Yükselen İnegöl

İşte bunlardan biri de son yılların yükselen kenti İnegöl...
Şimdilerde adı il olacaklar listesine girmesi nedeniyle, İnegöl adını bundan sonra daha sık duyacağız.

5 BİN YILLIK ŞEHİR

Şehrin bilinen en eski adı Angelacoma’dır. Osmanlı döneminde Aynagöl ve Ezinegöl isimleri de kullanılmıştır. İnegöl ovasının uzun yıllar boyunca sular altında kaldığı tahmin edilmektedir. Bu nedenle Subaşı veya Gölbaşı anlamında İnegöl ismi kullanılmıştır.
İnegöl 5 bin yıllık geçmişi olan bir kenttir. Frigyalılar, Lidyalılar, Bitinyalılar, Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu ve Osmanlılar İnegöl tarihinde iz bırakan medeniyetler olmuştur.
Osmanlı döneminde İnegöl denildiğinde, sarayın meşhur içeceği Çitli Maden Suyu, Oylat Kaplıcası ve Osmanlı donanmalarına, tersanelerine malzeme üreten kereste imalatçıları akla gelir.
*
1870 yılında kurulan İnegöl Belediyesi’nin sembollerinden birisi de çınar yaprağıdır.
Türkiye’de 1935 yılında meclise ilk seçilen 17 kadın milletvekillerinden biri Şekibe İnsel’dir. Türkiye’nin ilk kadın spor kulübu başkanı, İnegöl İdman Yurdu Futbol Kulübu’nün 1935 yılında başına seçilen Vahide Hanım’dır.
Zihinlerde mobilyası ile hatırda kalan İnegöl, son dönemde ‘Gastroinegöl’ mottosuyla kentte farklı kültürlerin bir araya gelerek oluşturdukları mutfak kültürlerini gastronomi turizmine dönüştürmeyi hedefliyorlar.
Özellikle Başkan Alper Taban İnegöl’ün turizm ve gastronomide markalaşması için çok önemli adımlar atmakta. Bu konuda çok samimi ve istekli olduğunu görebiliyoruz.

ALTIN ANAHTAR: TURİZM

Turizm, şehirlerin markalaşması için, katma değerli bir gelir yapısına ulaşması için altın bir anahtar. Gastronomi turizmi ise turizmin son dönemdeki en nitelikli turizm çeşitlerinden biri.
Turizm harcamalarının dörtte birinin payı yeme içmeye harcanıyorsa, turistlerin yüzde 88.2’si ’Destinasyon seçerken yemek çok önemli‘ diyorsa ‘gastronomi turizminin’ şehirlerin öncelikleri arasına girmesi sürpriz olmuyor.
Gastronomi ve turizmde coğrafi işaretlerin ayrı bir önemi var. Coğrafi işaretli ürünler ait olduğu bölgeye, şehre ayrı bir nitelik kazandırıyor, şehrin gastronomi turizmi hedeflerine ulaşmasında önemli bir katkı sağlıyor. Coğrafi işaretli ürünlere olan ilgi, bu konuda getirilen standartlar ve uygulamalar bu ürünlere olan talebi arttırmış, diğer taraftan ürünleri yerinde almak ve tüketmek bir turizm alanı oluşmaktadır. Bu durumu insanların daha mobilite olmaları, e-ticaretin artması da olumlu etkilemektedir.

GASTROİNEGÖL

İnegöl bir taraftan il olma yönünde hızla ilerlerken, diğer taraftan turizm ve gastronomi tarafında hızlanabilmek için coğrafi işaretli ürünlerine yenilerini ekliyor. Neler bunlar birlikte inceleyelim:
İnegöl Köftesi 2006 yılında tescili edilmişti. İçinde bulunduğumuz yılın başında buna ilave olarak yapılan girişimlerle, İnegöl ovasının ve mutfağının bizlere armağanı olan İnegöl Cıbrıkası / 2023, İnegöl Cerrah Kuru Fasulyesi /2023, İnegöl Sütlü Kadayıf/ 2023 yılında tescil edilmiştir.
*
Başvurusu yapılıp tescili onay bekleyen ‘mahreç işaretli ürünler’ ise şunlardır:
İnegöl Büryanı / İnegöl Mişörizi, İnegöl Hınkal Mantısı, İnegöl Piyazı, İnegöl Simidi, İnegöl Pırasası.
İnegöl Coğrafi İşaret Tescili ile ilgili bu önemli kazanım ile yetinmeyerek, İnegöl’ün turizmine destek niteliğinde, çok pratik ve kullanışlı bir telefon uygulamasını hayata geçirmiş, ‘gezinegöl’ adıyla en çok indirilen telefon uygulamaları arasına girdi.
*
Gezinegöl uygulamasında tarihi yerleri, müzeleri, konaklama mekanları, doğa rotaları yer alırken Gastroinegöl ile İnegöl lezzetlerine yer verilmiş.
Köfte ayrı bir başlık olarak uygulamada yer alırken; Mısır Ekmeği Cadi, Pita Boşnak Böreği, Şibit, Kestaneli Kelem Sarma, Kestaneli Kabak Tatlısı, Metez, İnegöl Çiftetellisi, İnegöl Tepsi Mantısı, Dondurmalı İrmik Helvası, Kurşunlu Çileği, Yaban Mersini Şerbeti, Sütlü Kadayıf Tatlısı, Çıbrıka Bitkisi ve birçok daha İnegöl Lezzetinin tanıtımı yapılıyor, bulabileceğiniz adresleri veriliyor.

