İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde kiralık konut bulmak artık oldukça zor olmaya başladı. Mevcut kiralık evlerse adeta cep yakıyor. Örneğin İstanbul’da bazı bölgelerde 2 bin liraya kiralanan evlerin şimdiki fiyatı 5-6 bin liraya çıkmış durumda… İzmir ve Ankara başta olmak üzere Türkiye’nin pek çok şehrinde de durum pek farklı değil. Peki kiralar son bir yılda neden bu kadar artmış durumda? Fiyatlardaki artış ne kadar daha devam edecek? Uzmanlar hurriyet.com.tr’ye anlattı…
#Kiralık Ev FiyatlarıYerel seçimlerin sona ermesi ile gözler şehirlerin ihtiyaçlarına ve vatandaşların taleplerine çevrildi. Adayların da vaadleri arasında ilk sırada yer alan kentsel dönüşüm için özellikle İstanbul’un kaybedecek zamanı yok. 1.5 milyon riskli yapının yer aldığı megakent için uzmanlar ‘Her an deprem olabilir’ uyarısı yapıyor. Riskli binada yaşayan vatadaşların büyük kısmı da dönüşümü istiyor ama işin finansmanı noktasına takılıyor. Peki bakanlık ve yerel yönetim sürece nasıl destek veriyor, yeni dönemde hangi ek yardımlar planlanıyor.
#Yerel Seçim31 Mart yerel seçimleri için geri sayım başlarken Türkiye’nin en büyük üç kentindeki büyükşehir belediye başkan adaylarına ilk 5 vaatlerini sorduk. Üç kentin de ortak noktasında depreme hazırlık için dönüşüm, trafik çözümleri ve sosyal yardımlar var. AK Parti adayları Murat Kurum, Turgut Altınok ve Hamza Dağ ile CHP adayları Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş ve Cemil Tugay, göreve gelirlerse ilk yapacakları işleri anlattı.
#Ekrem İmamoğluİstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Murat Kurum, seçim gündemine dair önemli açıklamalarda bulundu. Kurum, Gazze’ye yardım mesajı verdiği için kendisini eleştiren İBB Başkanı’nın Gazze’ye yardım tırıyla poz vermesini değerlendirdi. “Tebrik ederim iyi poz veriyor” diyen Kurum, “Dün bizi Gazze, Filistin üzerinden eleştiren Belediye Başkanı bugün tır dorsesinin arkasına geçip sevimlilik pozu veriyor. Ucunda iyilik dokunacak her işin yanındayız. Ekrem Bey bizi takip ederse, böyle iyi örnekleri, hizmetleri yapacaktır. Bizim söylemimiz üzerinden Gazze’ye yapılacak yardım bizi sevindirir” ifadelerini kullandı.
#Murat KurumAK Parti'nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan Adayı Murat Kurum, "Gittiğimiz her yerde coşkuyu görüyoruz. Bir heyecan var. İstanbul yorulmuş, beklentileri karşılanamamış. Bir değişim sinyali var. Değişim arzusu ve isteği var. 31 Mart'a da tüm İstanbul'un kazanacağı gün diyoruz biz" dedi.
#Murat KurumTürkiye’de konut sahibi olmak isteyenler ve uygun fiyatla kirada oturmak isteyenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Kredi faizlerindeki yükseklik konuta olan talebi düşürürken bir de kiralara getirilen yüzde 25’lik artış sınırı yatırımcıyı gayrimenkulden uzaklaştırıyor. Önümüzdeki dönem için konuta verilmesi planlanan uygun faizli kredi ve Temmuz ayından itibaren yürürlükten kalkacak olan kira artış sınırını uzmanlar değerlendirdi.
#KonutTürkiye’de ev sahipliği oranı son 9 yıldır geriliyor. Oturduğu konuta sahip olanların oranı 2015 ve öncesinde yüzde 60’ı aşmışken, 2023’te yüzde 56.2’ye düştü. Artan fiyatlara ve yüksek faiz oranlarına dikkat çeken sektör temsilcileri, “Erişilebilir konut için yeni model şart” diyor. Kamuya ait arsalarda, kamu-özel sektör işbirliği ile konut üretilmesi ve bu yolla fiyatların yüzde 40 düşürülmesi öneriliyor.
#Kiralık EvSon yıllarda kiralık konutlarda fiyatlar oldukça yükselirken, gayrimenkul uzmanları son dönemde fiyat artışlarının durduğunu, hatta bir miktar esneme yaşandığını ifade ediyor. İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa "Ev kiralarken yüz yüze pazarlıklarda ciddi indirimler söz konusu" derken fiyatlarda yüzde 15'e varan bir esnemenin görüldüğünü dile getirdi.
#KiraCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "100 Yılı İnşa Edenler, 100 Yılı İnşa Edecekler" başlıklı Öğretmenler Günü Programı'nda açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan çalışan emeklilere ikramiye müjdesi vererek, "Emeklilerimizin yükünü hafifletmek amacıyla 5 bin lira ilave ödeme kararı almıştık. Düzenlemeden yararlanamayan çiftçi ve esnaf emeklerinin de olduğu 4 milyon 689 bin emeklimizin de tek seferlik 5 bin lira ödeme imkânından faydalanmalarını sağlayacağız" ifadelerini kullandı.
#Cumhurbaşkanı ErdoğanKiralara gelen sınırlama, kredi kısıtlamaları ve mevduat cazibesi konutu yatırım aracı olmaktan uzaklaştırıyor. İkinci el piyasada ilan sayısı artarken, konutlara alıcı bulmak zorlaşıyor. Ülke genelinde son bir yılda ortalama konut pazarlama süresi 60 günden 86 güne, İstanbul’da 61 günden 91 güne çıktı. Kiralık evde ise talep hâlâ canlı.
#Satılık KonutEv sahipleriyle kiracılar arasındaki anlaşmazlıklar ve kira artışı tartışmaları son dönemde gündemden düşmüyor. Bu süreçte kira sözleşmesinin beş yılı doldurup doldurmadığı oldukça kritik. Peki beş yılın sonunda kira ücreti nasıl belirleniyor? Mahkeme süreci nasıl ilerliyor? Masrafları hangi taraf üstleniyor?
#EmlakSon dönemde, artan kiralarla birlikte uygun fiyata ev arayanlara bir de üniversite öğrencileri eklenince emlak dolandırıcılarının sayısı arttı. Yirmi yaşındaki üniversite öğrencisi Faati İlir Llapashtica o dolandırıcıların yeni kurbanı oldu. Llapashtica, sözleşme yaptıktan sonra 20 bin lira depozito ücreti verdi ama anahtarını teslim alamadı. Ev arayışında olan Özlem Yel ise, 'Site üzerinden şu anda da ev arıyorum. Bugün bir dolandırıcılık yaşayacaktım ki, ramak kala döndüm.' dedi.
#İstanbulSon dönemde, artan kiralarla birlikte uygun fiyata ev arayanlara bir de üniversite öğrencileri eklenince emlak dolandırıcılarının sayısı arttı. Yirmi yaşındaki üniversite öğrencisi Faati İlir Llapashtica o dolandırıcıların yeni kurbanı oldu. Llapashtica, sözleşme yaptıktan sonra 20 bin lira depozito ücreti verdi ama anahtarını teslim alamadı. Ev arayışında olan Özlem Yel ise, 'Site üzerinden şu anda da ev arıyorum. Bugün bir dolandırıcılık yaşayacaktım ki, ramak kala döndüm.' dedi.
#İstanbulTürkiye’de en çok öğrencinin bulunduğu 10 ildeki kiralık konut fiyatları araştırıldı. 10 il arasında en yüksek ortalama kira değeri 17 bin 742 TL ile 13 devlet üniversitesi bulunan İstanbul’da. İstanbul’u 16 bin 303 TL ile Antalya, 14 bin 820 TL ile İzmir izledi. Erzurum, Sakarya ve Eskişehir’de ise 10 bin TL’nin altında ortalama kira bedeliyle ev bulunabiliyor.
#ÖğrenciYükseköğretim Kurumları Sınavı yerleştirme sonuçlarının açıklanmasının ardından öğrencilerin yurt ve ev arayışı başladı. Şişli'de bulunan özel bir yurtta ücretlerin 8 bin 500 lira ile 17 bin lira, Kağıthane'de bulunan bir öğrenci yurdunda ise 8 bin 500 lira ile 12 bin lira arasında değiştiği görülüyor.
#İSTANBULMilyonlarca genç hayalindeki üniversiteyi kazanmak için Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) ter döktü. Sonuçlar geçtiğimiz günlerde açıklandı, sıra tercihlere geldi. Aileler ve gençler bugünlerde seçim yaparken eğitim kalitesinin yanında barınma maliyetini de düşünüyor. Devlet yurtlarına yerleşmeyenler ya özel yurtları seçecek ya da ev kiralayacak. Peki bunun için ne kadar bütçe gerekecek?
