Mehmet Üstündağ
Nedim ŞENER
Tarkan ÖZVARDAR
Oturarak mı yoksa ayakta mı? Yanlış pozisyonda idrar yapmak enfeksiyonlara ve mesane fonksiyon bozukluklarına neden olabilir
Erkeklerin oturarak mı yoksa ayakta mı idrar yapması gerektiği uzun yıllardır cevabı aranan sorulardan. Dünyanın her yerinde farklılık gösteren bu alışkanlık, çoğunlukla sosyokültürel kalıplarla şekillense de uzmanlar sağlık açısından birinin daha doğru olduğunu düşünüyor. Konuyu Üroloji Uzmanı Op. Dr. Miraç Turan ile konuştuk...
Erkeklerin idrar yapma şekilleri ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Batı toplumlarında erkekler genelde ayakta idrar yaparken, Asya ülkelerinin büyük çoğunluğunda oturarak veya çömelerek idrar yapmak daha yaygın. Buradan hareketle “Hangi pozisyonda idrar yapmak daha sağlıklı?” sorusu da uzun zamandır tartışılıyor.
Bilim insanları geçtiğimiz günlerde bölgelere göre farklılık gösteren tuvalet yapma tercihlerini mercek altına aldı. İngiltere merkezli anket ve veri analiz şirketi YouGov tarafından gerçekleştirilen araştırmada, dünya genelinde erkeklerin çoğunun tuvaletlerini ayakta yapmayı tercih ettiği ortaya çıktı.
Bununla birlikte oturarak idrar yapmanın erkekler arasında giderek popülerlik kazandığı da gözleniyor. Batı dünyasında idrarlarını oturarak yapmaya en yatkın kişilerin Alman erkekleri olduğu da araştırmada öne çıkan bir diğer detay.
Peki sağlık açısından hangisi doğru? Oturarak mı yoksa ayakta mı? Üroloji Uzmanı Op. Dr. Miraç Turan ile merak edilenleri konuştuk.
‘GAZ YA DA KAKA KAÇIRMA ENDİŞESİYLE ANAL SFİNKTER KASILIR’
Op. Dr. Miraç Turan, oturarak idrar yapmanın pelvik kaslarının gevşemesini ve mesane kasının kasılıp daha güçlü bir akım ile daha fazla idrar boşaltmasını sağladığını söyledi.
“Ayakta idrar yapılırken gaz kaçırma ya da kaka kaçırma endişesiyle anal sfinkter kasılır” diyen Miraç Turan, “Böyle bir durum da idrarı tam boşaltma konforunu düşürür ve prostat dışında başka hastalıklara da sebebiyet verir” ifadesini kullandı.
Hollanda’da bulunan Leiden Üniversitesi Tıp Merkezi’nde yapılan bir araştırmada oturarak idrar yapmanın mesaneyi daha hızlı ve tamamen boşalttığı kanıtlandı.
İdrarın tam olarak boşaltılamaması durumunda ne oluyor? Kişilerin idrar yapma şekilleri prostat haricinde ürolojik açıdan ne gibi sorunlara neden olabiliyor?
Bunun idrar yolu enfeksiyonu başta olmak üzere pek çok soruna neden olabileceğini söyleyen Turan, “Kronik prostatit, mesane fonksiyon bozuklukları gibi sorunlar da yaşanabilir” diye konuştu.
‘OTURARAK İDRAR YAPMAK MESANEYİ BÜYÜK ÖLÇÜDE KORUR’
Özellikle oturarak idrar yapma konusunda kalıplaşmış yargılar da yok değil. Bunların başında da “Oturarak idrar yapmak prostat hastalıklarını engelliyor” bilgisi geliyor. Peki gerçekten de genç yaştan itibaren oturarak idrar yapan kişilerde prostat hastalığı riski azalıyor mu?
