Beslenmede yeni trend: Ayurvedik beslenme

Ayurveda nedir?                         �

Hindistan’ın en eski geleneksel sağlık sistemlerinden biri olan ve günümüzde yeni bir tıp dalı olarak kabul edilen ayurveda MÖ. 2500 lü yıllarda ortaya çıkmış olup  “science of life” yani yaşam bilimi anlamını taşımaktadır. Hindistan’daki geleneksel sağlık sistemlerinin hastalıkların engellenmesi ve tedavi edilmesinde metabolik dengenin sağlanmasının önemli olduğuna odaklanarak,  bununla birlikte ayurveda bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşarak yaşam ve bilinç için yararlı ya da zararlı besinleri, davranışları tanımlayarak hem fiziksel hem ruhsal iyi olma halini hedeflemektedir. Beden, zihin ve ruhun bir arada uyumlu olduğu bir varoluşun yaşam amacına uygun olarak nasıl uzun ömürlü olacağının kavranmasını sağlar. Yani hayatın bütününü anlama sanatı olan ayurveda da sağlık nihai bir amaç değil ruhsal ilerleme yolunda gerekli bir araç olarak kabul edilmektedir. Ayurveda “insanın kendi potansiyelinin en üst sınırını gerçekleştirirken her yönden dengede kalmasına yardımcı olan bilge sistemler bütünüdür”.

Ayurvedik beslenme sistemi nedir?

Ayurveda sistemine göre doğanın beş elementten oluştuğu gibi insan da doğayı oluşturan elementlerden meydana gelmiş ve doğa ile arasında bu sayede temel bir ilişki kurulmaktadır. Bu elementler boşluk, hava, ateş, su, topraktır ve evrendeki her şey bu beş elementten oluşmaktadır. Bu elementlerin özellikleri yani guna’ları hem evrendeki her maddenin içindeki potansiyeli tarif etmeyi sağlarlar; hem de belli gıdaların ve bazı alışkanlıkların bedenler üzerindeki etkilerinin anlaşılmasını sağlayan pratik uygulamaları barındırmaktadır. İnsan vücudunda bu beş elementin dengeli bir şekilde var olması sağlığın, dengesiz olması ise hastalıkların nedeni sayılmaktadır.

Ayurveda da önemli bir yer tutan doshalar bir bireyi diğerinden ayıran, kişiye özgü psikobiyokimyasal özellikleri tanımlayan ve kişileri hem fizyolojik açıdan hem de psikolojik açıdan etkileyen enerjiler olarak ortaya çıkmaktadır. Bu enerjiler bedende üç dosha ile temsil edilir; bunlar Vata, Pitta ve Kaphadır. Her bireyin doğuştan sahip olduğu baskın bir doshası vardır ve yaşam dengesinin sağlanması için doshaya uygun gıda seçimi, beslenme tarzı, baharat kullanımı, yemek pişirme teknikleri, fiziksel aktiviteler, müzik seçimleri gibi etmenler daha sağlıklı ve uzun bir yaşam için gerekli görülmektedir.  Herkes üç dosha ile doğar ve insanların çoğu diğerlerine göre birinci derece baskın, biraz daha az ikinci derece baskın ve daha az baskın olmak üzere üç tip doshayı da bünyesinde barındırmaktadır. İnsanların çok az bir kısmı ise üç doshayı birlikte doğal olarak uyumlu bir şekilde yapılarında bulundurmaktadırlar.

Hangi beden tipi olduğumuzu nasıl belirleriz?                    �

Ayurveda felsefesinde her vücudun kendine özgü bir dosha oranı vardır ve bu oran dosha testiyle bulunmaktadır. Dosha testindeki sorularla kişilerin dosha seviyesi ortaya çıkmakta ve hangi dosha’ya sahip olduklarına göre de uygun beslenme şekilleri belirlenmektedir.

Vata boşluk ve hava elementlerini temsil etmektedir. “Doshaların kralı” şeklinde bahsedilen vata’nın ana merkezi bağırsaklardır ve diğer iki doshanın dengesini bozabilecek tek doshadır.

Pitta ateş ve su elementlerini temsil etmekte ve bu iki elementin özelliklerinin birleşimi olan sıcak, keskin, akışkan, hareketli ve yağlı gibi nitelikleri taşımaktadır.

Toprak ve su elementlerini bir arada bulunduran kaphalar dengeli olduklarında kendilerini affedicilik, sevgi, güç, iyi bir bağışıklık sistemi olarak vücutta dayanıklılığı oluştururlar.

Hangi doshasınız bu testle hemen belirleyin

Bu test sizde baskın olan dosha enerjinizi belirlemenize yardımcı olacaktır. Eğer iki cevap arasında kalıyorsanız her zaman size daha çok uyan cevabı seçmelisiniz.  Testin sonunda yanıtlarınızı sayın. En fazla cevap şıkkına göre doshanız belirlenir.

Unutmayın, hiçbirimiz tamamen tek bir doshaya sahip değiliz, üç doshada değişken miktarlarda hepimizde bulunmaktadır.

