Prostat Kanserinde Aşı Tedavisi

İnsanlarda kullanımı onaylanmış bir prostat kanser aşısı, bilinen hormon ilaçlarına direnç gösteren ve ilerlemiş ağrılı prostat kanseri hastalarında yaşam süresini uzatıyor.

Prostat kanseri aşısı Provenge (sipuleucel-T) olarak adlandırılmıştır. İlerlemiş ağrılı kanserli hastalarda, aşı uygulananlar da ortalama 4 – 5 ay yaşam süresi uzamaktadır. Aslında bu tedavi yöntemi, yıllardır kanser savaşında bağışıklık sistemini silahlandırmaya dayanan taktiklerden biri olarak ortaya çıkmıştır. Hastalığı tamamen ortadan kaldırmasa da umut verici ve gelecek vaat etmektedir.

Diğer yönden sağlıklı prostat kanserli hastalarda, hastalığın ilerleyerek hormona dirençli bir döneme gelmesi ve ağrı gibi bazı şikayetlerin dayanılmaz olması kaçınılmazdır. Bu şanssız, hormon karşıtı tedavilere dirençli hastalarda; doktorların hastalarına önerileri oldukça azdır. Hafif yan etkilerle beraber yaşama ilave edilebilecek aylar ve ortadan kalkan şikayetler, hiç bir şey yapmamaktan mutlaka iyi olacaktır.

Aşının Uygulanması

Prostat Kanseri aşısı (Provenge) hastanın kendi beyaz kan hücrelerinden yapılan tedavi edici (Diğer bildik aşılar gibi koruyucu değil örneğin grip aşısı) bir aşıdır. Koruyucu nitelikli beyaz kan hücreleri hastadan alındıktan sonra, ilaçlar ile hazırlanarak tekrar hastaya verilmektedir. Bu hazırlanmış hücreler bağışıklık sistemini harekete geçirmekte ve kanser hücrelerinin öldürülmesini sağlamaktadır. Normal hücreler ise zarar görmemiş olarak bırakılmaktadır.

Aşının uygulanılması, iki hafta aralıklarla toplam 3 defa damar içine bir iğne gibi verilmekle yapılmaktadır. Geçtiğimiz Nisan ayında Amerika’da Provenge, standart hormon karşıtı tedavilerine rağmen vücudun diğer bölgelerine yayılmış ağrılı prostat kanseri hastalarında kullanılması ilgili kurum (FDA) tarafından kabul edilmiştir.

Aşının daha erken aşamada kullanılması, hastaların daha çok fayda göreceğini düşündürmektedir. Daha iyi aşamada bu aşıyı kullanacak hastalarda, daha güçlü bir bağışıklık cevabının alınılması teorik olarak kaçınılmazdır. Bu da aşıdan daha iyi bir cevabın alınmasını doğurabilir. Bu tarz tedaviye, hormon karşıtı ilaçlarını gönüllü olarak kesen veya kesmek zorunda olan prostat kanseri hastalarında aşının kullanılmasıyla elde edilecek sonuçlar doğrultusunda gelecekte karar verilebileceği beklenmektedir.

Kemoterapi veya Radyoterapiden Farkı Nedir?

Provenge isimli aşının; kemoterapi, radyoterapi ve hormon tedavisi ile kıyaslandığında daha az yan etkiye sahip olduğu belirtilmektedir. Aşı, düşük şiddette birkaç yan etki yapmakta; soğuk algınlığı, baş ağrısı ve ateş benzeri grip şikayetleri görülmektedir.

Aşı (Provenge) sayesinde, kanser karşısında ilk aşama bağışıklık tedavisi elde edilmiştir. Kanser karşısında immunoterapi denilen tedavi şeklinin ilerlemesini ve yeni yöntemlerin bulunmasını sağlayacaktır. Aşı sayesinde prostat kanserinde immunoterapi denilen bağışıklık tedavi sistemi beklenmedik bir şekilde gündeme gelmiştir. Aynı zamanda, bu aşı sayesinde bu tedavi yöntemi ve grup ilaçlardaki gelişmelerin devam edecek olması hastalar açısından umut vericidir.

Prostat Kanserinin Görülme Sıklığı

Prostat Kanseri görülme sıklığının yaşlı erkeklerde 1/10 olduğu belirtilmektedir. Aşı tedavisinin olumlu etkilerinin olduğu kadar, maliyetinin günümüzde hasta başına yaklaşık 100 bin Amerikan doları olması, finansal güce ulaşamayacak çoğu hasta için düşündürücüdür. İlacın bulunabilirliğinin ve fiyatının düzenlenmesi gerekmektedir.

İlaca karşı talebin bundan sonra bir dev gibi büyüyeceğine inanmaktayım. Bazı çalışmacılar, aşının yeni tedavi şemalarında kemoterapi ilacı olan docetaxel / taxotere den önce hastalar için kullanılması gerektiğini belirtileceğini savunmaktadır. Çünkü, aşı bir kemoterapi ilacı değildir. Provenge nin yan etki leri kemoterapiyle kıyaslandığında çok azdır. Kemoterapi ilaçlarının tedavisi aylarca sürmekte ve toplam maliyet Provenge kadar olmasada yine yüksek olmaktadır.

Doç. Dr. Okan Arar
Üroloji Uzmanı