Sanayi ve Teknoloji Bakanı’nı duygulandıran buluş
11 yaşında bombaları durduran çocuk bakın bugün ne yapıyor?
1) Muş’ta ilkokul 5’inci sınıf öğrencisiydi. Bir gün annesine şöyle dedi: “Ben bu yeraltındaki bombaları bulan bir cihaz yapacağım...”
Annesi Mert’in yeteneklerini bildiği için itiraz etmedi. Ve ilkokul öğrencisi Mert, 4 aylık bir çalışmayla, üniversitenin laboratuvarından da destek alarak mayınlara karşı dronla arama tespit cihazı yapmıştı.
Jandarmayla denemişlerdi.
İşte kaderi Fatih Kacır’la böyle kesişmişti.
11 yaşında bir çocuk..
Top oynayacağına neden bomba arama dronu yapmaya çalışır?
Mert Delibalta’ya bunu sordum:
Verdiği bu cevap bütün çocuklar adına muhteşemdi:
“O zamanlar bir aile dostumuz vardı. Muş’ta jandarma özel harekâttaydı. Bu bombalar onları yaralıyor, öldürüyordu. Ben duyuyordum. Sonunda oturup kendi kendime, ‘Ben bir cihaz yapayım da yeraltındaki o bombaları bulsun, onlar da kurtulur’ dedim. Casus dronu işte böyle yaptım.”
Terörün çocuklarda yarattığı travmanın bundan daha keskin bir örneği olabilir mi?
Ve Mert bu projesiyle Erciyes Üniversitesi tarafından 17-18 Mayıs’ta düzenlenen ‘2. Uluslararası Eru Mekatron Robot Yarışması’nda birinci olmuştu...
2) 6 YAŞINDA BİLGİSAYARA FORMAT ATTI
ANNE BABASININ BÜTÜN RESİMLERİ SİLİNDİ
Mert önceki gün başka bir projeyle TEKNOFEST’e katılmıştı.
Mert’le kısa bir sohbet yaptık:
-”Mert bu bilimsel yaratıcılık nereden geliyor, aileden birisi mi yönlendirdi seni?”
-”Vallâhi annemler de çözemedi bunu. Çok küçükten bilgisayarlarla haşır neşir olmaya başlamışım. Hatta 6 yaşında bizimkilerin bilgisayarına format atmışım. Ama format atarken bütün aile resimlerimizi silmişim (gülüyoruz)...”
3) YILLAR SONRA KARŞILAŞMA
Yazının başında Mert’in 11 yaşında aldığı ödül üzerine Fatih Kacır Bey’in onu bulmasından sözetmiştim.
Kacır, o günlerde Türkiye’nin gelecekteki teknoloji neslini bulmaya ve geliştirmeye çalışıyordu.
DENEYAP projesi altında geleceğin teknoloji yıldızları takımını kuruyorlardı.
Şimdi savunma sanayimizin en önemli projelerini üstlenen İHA’lar’la, SİHA’larla dünya rekabetine giren, bu projelerde görev alan Bayraktar ailesinden Haluk Bayraktar’la birlikte çalışıyorlardı.
Geldik bugüne... Mert’i 11 yaşında ‘Geleceğin Teknoloji Yıldızları’na alan Fatih Kacır... Bu defa Sanayi ve Teknoloji Bakanı olarak TEKNOFEST’te stantlar arasında gezerken bir proje dikkatini çekiyor.
Yerli yapay zekâ...
Bakan Kacır hemen standa gidiyor, projeyi anlatan çocuğu görünce bir an duruyor.
-”Mert sen misin?”
-”Evet Fatih Bey benim.”
Tabii oldukça duygu yüklü bir an yaşanıyor.
Sonrasını Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır’dan dinleyelim: “2017’de karşıma çıkan bir haberde Muş’ta ‘dron’ geliştiren 11 yaşında bir öğrenciden bahsediliyordu. AA’nın yardımıyla kendisine ve ailesine ulaştık. DENEYAP’ta Geleceğin Teknoloji Yıldızı eğitimlerimize katıldı. Mert, bugün TEKNOFEST’e lise çağında kurdukları “büyük dil modeli tabanlı yapay zekâ girişimiyle” katılmıştı. Gurur duydum. Çok mutlu oldum. Bu ülkede teknoloji geliştirme heyecanı taşıyan her bir gence, her bir çocuğa mutlaka ulaşacağız. Şehir şehir, ilçe ilçe, köy köy...”
Evet Fatih Bey, bu sözünüz hiç unutulmasın:
“Her gence, her çocuğa şehir şehir, köy köy dolaşıp ulaşacağız...”
4) SİZİN HABERLERİNİZİ YAZACAK BİR YAPAY ZEKÂ GELİŞTİRDİK
Mert’le sohbete devam ediyoruz:
-”Mert sizin geliştirdiğiniz ‘Büyük dil modeli tabanlı yapay zekâ’ ne demek, benim anlayabileceğim şekilde anlatır mısın lütfen?” (Gülüyoruz...)
-”Evet Fatih Bey, bizim yapay zekâ modelimiz tamamıyla yerli. Türkçe kullanıyor. Yani örneğin sizin bütün yazılarınızı bizim modele yüklersek ve siz örneğin bir konu verseniz. Yani en basitinden Mert Delibalta ve dron deseniz. Burada üç anahtar kelimeyi girebilirsiniz. Bizim model, sizin bütün yazılarınızı anında tarayacak ve çok kısa bir sürede sizin üslubunuza en yakın şekliyle yazıyı yazacak.
-Vayyy beee. Bizim meslek ölüyor mu? (Dedim içimden)
Ve sonra cevap
“Bizim yazdıklarımız olmadan o yapay zekâ bize ait bir şey yazamaz.”
5) GELECEK YAPAY ZEKÂDA
- “Peki gelecek için ne düşünüyorsun?”
- “Ortağım Dilara ile bir şirket kurduk. Modelimizi geliştirdik ve şimdi yerel yapay zekâyı yatırım fonlarına açıyoruz. Bunun üzerinde çalışacağız. Yani Dilara ile yerli yapay zekâ modellerini geliştireceğiz. Gelecek burada...”
Evet arkadaşlar... Yaşadığı Muş’ta teröristlerin el yapımı bombalarla askerlerimize verdiği zararı duyan 11 yaşındaki Mert’in duygu dünyasından zekâsına doğru gelişen o isyan. O yardım etme duygusu. Asker abilerini kurtarma duygusu ve yarattığı “casus bomba dronu”ndan sonra şimdi geleceğin projesi yapay zekâyı yerli olarak geliştiren Mert ve ortağı Dilara’ya geldik..
Sevgili Mert ve Dilara; önce buradan sizin önünüzü açan, “Bizim çocuk odasına kapanıyor, top oynamıyor, bir terslik mi var?” demeyen annelerinizi, babalarınızı kutluyorum.
Alınlarından öpüyorum. Ve sonra; Sevgili Fatih Kacır...
Sayın Bakanım; Aslında sizin hayatınız da bir başarı hikâyesi. Ben hayatınızın özetini okudum. Keşke gençlerimiz de okusa.
Mert’i 11 yaşında geleceğin yıldızları takımına aldığınızda çekilmiş bir fotoğraf gördüm. Mert yanınızda. Arka tarafta mütevazı bir duruşu fark ettim.
Haluk Bayraktar...
O yüzden dedim ki...
Hiçbir şey tesadüf değil.
Yıllar önce bilim ve teknoloji adına yola çıkmışsınız.
Bu milleti yıllardır içine sıkıştığı teknolojide dışa bağlayan zincirlerden kurtarmak için; bu teknolojiyi geliştirecek nesilleri bulmak için yola çıkmışsınız.
İşte bugün TEKNOFEST var.
Bugün Türkiye kendi yerli uydusu Türksat 6 A’yı üretecek düzeye geldiyse... Ve daha buraya sığdıramayacağım o kadar gelişmeyi sağladıysa...
Sizlerin bu çalışmanız çok önemli. Mert’in hikâyesi bunun özetidir.
İşte bu yüzden bu yazıyı yine sizin sözünüzle bitiriyorum: “Bu ülkede teknoloji geliştirme heyecanı taşıyan her bir gence, her bir çocuğa mutlaka ulaşacağız. Şehir şehir, ilçe ilçe, köy köy...”