İNEGÖL LEZZETLERİ

İNEGÖL KÖFTESI

İNSANLARIN çok kez İnegöl’e seyahat etme nedeni haline gelen İnegöl Köftesi’nin ününü bilmeyen yoktur.1892 yılında Bulgaristan’ın Filibe bölgesinin Pazarcık ilçesinden köfteciler ailesine mensup Mustafa oğlu İbrahim Besler, Bursa’nın İnegöl ilçesine göç etmiş, Bulgaristan’da yaptığı işi, 1893’ten beri İnegöl Köftesi adı altında tanıtan aile olmuşlardır.
İnegöl Köftesi’nde yüzde 20 kuzu, yüzde 80 dana kaburga eti kullanılır. Et bir gün dinlendirilir. Köfteler en çok 2 cm kalınlığında aynı şekil ve büyüklükte olmalarına dikkat edilirken, kömür ateşi, ızgarası ve pişirme ustalığı lezzetin diğer öğeleridir.

İNEGÖL PİYAZI
İNEGÖL’ün meşhur Cerrah fasulyesi haşlanır, haşlanmış fasulyeye jülyen doğranmış yumurta ilave edilir. Limon, zeytinyağı ve tuzdan oluşan bir sos ile servis edilir. İnegöl piyazı da coğrafi işaret tescili onayı beklemektedir.

İNEGÖL AYÇEKRDEĞİ /ALASI
İNEGÖL’de ayçiçek tarlalarından kuruyemişçi dükkanlarına uzanan ayçekirdeği alası, Türkiye’nin ihtiyacının %50 sini karşılamaktadır. İnegöl’ün verimli topraklarından kalitesi yüksek ayçekirdeği de coğrafi işaret alma yolunda. İnegöl Alası ile yapılan ayçekirdekli ekmekler çörekler ile çeşitlendirilmelidir.

CIBRIKA BİTKİSİ
İNEGÖL’de köfte servisinden önce ekmeğe sürülen zeytinyağının üzerine ekilen baharat ile güzel bir başlangıç tabağını süsler. Meşhur kula domates salçası ile yapılan bir sos ile birlikte de tüketilir. Cıbrıka bitkisi coğrafi işaret ardından bir pesto sos gibi markalaşır, ambalaja girdiğinde katma değerli bir ürün haline gelecektir.

İNEGÖL ÇİFTETELLİSİ
ADINI İnegöl’de gençlerin karşılıklı oynadıkları İnegöl çiftetellisinden alır. İnegöl’ün kültür zenginliğinin bir armağanıdır İnegöl çiftetellisi. İçerik olarak altta tereyağında kavrularak hazırlanan erişte, üzerinde İnegöl’ün tescilli markası İnegöl köftesi ceviz büyüklüğünde yuvarlayıp önce yumurta sarısına sonrasında tarhanaya bulayıp yağda kızartılması ile hazırlanır. Çıtır köfteler eriştenin üzerine eklenerek servis edilir.

İNEGÖL ÇORBASI
İNEGÖL’ün tescilli markası olan İnegöl Köftesi’nin bilye şeklinde yuvarlanıp terbiye ile birleştirilip, üzerine tereyağında kızarmış simit parçaları ve kavrulmuş tereyağ eklenerek servis edilir.

CERRAH FASULYESİ
İNEGÖLün Cerrah kasabasında yetiştirilen fasulye klasik fasulyelerin aksine ön suda bekletme işlemine gerek duymadan pişirileceği esnada suda kaynatılır.

METEZ
İNEGÖL’de yaşayan Çerkez’lerin mantısıdır. İnegöl’ün Kafkasya’dan gelen göçmenlerin zengin mutfağının bir yemeğidir. Yumurta, un ve sudan oluşan klasik mantı hamuru içerisine ceviz salça ve soğandan oluşan bir harç eklenerek farklı bir büzme tekniği ile yapılan bir mantı çeşididir.

ŞİBİT
İNEGÖL’ün kırsal mahallelerinde köylerinde Ramazan ayına hazırlık amacıyla biriktirilen yufkalarla yapılır. Saçta pişen hamur rulo halinde sarılarak kesilir. Kesilen her bir hamur tepsiye dizilir. Üzerine eklenen haşlanmış tavuk suyu ve didiklenmiş tavuk ile servis edilir.

