Kalbi korumaya bakın

Bir stendin 2-3 milyara, by-pass'ın 5-6 milyara yapıldığını unutmayın. Oysa yaşam biçiminde koruyucu sağlık değişimleri yapmanın faturası yok bile.Son çeyrek yüzyılda modern tıp, koroner kalp hastalığından korunma ve tedavide dev adımlar attı. En önemli adım, hastalığın hazırlayıcı faktörlerinden çoğunun 'koruyucu yaşam biçimi değişiklikleri' ile ortadan kaldırılabileceğinin anlaşılması oldu. Bugün beslenme alışkanlıklarında yapılan küçük değişimler ile şaşırtıcı sonuçlar alınmaktadır. Kolesterol, doymuş yağ, tuz, şeker içeriği azaltılmış, sebze meyve ve omega-3 muhtevası yükseltilmiş, yeteri kadar bedensel aktivitenin yer aldığı, sigaradan ve alkolden uzak, huzurlu bir yaşamın koroner kalp hastalığını by-pass etmede en önemli faktörler olduğunu çok iyi biliyoruz. Çevrenize dikkatle bakarsanız kimlerin muhtemel koroner kalp hastaları veya kalp krizi adayları olduklarını kolayca anlayabilirsiniz. Orta yaşlara girerken aldığı kilolarla göbeklenmiş, kolesterol, hipertansiyon veya diyabet sorununu görmezden gelmiş, stresi ve öfkesi bol bir yaşamı benimsemiş arkadaşlarınız, dost ve akrabalarınız öncelikli adaylardır. Eğer bunlar arasında sigara içen, fazla miktarda alkol kullanan, uykusuna özen göstermeyen ve hareketsiz-hımbıl bir yaşam sürmede ısrar edenler varsa onları daha bir dikkatle izlemelisiniz. Bu sonuncular aday olmaktan sıkılıp kötü sona doğru koşar adımlarla gidenlerdir.Kolesterol savaşı1980'li yıllarda reçetelerimize giren 'statin' grubu ilaçlarla kolesterol yüksekliği ile savaşta müthiş başarılara imza atılmıştır. Trigliserid yüksekliğinin fibratlarla, homosistein fazlalığının folik asit, B6 ve B12 karışımları ile azaltılabileceğinin anlaşılması da önemlidir. Kan yağlarındaki dengesizlikleri düzeltmenin sadece koroner kalp hastalıklarına değil, felç, bellek kaybı ve cinsel güç azalması gibi sorunları da azalttığını bilmelisiniz. Koroner damar hastalığının hazırlayıcılarından biri olan hipertansiyon ile savaşta elde edilenler içinse 'mükemmel' kelimesini rahatça kullanabilirsiniz.Orta yaş sonrasıBütün bunlara rağmen koroner kalp hastalıkları ne yazık ki ölüm sebepleri arasında ilk sıralardaki yerini kimselere bırakmamaktadır. Orta yaş ve sonrasının en önemli sağlık sorunlarından biri olamaya devam etmektedir. 50'li yaşlar sonrasının huzur ve keyfini sürmeye hazırlanan erkeklerin de, kadınların da korkulu rüyasıdır. Kadınlarda koroner kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin meme kanserinden kaynaklananlardan 5 kat daha fazla olduğunu bir kez daha hatırlatalım. Oluşmuş bir koroner arter daralmasının tedavisi amacıyla uygulanacak yöntemlerin fiyatları da hastaları olduğu kadar ve sosyal güvenlik kurumlarını kara kara düşündürmektedir. Koroner arterinize yerleştirilecek en ucuz bir stend için 2-3 milyarı, uygulanacak bir by-pass operasyonu için 5-6 milyarı gözden çıkarmak zorundasınız. Kalp ritm bozukluğu gibi ek sorunlarınız da varsa daha büyük rakamları ödemeye hazır olmalısınız. Kalp pillerine, kalbe yerleştirilecek defibrilatörlere veya aritmi cerrahisine ödeyeceğiniz rakamlar, size yeni bir kalp krizi bile geçirtebilir veya kriz riskinize tavan yaptırabilir.Damarları temizlemek yetmiyorBir kez daha hatırlatalım; sadece yiyip içtikleriniz ve bedensel aktivitenizdeki değişimleriniz yeterli olmayacaktır. Koroner kalp hastalığından korunurken daha işin başında ruhsal örgütlenmenizi de yeniden düzenlemeniz gerekiyor. Olumlu düşünmeyi, hoşgörülü, yardımsever, paylaşımcı biri olmayı, depresyon, hiddet, öfke ve düşmanlıktan kaçınmayı da öğrenmeniz gerekiyor. Huzurlu bir yaşam koroner kalp hastalarına en etkili ilaçtan bile daha fazla yarar sağlar. Güçlü ve genç bir kalbe sahip olmak istiyorsanız, kötü düşünce ve duyguların en az kolesterol, doymuş yağlar ve kan şekeri yüksekliği kadar damar tıkayıcı olduklarını unutmayın.Kırmızıdan korkma ama dikkat etKırmızı güzel ama zor ve tehlikeli bir renktir. Koroner damarlarınızın sağlığı için kırmızılarda biraz yavaşlayıp durmalı, bekleyip azıcık soluklanmalı ama korkmamalısınız. Kolesterol ve doymuş yağ yüklü nefis bir sucuklu veya pastırmalı yumurta, mangalda pirzola, kaymaklı ekmek kadayıfı ya da tuz yüklü köy turşularını, sıcak yaz akşamlarını serinleten soğuk bir beyaz şarapla yıldızlarla sabahlamanın koroner damarlarınızın kırmızı ışıkları olduğu doğrudur. Eğer size çok keyif verecekse hayata daha sıkı ve derinden bağlayacaksa bu kırmızı ışıkları zaman zaman geçmekten korkmayın. Ama bunu sadece 'bazen' yapın. Araştırmalar ruhunuzu iyileştiren şeylerin, kalbinizi de iyileştirdiğini, size huzur veren duyguların kalbi güçlendirdiğini gösteriyor. Haşlanmış kabak, fasulye, brokoli yiyip, ılık limonlu su içerek hayatın sırlarını fındıkta, cevizde, keten tohumu veya kefirde arayın.Korunmak ucuz, kolay ve etkiliKoroner damar hastası olmak istemiyorsanız veya mevcut bir koroner darlığınızın daha da ilerlemesini arzulamıyorsanız yapacaklarınız son derece kolay, uygulanabilir ve ucuzdur: Önleyici-koruyucu tedavi edici yaşam biçimi değişimlerini öğrenip uygulamak ve bunları yaşamınızın ayrılmaz parçaları yapmanız yeterlidir. Eğer genetik mirasınız iyi değilse bu önlemleri uygulamakta daha da ısrarlı olmalısınız. Belirli aralıklarla kan basıncınızı, kolesterol, şeker, trigliserit, homosistein seviyelerinizi izlemeli, deneyimli bir uzman desteğinde 'kalp koruyucu risk planı'nı uygulamaya koymalısınız. Hürriyet / Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU