Zeytinyağı içmek, kuru kayısı yemek kabızlığa çözüm olur mu? İşte uzmanların tavsiye ettiği yöntemler

İngiltere’de yapılan bir ankete katılan 2 bin yetişkinin 200'ü, kabızlıklarını hafifletmek için çeşitli doğal çözümlere başvurduklarını söyledi.

Bunların başında zeytinyağı içmek geliyor. Araştırmalar düzenli zeytinyağı tüketiminin kabızlığı hafiflettiğini gösteriyor. Uzmanlar da zeytinyağının dışkının sindirim sistemi boyunca hareket etmesine yardımcı olduğu görüşünde.

Ankete göre yetişkinlerin kabızlık konusunda başvurduğu diğer popüler çözümler ise su içmek (yüzde 65), laksatif ya da bilinen adıyla müshil almak (yüzde 33) ve kahve içmek (yüzde 24).

Yanı sıra kuru erik yemek (yüzde 22,2), zıplamak (yüzde 13,1) ve çömelmek (yüzde 8,6), kuru meyve yemek (yüzde 19,1), sıcak banyo yapmak (yüzde 15,9), sadece meyve yemek (yüzde 15,6), yüzüstü yatmak (yüzde 9,3) ve oruç tutmak (yüzde 6,3) da ankette sayılan yöntemler arasında.

Peki insanlar neden kabızlıkla mücadelede kendi yöntemlerine başvurmak yerine bir uzmandan yardım istemiyor? Ankete katılanların neredeyse tamamı kabızlıkla mücadele ettiklerini söylemeye utandıkları için yardım almadıklarını söyledi. Katılımcıların yarısından fazlası reçetesiz müshil bile alamayacak kadar utandıklarını itiraf etti.

SABAHLARI AÇ KARNA BİR KAŞIK ZEYTİNYAĞI

Kabızlığı, “Haftada üç seferden az dışkılama ihtiyacı duyulması” olarak tanımlayan Prof. Dr. Vedat Göral, “Bağırsak hareketlerinde yavaşlama sonucu oluşan ve sık görülen bir sorundur. Dışkı çok sert ya da çok küçük olabilir. Ayrıca tuvalet yaparken zorlanma hissi de varsa, kabızlık olarak adlandırılır” dedi.

Prof. Dr. Göral, zeytinyağı içmenin etkilerine ilişkin şunları söyledi:

“Zeytinyağındaki yağlar, bağırsakların içini yumuşatmaya yardımcı olarak, dışkının geçişini kolaylaştırabilir. Ayrıca, dışkının daha fazla su tutmasına ve daha yumuşak kalmasına yardımcı olabilir. Sabahları aç karna içilen bir yemek kaşığı zeytinyağı, birçok sağlıklı yetişkin için kabızlığı giderebilir. Ancak bir yemek kaşığından fazla alınmamalıdır. Daha da önemlisi öncelikle kabızlığın sebebi bulunmalıdır.”

HANGİSİ GERÇEK HANGİSİ HURAFE?

İngiltere’de yapılan anketin sonuçlarında ortaya çıkan ‘kabızlıkla mücadele yöntemlerini’ de yorumlayan Prof. Dr. Vedat Göral, “Bu yöntemler bazı kişilerde gerçekten yarar sağlar. Bunları denemekte fayda vardır. Ancak bunlar çözüm olmuyorsa, diğer yöntemlere geçmek gerekir. Bundan sonra hâlâ kabızlığınız varsa, tıbbi bir durum veya bazı ilaçların yan etkisi gibi başka nedenler de olabilir” dedi ve hangi yöntemlerin gerçek hangilerinin hurafe olduğunu detaylandırdı:

-- Koyu çay, kabızlığa yol açabilir. Açık çay tercih edilmelidir.

-- Sakız çiğnemenin faydalı olabileceğine inananlar var, ancak sakız yutulmamalıdır.

-- Yeterli su almak, dışkınızı yumuşak tutar ve dışkılamayı kolaylaştırır. Bunu, içeceklerden veya meyve ve sebze gibi su açısından zengin gıdalardan alabilirsiniz. Kafein ve alkolü sınırlayın veya bunlardan kaçının.

-- Lavman veya kalın bağırsak yıkanması, kalıcı çözüm sağlamaz.

-- Sinameki çayları fayda sağlar ancak uzun süreli kullanılmaz, kalın bağırsakta melanozis koliye neden olur. Zaman zaman kullanılır.

-- "Kabızlıkta, bağırsakta biriken toksinler zarar verir" deniyor ancak bu doğru değildir.

-- Bitkisel besinlerde bulunan lif, bazı hastalara iyi gelirken, bazılarında semptomları artırabilir.

-- Dehidratasyon yani sıvı kaybı olmadıkça, gereğinden fazla sıvı alımının kabızlığa yararı yoktur.

-- Kabızlık ilaçlarının alışkanlık yapıcı etkisi yoktur.

-- Stimülan (uyarıcı) kabızlık giderici ilaçlara tolerans gelişmez, yani zamanla etkinlikleri kaybolmaz.

