Biliminsanları

‘Siz ona iyi bakarsanız o da size iyi bakar’

İnsanların uzun yaşamasına, mutlu olmasına veya hormonlarının düzenli çalışmasına katkı sağlayan bakteriler üzerine araştırmalar yapan Ali Rıza Akın bilim dünyasında ‘bakterilere fısıldayan adam’ olarak biliniyor. Mikrobiyota alanında çalışan sayılı biliminsanından biri olan Akın, bakteri çeşitliliğinin önemini hatırlatıyor: “Bağırsaklarımızda çeşitlilik istiyoruz ama makarnanın üzerinde, iskenderde, mantıda, cacıkta her gün yoğurt yiyoruz. Bu da bağırsaklarımızdaki bakterilerin çeşitliliğini azaltıyor.”

Tek çare kaldı: Tanrı’yı oynamak!

Neden olduğumuz doğa tahribatının ardından gezegeni ve canlıları korumak için Tanrı’yı oynamak son çare gibi... Avustralya’da ve dünyanın farklı bölgelerinde biliminsanları soyu tükenmek üzere olan canlıları kurtarmak için ‘evrime müdahale’ seçeneğine yönelmeye başladı.

Kaynama çağına hazır mıyız?

Soğutma özelliği olan yeleklerden her ortama uyum sağlayan cilt bakım ürünlerine... Aşırı sıcaklar ‘yeni normalimiz’ olurken bu şartlara uyum sağlamak için çalışmalar da sürüyor.

Alzheimer’da ‘koruyucu gen’ keşfi

Columbia Üniversitesi’nden araştırmacılar Alzheimer riskini yüzde 71 azaltan bir genetik değişimi ve bu değişimin etki mekanizmasını açığa çıkardı. Ekipte bulunan Türk biliminsanı Prof. Dr. Çağhan Kızıl, Hürriyet’e bu keşfin ne anlama geldiğini anlattı.

2040’a kadar dişini sıkan ‘yaşadı’

140 yaşınızı, belki de daha ötesini görmek istiyorsanız şimdiden hazırlıklara başlamanızda fayda var. Teknolojideki hızlı gelişme tıp dünyasını da etkiledi. İşin uzmanları yakın gelecekte yaşlanmanın durdurulabileceğini hatta daha ileri adımların atılabileceğini söylüyor. Belli ki bilim dünyası insanlığa sürprizler hazırlıyor. Peki, ömrümüz neredeyse iki katına çıkarsa nasıl bir dünyada yaşayacağız? Prof. Dr. Derya Unutmaz, Dr. Ayşegül Çoruhlu o günleri görebilmemiz için yapmamız gerekenleri, fütürist Ufuk Tarhan uzun ömrün dünyayı nasıl değiştireceğini anlattı.

Baharda miniklere doğayı sevdirmenin yolları

Cemreler havaya, suya ve toprağa düştü, bahar aslında çoktan geldi. Yakında hemen her şehirde sıcak hava etkisini gösterecek. Çocuklarla balkon ve bahçe hazırlığı yapmak için en uygun zaman. Küçük yaştakilere doğayı sevdirmek adına da birçok fırsat var.

Covid-19 zekamızı düşürdü

Yeni bir araştırma koronavirüsün idrak ve hafıza üzerinde daha uzun vadeli etkileri olabileceğini ve bu etkilerin bilişsel performansta ciddi düşüşlere yol açabileceğini ortaya koydu.

Şimdi de ‘yapay yaşam’ geliyor!

Laboratuvar ortamında, ikinci bir canlıya ihtiyaç duymadan ‘yaşam’ın üretilmesiyle ilgili araştırmalarda önemli bir adım atıldı. Peki biz, yapay zekânın süratli ilerleyişine adapte olmaya çalışırken yapay yaşam da ortaya çıkarsa halimizin nice olacağını kestirebiliyor muyuz?

Yıldızlardan ‘uzaylı’ sinyalleri alındı

Biliminsanları uzun zamandır yakınlarda bir yerlerden, akıllı bir medeniyetten gelebilecek sinyallerin peşinde. Dünya Dışı Akıllı Yaşam Arama Programı SETI’den bir biliminsanı grubuysa yapay zekâ yardımıyla böyle bir potansiyel taşıyan Dünya dışı sinyalleri ayıkladı.