Vücut tipim en iyi şu şekilde tanımlanabilir

1. ince yapılı, narin ve ince kaslı
2. orta yapılı, iyi kas yapılı 
3. daha iri yapılı ve tıknaz

Hangisi kilonuzu korumada geçerlidir?

1. kolay kilo verip almakta güçlük çekerim
2. artı veya eksi birkaç kilo ile kilomu korurum
3. kolay kilo alır ve zor kilo veririm

Cilt tipim en iyi şu şekilde tanımlanabilir

1. ince, kuru veya pürüzlü ve sert
2. sıcak, kırmızımsı ve hassas
3. yağlı, nemli ve kalın

Rutin olmayı ….. buluyorum

1. zorlayıcı
2. biraz zorlayıcı
3. oldukça rahat

Aktivite planlamaya gelince

1. plan yapmama gerek yok; etkinim
2. hep planım olur ve onu tamamlarım
3. planlamayı başkası yaparsa mutlu olurum

Konuşurken

1. çok hızlıyım ve konuşacak çok şeyim var
2. doğrudan konuya girerim ve iddialıyım
3. konuşmaktan çok dinlerim

Uyurken

1. uykuya dalmakta zorluk çeker, huzursuz olarak minimum 4-6 saat uyurum
2. bazen 6-7 saatte uyanırım ama kolayca uykuya geçerim
3. gün içinde şekerleme yaparak sekiz ve daha fazla saat derinlemesine uyurum

Stresli olduğumdaki tavrım

1. sıkıntılı ve endişeli
2. sabırsız ve sinirli
3. sakin ve soğuk kanlı

Vücut ısım

1. ellerim ve ayaklarım hep soğuktur ve sıcak ortamı tercih ederim
2. hangi mevsim olursa olsun sıcakta daha serin bir ortam tercih ediyorum
3. normalde sıcağa adapte olabiliyorum fakat yağmurlu veya nemli havaları sevmiyorum

En az sevdiğim hava

1. soğuk
2. sıcak
3. nemli

İştahım

1. değişken: hızlı yemek yiyorum ve hassas ve zor sindirim sistemine sahibim
2. obur: yemek yemeyi çok seviyorum ve her türlü yiyeceği yiyebilirim
3. arada bir: yavaş yemek yerim ve arada öğün atlamayı problem etmem

Susuzluğum

1. değişken: bazen susarken bazı zamanlarda susamam
2. doyumsuz: Çok fazla su içerim
3. çok az ve genellikle susamıyorum

Para harcamaya gelince

1. düşüncesiz ve anlamsızca harcarım
2. lüks ürünlere yatırım yaparım
3. biriktiren biriyim harcayan değil

Karar vermek

1. kararsız olduğum için benim için zor
2. amaçlı, kararlı ve metodik olduğum için benim için kolay
3. bana göre değil başka biri seçimleri yaparsa daha mutlu olurum

Damak tadı tercihim şunlara dayalıdır

1. tuzlu
2. ekşi
3. tatlı

Aktivite seviyelerim şu şekilde tanımlanabilir

1. aktif: sürekli hareket halindeyim
2. amaçlı: rekabetçi fiziksel aktiviteleri tercih ederim
3. acelesiz: düşük stresli, az çaba gerektiren aktiviteleri severim

Dayanıklılık seviyelerim şu şekilde tanımlanabilir

1. dokun ve git: çabuk yıpranıyorum
2. güçlü: çeşitli fiziksel aktiviteleri yapabiliyorum
3. mükemmel: harika bir dayanıklılığım var

Ruh halim değişiyor

1. hızlı şekilde
2. yavaş şekilde
3. istikrarlı bir şekilde

Görüşlerim şekillendiğinde

1. fikirler üretirim ve bir hevesle fikrimi değiştirebilirim
2. karar vermeden önce gerçekleri bulurum
3. kararımı çabucak veririm ve sonra onu değiştirmem

Dikkat sürem

1. kısa
2. uzun, ve detaylara odaklanırım
3. uzun ve büyük resme odaklanırım

Dosha  Sonuçlarını Yorumlarken; Tüm A , B ve C şıklarınızı toplayın.

Çoğunlukla A şıkkı ise VATA,

Çoğunlukla B şıkkı ise PİTTA,

Çoğunlukla C şıkkı ise  KAPHA doshadır.

• En yüksek sayıya sahip olan dosha, birincil dosha’dır.
• İkinci en yüksek sayıya sahip olan dosha, ikincil dosha’nızdır.
• En düşük sayıya sahip olan dosha, üçüncü derece dosha’dır.
• İki farklı kategoride aynı olabilirsiniz. Çoğumuz ikili dosha’yız ve ikincil dosha, yaşamımız boyunca diyet, yaş, mevsim, egzersiz seviyesine göre değişir.

Haftaya dosha tiplerinin genel özelliklerinden ve nasıl beslenmeleri gerektiğinden bahsedeceğim o zamana kadar SAĞLICAKLA KALIN HOŞÇAKALIN…