#Üniversite“Seninle olamazdık biliyordum / Bile bile yine seni seviyordum / Yollarımız bir değildi biliyordum / Şimdi neden neden canım bu özlem / Aşığınım yanında olamasam da / Aşığınım sana dokunamasam da / Geri dönüş olmasa da / Sonsuza dek aşığınım.” Fedon’un yıllar önce yazdığı ve seslendirdiği ‘Aşığınım’ şarkısı hala çok popüler, hala milyonlar tarafından biliniyor, söyleniyor. Öyle ki ismini bilmeyenler ona ‘Aşığınım abi’ diye sesleniyor. Terzilikten şarkıcılığa adım attığı yaklaşık 40 yıllık sanat hayatı boyunca 5 albümüyle insanları kendine hayran bırakan Fedon, bugün de bu şöhretini korumayı başaran bir isim. Peki, nasıl? Tam bir Bodrum aşığı olan ve ilklere imza atan usta sanatçı, bunun sırrının ‘işini doğru yapmaktan geçtiğini’ söylüyor.
#1Kurban Bayramı tatilini İstanbul’da geçiren doğa severler, karavan ve çadır kamp alanlarını tercih etti. Hem doğayla iç içe olmasından dolayı hem de ekonomik olmasından dolayı tercih edilen tesislerde, karavan için gecelik 200 lira istenirken, çadırlardan ise 150 lira talep ediliyor.
#Karavan2 Temmuz 2023 ile 2 Temmuz 2024 tarihleri arasında kiracılara en çok yüzde 25 zam yapılacağı açıklandı. Uygulamadan memnun olmayan ev sahipleri zam sınırına takılmamak için ilanları geri çekti ve beklemeye geçti. Bugünlerde yapılan kiralamada yıllık artış dönemi uygulama kapsamında olacağı için 2 Temmuz sonrası bekleniyor. Kimi ev sahipleri de anlaşılsa dahi sözleşmeye ileri bir tarih yazarak yüzde 25 sınırından kaçıyor.
#KiracıMilyonlarca kişinin ortak sorunu fahiş kira artışları. Birçok ilde kiracılar zam baskısı ile uğraşırken, kiralık ev arayanlar bütçesine göre seçenek bulmakta zorlanıyor. Peki bugünlerde yeni bir ev kiralayacaklar ne kadar hane gelirine sahip olmalı? İstanbul’da merkezi ilçelerde 2+1 ev kiralamak için hane gelirinin en az 30-60 bin lira bandında olması gerek. Şehrin gelişim çeperlerinde dahi en düşük gelir beklentisi 20-25 bin lira. Ankara’da hane gelirinin en az 20-52 bin lira, İzmir’de ise 22-60 bin lira olması bekleniyor.
#İzmirEvini yeni kiraya verecekler ‘İleride istediğim artışı yapamam’ diyerek zammı yolun başında yaptı. Boş evi olan kimi mülk sahipleri bu dönemde kira fiyatlarını arttırdı, eski kiracısı olanlar düşük bedel nedeniyle evini satışa çıkardı.
#KonutGösterişli İstanbul evlerinde bir gecelik konaklama ücreti ortalama 5 bin liradan başlıyor. ‘İstanbul’un büyüleyici manzarası’ etiketiyle verilen ilanlarda Cihangir, Beşiktaş, Beykoz gibi yerlerdeki lüks evler gecelik 10, 15 hatta 20 bin liradan kiralanıyor. Bazı evlerde terasta açık havada Boğaz manzaralı küvet keyfi bazılarında ise şehir merkezine yakınlık, jakuzi ve keyifli bir deneyim vaat ediliyor. Kiralanan evler arasında geceliğine 23 bin 500 lira istenen bir köşk de var. Bazı evler turistlerin gözdesi olmuş durumda.
#Evİstanbul’da yaşayanlar huzursuz. Evinde rahat uyuyabilen çok az. Çoğu kişi bir kaçış planı peşinde… İnsanlar evlerinin güvenli olup olmadığını merak ediyor ama birçoğu binasının kontrol edilmesine yanaşmıyor. Kimi evinin değerinin düşmesinden korkuyor kimi sokakta kalmaktan. Apartmanların WhatsApp gruplarında, yüz yüze toplantılarda gündem aynı: Risk raporu alalım mı? Ya binaya çürük raporu verirlerse? Kiralar yüksek, kentin yapı stoku güvenilmez… Sorular ve tartışmalar uzayıp gidiyor… Ama bir de deprem gerçeği var. İstanbullularla içinde bulunduğumuz süreci konuştuk. Belediyeye ‘hızlı tarama’ için gizlice başvuranlar da var, bir an önce başka bir eve taşınmak için hazırlık yapanlar da…
#Hasar Tespit