Meğer telepatiyi beynimiz engelliyormuş

Biliminsanları beynin telepatik bilgiyi engelleyen organ olduğunu tespit etti. Haklı sebepleri olabilir. Alakasız uyaranlarla insanın dikkatini hayatta kalmayı tehdit eden çevresel olaylardan başka yöne çekebilecek bir bombardımanı önlemek gibi…

Her kültürün kendi sistemi var

Astroloji insanların yıldızlara, gezegenlere ve diğer göksel cisimlerin konumlarına bakarak bunların kişilik, insan davranışları ve doğal olaylar üzerindeki etkilerini inceleyen eski bir disiplindir. Zaman içinde farklı topluluklar kendi astroloji sistemlerini geliştirdiler. Bu hafta biraz bunlardan bahsetmek isterim.

Sarıyer’de balıkçılarla buluşan Kurum: İlk işimiz Marmara’yı temizlemek

Sarıyer’de olta balıkçılarıyla bir araya gelen AK Parti İBB Başkan adayı Murat Kurum, “Marmara’yı ve Boğaz’ı temizlemek için çalışacağız. Burası eskisinden daha güzel olacak” dedi.

Deprem riski taşıyan şehirlerin belediyelerine son bir yılda hangi önlemleri aldıklarını sorduk: Konutlar test ediliyor, kurullar oluşturuluyor, arama kurtarma ekipleri kuruluyor

6 Şubat Kahramanmaraş depremleri bir kez daha hepimize gösterdi ki önlem almazsak ölürüz! Evlerimiz, hastanelerimiz, kentlerimiz yıkılır; biz de enkaz altında kalırız. Arama kurtarma ekipleri kurup yeterli eğitimi vermezsek enkaz altında kalanları zamanında kurtaramayız. İyi organize olmazsak afetten sonra aç kalırız, ilaç bulamayız. Sözün özü; yapabileceğimiz tek şey depreme ve sonrasına hazırlanmak. Geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan yıkımın ardından deprem riski taşıyan şehirlerin belediyelerine hazırlıkları sorup bunu okurlarımızla paylaşmıştık. Bu yıl tekrar kapılarını çaldık. Belediyeler projelerini anlattı.

Türkiye-Azerbaycan Üniversitesi kuruluyor: Bakü’de İTÜ diploması

Bakü’de bu yıl açılması planlanan Türkiye-Azerbaycan Üniversitesi’nde Türk okullarının önlisans, lisans ve lisansüstü programları yer alacak. Program, Türkiye’de hangi üniversite ile açılıyorsa o üniversitenin diploması verilecek. Öğrenciler, Hacettepe ile açılmışsa Hacettepe, İTÜ ile açılmışsa İTÜ diplomasını alacak.

Faciayı 257 metre getirmiş... Toprağı yığmış da yığmışlar

Toprak kaymasının meydana geldiği İliç’teki altın madeninde inceleme yapan Karadeniz Teknik Üniversitesi’nin heyeti, liç alanına haddinden fazla toprak yığıldığını saptadı: “Dünya literatüründe maksimum 150 metre olan ‘liç yığını’nın burada 257 metreye ulaştığını tespit ettik; bu inanılmaz bir rakam.”

Prof. Dr. Naci Görür'den Hürriyet'e özel açıklamalar: Deprem siyaset üstü bir mesele

Çifte felaketin yıldönümünde Adıyaman ve Malatya’daydım. Deprem uzmanı Naci Görür’le aynı uçakta yolculuk ettik. Yol boyu ben sordum, Naci Hoca cevapladı. Çok şey söyledi ama bence en önemlisi şuydu: “Siyaseten ve toplumsal olarak zihniyet değiştirmediğimiz sürece acının adresi değişir, yaşanılan acılar değişmez.”

Empatiyi bırak şefkatle yaklaş

Yale Üniversitesi’nden Profesör Paul Bloom empatinin insanları ayrımcılığa, önyargılı olmaya ittiği, dahası zalimleştirebildiği iddiasını ortaya attı. Önce şaşırdım ama üzerine düşününce mantıklı gelmeye başladı. Bloom empatinin yerine koymamız gereken duygunun şefkat olması gerektiğini söylüyor.

NASA’yı bırakıp vatana dönen astrofizikçi Yıldız: Türkiye’de yapılacak çok iş var

NASA’da çalışan astrofizik mühendisi Dr. Umut Yıldız, 21 yıl sonra Türkiye’ye kesin dönüş yaptı. Hürriyet’e konuşan Yıldız, “Bundan sonra Türkiye’de uzayla ilgili daha fazla şirket kurulacak, daha fazla insana ihtiyaç duyulacak. Bu alanda geç kalmış da değiliz. Türkiye öncü ülkelerden biri oluyor” dedi.

Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı'nın ailesi CNN TÜRK'e konuştu: Gurur duyuyoruz

Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı'nın uzay görevi için hazırlıklar sürüyor. Gezeravcı'yı ABD'de uzaya yolcu edeceklerin başında ise ailesi var. Peki, ailesi ilk Türk uzay yolcusu ile uzaya gitmeden önce ne konuştu? Gezeravcı'nın ailesi, CNN TÜRK Editörü Gülşen Coşkun'a açıklamalarda bulundu. Alper Gazeravcı'nın annesi Sıddıka Gezeravcı, "İlk duyduğumda korktum, endişelendim" derken baba Ali Baba Gezeravcı ise, "Göreve çıkmadan önce şunu dedi, 'Baba, hiçbir şeye endişe etmeyin. Mutlu olun o bana yeter' dedi" ifadelerini kullandı. CNN TÜRK Muhabiri Nisan Korkmaz'a konuşan TÜBİTAK Uzay Enstitüsü Müdürü Mehmet Nefes ise, Alper Gezeravcı'nın uzay yolculuğunda yapacağı deneyler hakkında bilgi verdi.

Alper Gezeravcı'nın ailesi CNN Türk'e konuştu

Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı'nın uzay görevi için hazırlıklar sürüyor. Gezeravcı'yı ABD'de uzaya yolcu edeceklerin başında ise ailesi var. Peki, ailesi ilk Türk uzay yolcusu ile uzaya gitmeden önce ne konuştu? Gezeravcı'nın ailesi, CNN TÜRK Editörü Gülşen Coşkun'a açıklamalarda bulundu. Alper Gazeravcı'nın annesi Sıddıka Gezeravcı, "İlk duyduğumda korktum, endişelendim" derken baba Ali Baba Gezeravcı ise, "Göreve çıkmadan önce şunu dedi, 'Baba, hiçbir şeye endişe etmeyin. Mutlu olun o bana yeter' dedi" ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin ilk astronotu uzaya çıkıyor

Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın uzay yolculuğuna başlamasına saatler kaldı. Bu gece saat 01.11'de gerçekleşecek fırlatma, İstanbul ve Ankara’daki meydanlardan ve bilim merkezlerinden takip edilebilecek.

Kutup ayısı, kuş gribinden öldü

Dünyada ilk kez bir kutup ayısı kuş gribinden (H5N1) öldü.

Titreşimli hap daha az yedirecek

Biliminsanları daha az yemekle doyacağımız titreşimli bir hap geliştirdi. Yemekten önce yutulan hap, titreşerek sinir sistemine sinyaller gönderiyor ve tokluk hissine neden olan hormonların salgılanmasını sağlıyor.

Türkiye öyle bir dünya ikinciliği aldı ki... Madalyası medeniyettir

Eminim Fatih Kacır bu dünya ikinciliğini duyunca heyecandan ayağa fırlamıştır.

Kurda kuzu emanet misali iklim zirvesi

Umutla beklenen COP28 İklim Zirvesi’nde bir yandan skandal üstüne skandal yaşanıyor, diğer yandan daha önceki zirvelerden de aşina olduğumuz büyük vaatler peş peşe sıralanıyor. Dünya kamuoyunda zirveye yönelik yapılan eleştirilerse oldukça sert.

İnsanlığın böceklerle imtihanı başladı

Biliminsanları günümüzde kitlesel yok oluş yaşayan böcekler olmadan yaşayamayacağımızı söylüyor. Ama kimi durumlarda onlarla da yaşanamayacağına dair örnekler giderek artıyor.

Derelerin üzerine apartman dikince…

1) Fırtınanın yağmurla kırbaçladığı o caddeleri görünce dedim ki; -Bunun sebebi yalnızca iklim değişikliği olamaz.

Yapay zekânın kaderi belli oldu

Birçok insanı işinden, koltuğundan etmeye başladığı ve gelecekte bunun daha da artacağı sık sık dile getiriliyordu. Ancak dünyanın önde gelen yapay zekâ şirketinin kendi yöneticisini ansızın işten kovmasını kimse beklemiyordu. Son bir haftadır teknoloji dünyasının gündemindeki en hararetli olay ChatGPT’yi geliştiren OpenAI’ın CEO’su Sam Altman’ın görevinden uzaklaştırılması ve dönüşüydü.