: NE OLACAK?
Hava durumu verilerinin sıklıkla kontrol edildiği yaz mevsiminin son demlerindeyiz. Sabah ve akşam saatlerinde kendini hissettirmeye başlayan serinlik, sonbaharın sessiz adımlarla yaklaştığını gösteriyor.
Doğa yavaş yavaş sarıya, turuncuya bürünmeye hazırlanırken, atmosferdeki daha büyük ölçekli değişimler de kendini göstermeye başladı. Küresel iklim modelleri tropikal Pasifik’te orta şiddette bir La Nina evresinin oluşmakta olduğuna işaret ediyor.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (National Oceanic and Atmospheric Administration / NOAA) ve Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts / ECMWF) gibi önemli iklim kurumlarının son verileri, sonbaharda başlayacak olan La Nina’nın kış boyunca etkili olabileceğini ve atmosferik dolaşımı belirgin şekilde değiştireceğini gösteriyor.
AVRUPA İÇİN DE DİKKATLE TAKİP EDİLMESİ GEREKEN BİR GELİŞME
Bu durum, sadece Amerika Birleşik Devletleri değil Avrupa için de dikkatle takip edilmesi gereken bir gelişme. La Nina, her ne kadar doğrudan Avrupa’yı hedef alan bir sistem olmasa da Atlantik üzerindeki hava akımlarını ve kutupsal jet akımını etkileyerek Avrupa’nın kış hava düzeninde dolaylı ama güçlü değişimlere yol açabiliyor. Bunu daha önce yaşadık.
BU YIL DURUM DAHA KARMAŞIK OLABİLİR
Beyin kanaması, uzun yıllar boyunca daha çok ileri yaş grubunun karşılaştığı bir sağlık sorunu olarak değerlendirilse de son dönemde genç bireylerde görülen vaka sayısındaki artış dikkat çekiyor. Artık bu ciddi tablo, sadece yaşlı nüfusun değil, gençlerin de karşı karşıya kaldığı bir risk haline gelmiş durumda. Üstelik bu değişim hem sağlık alanında hem de toplum genelinde yeni bir farkındalık gerektiriyor.
Örneğin yakın zamanda Helsinki Üniversitesi’nde yürütülen bir çalışmada, 16-49 yaş aralığındaki bireylerde beyin içi kanama (intracerebral hemorrhage, ICH) yıllık insidansının 100 bin kişi başına yaklaşık 4,9 olduğu raporlandı.
Dünya genelinde hastalıkların, yaralanmaların ve risk faktörlerinin insanlar üzerindeki etkisini ölçen ve analiz eden büyük bir araştırma projesi olan Global Burden of Disease (GBD) ise dünya genelinde genç yetişkinlerde beyin kanaması sayısının artış eğiliminde olduğuna dikkat çekiyor.
Peki neden böyle bir artış yaşanıyor? Türkiye’de durum ne?
‘SON 10 YILDA YÜZDE 15-20 ARTIŞ GÖZLENDİ, HATTA…’Özel bir üniversite hastanesinde Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı olan Doç. Dr. Muhammet Arif Özbek, “Son yıllarda beyin kanaması vakalarının yalnızca ileri yaş grubunda değil, gençlerde de artış gösterdiği doğru. Yapılan değerlendirmelere göre, özellikle son 10 yıl içerisinde gençlerde görülen beyin kanaması oranında yaklaşık yüzde 15-20 artış gözlendi. Bu eğilimin önümüzdeki yıllarda da devam edebileceğini söyleyebilirim. Zaten pek çok uzman da bu şekilde düşünüyor” ifadelerini kullandı.
Birçok kişi için sadece haritada doğunun en ucunda bir şehir gibi görünen Hakkari, bambaşka bir yüzünü gösterdi bana. “Bir Anadolu Şenliği Festivali: Hakkari” adıyla düzenlenen festival, sadece bir etkinlik değil, adeta bir umut mesajıydı.
Festivalin ismindeki “bir” kelimesi bile aslında çok şey anlatıyor: Birlik, bütünlük, dayanışma... Anadolu’nun dört bir yanından gelen insanların buluştuğu bu şenlik, kültürün, sanatın ve ortak duyguların gücüyle hepimizi aynı çatı altında buluşturdu.
HUZURUN, DOĞANIN VE KÜLTÜRÜN MERKEZİ OLMA YOLUNDA GÜÇLÜ ŞEKİLDE İLERLİYOR
Şenliğin amacı açıktı: Şehri kalkındırmak, bölge insanının yüzünü güldürmek ve Hakkari’nin potansiyelini ortaya koymak. Bir zamanlar yalnızca terör haberleriyle anılan bu coğrafya, artık huzurun, doğanın ve kültürün merkezi olmuş durumda.
ABD’de 60 yaşındaki bir kişi, yapay zeka sohbet botu ChatGPT’den aldığı hatalı beslenme önerisinin ardından ağır bir zehirlenme geçirdi ve üç hafta boyunca zorunlu psikiyatrik tedavi altında tutuldu.
Olay, tıp dünyasının önde gelen yayınlarından Annals of Internal Medicine dergisinde vaka raporu olarak yayımlandı. Rapora göre, birey tuzun (sodyum klorür) sağlığa etkilerine dair okuduğu bazı içeriklerin ardından diyetinden klorürü tamamen çıkarmaya karar verdi.
Bu doğrultuda ChatGPT’ye danıştı ve iddiaya göre sohbet botunun önerisiyle bromür kullanımına yöneldi. Yaklaşık üç ay boyunca bromürlü tuzları kullanan kişi, halüsinasyonlar, paranoya ve ciddi zihinsel bozulmalar yaşamaya başladı.
OLAYIN TIBBİ ARKA PLANI OLDUKÇA DİKKAT ÇEKİCİ
Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde 10 Ağustos’ta meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki depremin ardından bölgeye giden Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Uygulama ve Araştırma Merkezi (DUAM) uzmanları, fay hattı ve yer kabuğundaki değişimleri inceledi. Yürütülen GPS ölçümleri ve arazi taramaları sonucunda, bölgede ciddi deformasyon izine rastlanmadı.
DUAM Müdürü Prof. Dr. İbrahim Tiryakioğlu, Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Çağlar Özkaymak ile birlikte üç gün boyunca sahada incelemelerde bulunduklarını belirtti. Depremin ardından hızlıca bölgeye geçtiklerini ifade eden Prof. Dr. Tiryakioğlu, sabit GPS istasyonlarından ve taşınabilir ölçüm cihazlarından elde ettikleri ilk verileri değerlendirdiklerini söyledi.
‘İLK BULGULAR, BELİRGİN BİR KALICI DEFORMASYON OLMADIĞINI GÖSTERİYOR’
Prof. Dr. İbrahim Tiryakioğlu AA’ya yaptığı açıklamada, “Amacımız, deprem sonrası yüzeyde meydana gelen deformasyonları ve hangi fayın kırıldığını tespit etmekti. Bölgede kalıcı deformasyon olup olmadığını anlamak için faya yakın ve uzak alanlarda GPS ölçümleri yaptık. İlk bulgular, belirgin bir kalıcı deformasyon olmadığını gösteriyor” dedi.
6,1 büyüklüğündeki depremin ardından bölgede gözle görülür bir yüzey kırığı tespit edilememesi, depremle ilgili soru işaretlerine de yol açıyor.
Ticaret Bakanlığı, taşınmaz ilanlarında haksız fiyat artışı ve sahtecilik faaliyetlerine karşı yürüttüğü denetimlerde önemli bir adım attı. Bakanlık, bugüne kadar 1158 emlak işletmesine toplamda 137 milyon lira idari para cezası uyguladı.
Elektronik ilan platformlarında yer alan sahte ve manipülatif ilanları tespit etmek amacıyla kurulan Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS) sayesinde, artık ilan verenlerin kimlik ve yetki belgeleri kontrol ediliyor.
SAHTE İLANLAR VE FİYAT MANİPÜLASYONUNUN ARKASINDAKİ BİLİNMEYENLER
Bakanlığın attığı bu adım, hem kayıt dışı emlakçılıkla mücadeleyi güçlendiriyor hem de piyasada dengeyi bozan manipülasyonların önüne geçmeyi amaçlıyor. Ancak bu gelişme, kamuoyunda bazı temel soruları da beraberinde getiriyor.
Örneğin, Türkiye’de en sık karşılaşılan sahte taşınmaz ilanı türleri neler? Bir ilanı manipülatif yapan temel unsurlar nedir? Sadece fiyatlar mı yanıltıcı, yoksa metrekare, konum gibi bilgilerde de sahtecilik yapılıyor mu? Haksız fiyat artışlarının en yoğun görüldüğü bölgeler nereler? Özellikle İstanbul gibi büyükşehirlerde durum ne? Bu ve benzeri soruları uzmanlarla birlikte mercek altına aldık.