Baş dönmesinin nedeni “kristal oynaması” olabilir!

İç kulak kanalındaki kalsiyum karbonat kristalleri, dengemizi sağlamamıza yardım eder. Kristallerin olması gerektiği yerler dışına sürüklenmesi “vertigo” dediğimiz baş dönmesinin ortaya çıkmasına sebep olur. Benign (iyi huylu), paroksismal (tekrarlayıcı), pozisyonel (baş pozisyonu ile tetiklenen), vertigo (baş dönmesi)' şeklindeki açılım hastalığı çok güzel tarif etmekte olup, halk dilindeki ismiyle “kristal oynaması” ise hastalığın oluşma mekanizmasını açıklamaktadır.

SON DERECE RAHATSIZ EDİCİ BİR DURUM

• Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)’nun en belirgin göstergesi, kişinin başını hareket ettirdiğinde (örneğin yatakta diğer bir yöne döndüğünde, başını hızla çevirdiğinde, eğildiğinde vb.) dönüyor hissine kapılmasıdır.
• BPPV, genelde bir dakikadan az sürer fakat gün içerisinde başın her hareketinde ortaya çıkmasından dolayı son derece rahatsız edici bir durumdur.
• Rahatsızlığın etkisi hafif de olabilir, mide rahatsızlığı ve kusma yaratacak kadar şiddetli de seyredebilir.
• Hatta bazı durumlarda, dengenizi kaybetmeden ayakta durmakta ve yürümekte zorlanabilirsiniz.
• Vertigo, birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçebilir, bazen sürekli hale gelebilirken bazen de geçer ve sonra tekrar ortaya çıkabilir.

BELİRTİLERİ

Semptomlarından bazıları aşağıdaki gibidir:

1. Etrafın döndüğünü ya da hareket ettiğini hissetmek (baş dönmesi)
2. Sersemlik
3. Bayılma hissi
4. Denge kaybı
5. Baş dönmesinden kaynaklanan bulanık görme
6. Mide bulantısı
7. Kusma

BPPV tanısı, doktorunuzun yapacağı Dix-Hallpike Testi ile konur. Bu test, doktor başınızı bir yöne doğru 45 derece çevirdikten sonra sizi sırt üstü yatırıp, başınızı 30 derece aşağıya indirirken ortaya çıkan istemsiz göz hareketinin (nistagmus) gözlenmesidir.

TEDAVİSİ

BPPV, doktorunuzun uygulayacağı manevra hareketleriyle tedavi edilir. Tedavisinde en çok “epley manevrası” kullanılır. Bu tedavide, baş hareketleriyle kanal içindeki partiküller yer çekimi yardımıyla kanal dışına iletilir. Basit tanımı ile “iç kulaktaki kristallerin mikro seviyede çıkığı” olarak tanımlandığından yapılan manevralar ile çıkığın yerine oturtulması amaçlanır. Bu tedaviden sonra hastalara bir hafta süreyle aşırı fiziksel egzersizden ve ani baş hareketlerinden kaçınmaları, yüksek yastıkla yatmaları önerilir.

Baş dönmesinin ve eşlik edebilecek semptomların ayırıcı tanısı da unutulmamalıdır. Ayırıcı tanıda gerekirse işitme testleri, kalorik testler, denge testleri, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme gibi özellikli testlerden yararlanılabilir.

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı
Op. Dr. A. Onur Çetin