-- Kabızlığa yoğurt ile destekleyici bir çözüm bulmak için günde bir ya da iki kase kadar yoğurt tüketebilirsiniz. Yoğurdun bağırsaklar üzerindeki etkisini artırmak için içine lif içeriği yüksek yulaf ve taze meyveler ekleyebilirsiniz. Yoğurdu yemeklerle birlikte ya da ara öğünlerde ayran veya cacık şeklinde tüketebilirsiniz. Ancak bazı kişilerde, yoğurt kalsiyum nedeniyle kabızlık da yapabilir.

-- Kabızlık, yaşa göre yaşanan bir problem değildir. Her yaştan insan, çeşitli nedenlerle kabızlık yaşamaktadır.

KABIZLIK NEDENİ TİROİT, DEMİR HAPLARI VE HATTA DEPRESYON BİLE OLABİLİR

Kabızlığın birçok sebebe bağlı olabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Göral, şu detayları aktardı:

“Tiroit bezinin az çalışması, hareketsizlik, yeterli su içilmemesi, lif açısından zengin meyve, sebze ve gıdaların az tüketilmesi ya da hiç tüketilmemesi, bazı hastalıklar için kullanılan ilaçlar (ağrı kesiciler, antidepresanlar, demir hapları, içinde kalsiyum veya alüminyum bulunan antiasitler), kabızlığa neden olabilir.

Stres ve depresyon, yeme bozukluğu ve egzersiz yapılmaması, huzursuz bağırsak sendromu, aktif hemoroit veya anal fissür yani makat çatlağı kabızlık yapar. Aktif bir hayat sürmemek veya tuvalet yapma dürtüsüne uzun süre direnmek, tuvalet temiz değil diye dışkılamayı ertelemek kabızlığa yol açabilir. Ayrıca kalın bağırsak darlıkları, kalın bağırsak kanseri ve büyük polipler ile divertikül hastalığı da kabızlık yapar.”

MADDE MADDE KABIZLIĞI ÖNLEMENİN YOLLARI

“Her gün mutlaka belirli saatte tuvalete gidilmeli. Bunu rutin bir alışkanlık haline getirmek gerekir. Tuvalette, en fazla 5-6 dakika oturmak gerekir. Daha fazla oturmanın, dışkılamaya faydası olmaz” diyen Göral, kabızlığı önlemenin yollarını madde madde anlattı:

-- Karın ve diyaframatik nefes egzersizlerinin kabızlığı gidermede çok faydası vardır. Yoga, biofeedback (kişinin dışkılama işlevini kontrol edebilmeye yönelik eğitim) ve derin nefes egzersizleri de yine kabızlığın iyileşmesinde etkili fiziksel aktivitelerdendir. Derin nefes egzersizi, bir sandalyede oturularak yapılır. Ağızdan nefes tamamen verilir ve dudaklar kapatılarak dört saniye boyunca burundan nefes alınır. Ardından alınan nefes, yedi saniye boyunca tutulur ve sekiz saniye boyunca tekrar ağızdan tamamen verilir. Bu işlem, toplam dört kez yapılmalıdır.

-- Karnınıza masaj yapmak, bağırsakları destekleyen kasları gevşetir. Bu da daha düzenli dışkılamanıza yardımcı olabilir.

-- Alaturka tuvaletler dışkılamayı daha iyi yapabilmek için daha faydalıdır. Klozette oturma bazen rahat dışkılama için uygun olmayabilir.

BEYAZ EKMEK YERİNE KEPEKLİ EKMEK, GÜNDE İKİ LİTRE SIVI

Prof. Dr. Göral, beslenme ve egzersiz tavsiyelerini de şöyle sıraladı:

-- Kuru veya taze incir, kayısı, hurma, erik özellikle mürdüm eriği gibi lifli besinler, kepekli gıdalar, yeterli miktarda sebze ve meyveler kabızlığa iyi gelen besinlerdir. Lifli gıdalar, dışkıya hacim kazandırır ve bağırsaklarınızdan daha hızlı geçmesine yardımcı olur.

-- Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmelidir. Baklagiller, pancar, pırasa, enginar, ıspanak, lahana, kızılcık, kereviz, brokoli tüketmek yararlıdır. Chia tohumu, keten tohumu, tam tahıllı çavdar ekmeği, kefir gibi besinler kabızlıkta oldukça faydalıdır.

-- Günlük sıvı alımının günde 2 litreye, günlük lif alımının ise 20-25 grama çıkarılması gerekir. 

-- Her gün düzenli yürüyüş ve gerekirse karın kaslarına masaj yapılmalıdır.

-- Aşırı alkol tüketimi, glüten içeren gıdalar, işlenmiş tahıllar, süt ve süt ürünleri, kırmızı et, kızarmış veya hazır yiyecekler ile fast food ürünleri kabızlığa yol açabilmektedir. Bu nedenle kabızlık sorunu yaşayan kişilerin bu gıdalardan uzak durması gerekir.

-- Kabızlığa neden olan ilaç varsa değiştirilmeli, kabızlığa neden olan hastalık varsa mutlaka tedavi edilmelidir. Psikolojik sorunlara bağlı kabızlıkta da psikolog desteği mutlaka alınmalıdır.

-- Gaitayı yumuşatan, kabızlığı gideren ilaçlar, doktor denetiminde, tablet veya şurup olarak tercih edilmelidir.