“Prostat her erkekte bulunan bir yardımcı üreme bezidir. Oturarak idrar yapmak, kişilerde prostat kanseri ya prostat büyüme riskini azaltmaz” diyen Turan sözlerine şu şekilde devam etti:
“Ama mesaneyi büyük ölçüde korur. İdrar yolu enfeksiyonu, kronik prostatit, mesane fonksiyon bozuklukları gibi hastalıkların riskini de azaltır.”
‘MESANENİN TAM BOŞALTILAMAMASI BÖBREK ENFEKSİYONLARI GELİŞTİREBİLİYOR’
İngiltere merkezli Circle Health Group uzmanlarından Gerald Collins de oturarak idrar yapmanın erkekler için daha faydalı olabileceğini belirtti.
İyi huylu prostat hiperplazisinin (BPH) özellikle 40’lı yaşlardan itibaren prostat içindeki hormonal ortamdaki bir değişiklik nedeniyle ortaya çıktığını vurgulayan Collins şunları söyledi:
“Bu sorun, prostat bezi ve çevresindeki dokunun genişleyip üretrayı (mesaneden prostatın içinden geçerek penise inen tüp) tıkadığı ve idrar yapmayı zorlaştırdığı durumlarda ortaya çıkıyor. BPH’li erkekler mesanelerini tam olarak boşaltmadığında mesane taşları, idrar yolu enfeksiyonları ve hatta böbrek enfeksiyonları geliştirebiliyor.”
30’lu ve 40’lı yaşlarda idrar yaparken sürekli sorun yaşamak ciddi bir sağlık sorununa işaret ediyor olabilir. GenesisCare klinik uzmanlarından ürolog Philip Charlesworth, "Sürekli idrar yapma sorunu yaşayan erkeklerin tıbbi destek almaları gerekiyor. Çünkü bu sorun prostat kanserinin yaygın bir semptomu ve erken tanı koymak oldukça hayati" dedi.
‘BU BİR SAYGI MESELESİ’
Sağlığa olan etkilerinin dışında, kültürel ve sosyolojik farklılıkların nedeni ne olabilir?
Miraç Turan, “Dini, sosyolojik açıdan tuvalet alışkanlıkları, pisuvar veya klozet gibi materyallerin değişik oluşları ve kullanım alanlarının çeşitliliği ile genetik özellikler farklılık yaratan faktörler” diyerek bu konuya açıklık getirdi.
Peki oturarak idrar yapmanın günden güne yaygınlaştığı Almanya'da erkekler bu değişimi nasıl açıklıyor?
Berlin’de yaşayan 36 yaşındaki bir erkek, Vice'a yaptığı açıklamada, “Ayakta durarak idrar yapmayı hijyenik bulmuyorum. Damlacıkların pantolonuma bulaşmasından hiç hoşlanmıyorum. Ayrıca oturarak idrar yapmak beni daha fazla rahatlatıyor” ifadesini kullandı.
Berlin’de birçok restoran ve barın tuvaletinde oturarak idrar yapılması için çıkartmalar yapıştırıldığını belirten bu kişi, "Birileri bu akımı başlattı ve son yıllarda hızla yayıldığını görüyoruz” dedi.
Yine Berlin'de yaşayan 37 yaşındaki proje yöneticisi Patrick ise, “Oturarak idrar yapmaya çalışıyorum. Sadece tuvalet çok kirliyse pisuvarı kullanıyorum. Ayrıca bu bir saygı meselesi. Sizden sonra kullanacak kişi için klozeti temiz bırakmalısınız. Bence erkekler itiraf etmese de evlerinde oturarak idrar yapmayı tercih ediyor” vurgusunu yaptı.
Almanya’da WC-Geist ya da tuvalet hayaleti denen bir hareket de yaygınlaşıyor. Mekanlarda klozet kapağının altına yerleştirilen bir cihaz sayesinde, kapak kaldırıldığında kişiye oturarak idrar yapması konusunda sesli uyarıda bulunuluyor.