CADİ (Mısır Ekmeği)
Mısır unu, yumurta, sıvı yağ ve karbonattan oluşan bir hamur hazırlanır. Hazırlanan hamur tepsiye bastırılır. Üzeri baklava dilimi şeklinde kesilerek pişirilir.
MİŞORİZ (Tavuklu Büryan)
Bir Arnavut yemeği olan büryan pirinç, tavuk suyu, domates rendesi ve karamelize edilen soğandan oluşur. Tüm malzemeler tepsiye alınıp üzerine suyu eklenir. Tepsiye alınan malzemelere son olarak haşlanmış tavuk suları eklenerek suyu çekene kadar pişirilir.

TOSMAN HELVASI
TOSMANAĞA, Tosana ve Guguk gibi isimlerle anılır. Uzun kış gecelerinde İnegöl’ün kırsal mahallelerinin ve köylerinin vazgeçilmez helvasıdır. Kavrulmuş un, pekmez, şekerin karıştırılıp kavrulmuş cevize bulandırılmasıyla oluşan bir çeşit geleneksel helvadır.

KESTANELİ KELEM SARMASI
İNEGÖLün topraklarında kendi yetişen kestane ve kelem (beyaz lahana yaprağı) pirinç, kestane ve çeşitli baharatlar eklenerek sarılır. Üzerinde sobada pişirilen kestane ile servis edilir.

İNEGÖL SİMİDİ
İNEGÖL simidi, pekmez, susam ve unun karışımından oluşan bir sokak yiyeceğidir. Odun ateşinde pişirilmesi önemlidir.

SÜTLÜ KADAYIF TATLISI
LOKANTA kültürünün günümüzde en iyi yaşatılan şehirlerinden biri olan İnegöl zengin mutfak kültürünün örneklerini bu mütevazı işletmelerde ve köfteci dükkanlarında halkın damak keyfine sunmaktadır. Bu lezzetlerden biri de sütlü kadayıf tatlısıdır.

KURŞUNLU ÇİLEĞİ
İÇERİSİNDE mineraller, rengi, aroması, kalitesi ve rekolte düzeyi ile Bursa’da dolayısıyla Türkiye genelinde adından söz ettiren “kırmızı elmas” olarak nitelendirilen 7 veren türü Kurşunlu çileği... Çilek hasatına nisan ayı sonunda başlanıp ekim ayı sonuna kadar devam edilir. Ayrıca kapalı sistemlerde yıl sonuna kadar üretim yapılabiliyor.

YABAN MERSİNİ
YÜKSEK kesimlerde yetişen 20-50 cm boylarında odunsu çalı türü bir bitkinin meyveleri olan yaban mersini, temmuz ayında toplanmaya başlanır ve eylül ayının sonuna kadar devam eder.

DONDURMALI İRMİK HELVASI
DONDURMA üzerine asırlık lezzetlerden irmik helvasının sıcak bir şekilde sunumu olan bu eşsiz lezzet İnegöl’ün yeni bir markası haline gelmiştir.

TANIMAYANLARA ANLATMALIYIZ

İNEGÖL mobilya ile anılırken aslında İnegöl’e bir ‘Tasarım Şehri’ diyebiliriz. Yüzlerce tasarımcı İnegöl mobilyası için çalışıyor. Mobilyalara farklı tasarımlarla hayat veren bu şehir gastronomide de İnegöl lezzetlerinde farklı tasarımlarla yeni bir hikâye yazmak istiyor.
EĞİTİM VERİLECEK
İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban’ın çok önem verdiği İnegöl Kültür Sanat Gençlik Merkezi’nin yakında açılacağı bilgisini aldım. Burada yapımı süren Gastroinegöl Uygulama Mutfağı aynı zamanda yukarıdaki İnegöl lezzetlerinin sürekli bulunurluğunun sağlanacağı, deneyim ve mesleki eğitimin adresi olacağı bir merkez halini alacak. Tüm bunları hayata geçiren başta Belediye Başkanı Alper Taban ve ekibini vizyonları ve emekleri nedeniyle yürekten kutluyorum, başarılar diliyorum.
AKADEMİ KURULMALI
İnegöl’ün önünde daha çok yol var. Bu yolda daha çok festival, daha çok çalıştay yapmalılar. İnegöl’ü birbirimize değil dış dünyaya, İnegöl’ü tanımayanlara anlatmalıyız. Gastronomi Eğitim Akademisi kurmalıyız. Ulusal marka şefler ile birlikte yol haritası belirlemeliyiz. İnegöl artık tutulamaz, durdurulamaz... İnegöl il olması ile birlikte yeni bir sayfa yeni bir hikaye yazmalıdır.