Ankara'daki yangın sonunda söndürüldü

Ankara'daki bazı arsaların dört yıl önceye göre tam 140 misli, bazılarının ise 200 misli fazla vergi ödemelerine neden olacak, değer takdirleri büyük ölçüde aşağı çekildi.

Vergi mahkemesi, 200 misli vergi artışına neden olan Yahya Galip Caddesi'ndeki değeri, altıda bire indirdi. Atatürk Bulvarı'ndaki 4 milyar liralık metrekare değerini 1 milyar liraya, İnönü Bulvarı'ndaki 2 milyar liralık metrekare değerini ise 300 milyon liraya indirdi.

HÜRRİYET UYARMIŞTI

Türkiye, ilk Emlak Vergisi şokunu 2002 yılının Ocak ayında yaşadı. Vatandaşlara saç-baş yolduran, ev sahibi olmayı da, satmayı ve kiralamayı da imkansız hale getiren şok artışlar, halkın büyük tepkisine neden olmuş ve ‘‘Bu zulmü durdurun’’ manşetiyle yaptığımız uyarının da etkisiyle, bizzat Başbakan Ecevit olaya el koyup, durdurmuştu. Ecevit, bir açıklama yaparak, Emlak Vergisi beyannamelerinin verilmeyeceğini belirtmiş ve hemen ardından da, bir yasa ile beyanname verme yöntemi kaldırılmış, değer takdirleri de yeniden başlatılmıştı.

Hataları gidermek için çıkartılan yeni yasa üzerine, belediyelerin çoğu geri adım atıp, önceki yüksek değerleri makul seviyelere indirmiş, bazıları ise, yüksek değerlerde ısrar etmişlerdi. Bazı mükelleflere dört yıl önceye göre, 140 misli hatta 200 misli vergi artışı getiren şok değerleri, ilk kez Hürrriyet'te ‘‘Ankara Yandı’’ manşetiyle duyurmak suretiyle ilgilileri uyarmıştık.

ATO DAVA AÇTI

Şok değerler üzerine, Türkiye genelinde, ticaret odaları vergi mahkemelerine dava açarak itiraz ettiler. Özellikle Ankara Ticaret Odası, Ankara'nın 107 mahallesindeki binlerce cadde ve sokak için takdir olunan yüksek değerlere karşı, ayrı ayrı davalar açtı. Bu davalar şu günlerde, yavaş yavaş sonuçlanıyor. ATO Başkanı Sinan Aygün, dün dava sonuçlarını açıkladı.

Tablodan da farkedileceği gibi, itiraz edilen değerler, mahkemece beşte bir ya da altıda bire kadar indirilmiş. Bu da, belediyenin arsalar için hesapladığı vergileri altıda bire kadar aşağı çekiyor.

EV VE İŞYERLERİNİN DURUMU

Arsa değerlerinde, mahkemece yapılan indirim ev ve işyerlerinin, Emlak Vergisi değerini de aşağı çekiyor. Nedenine gelince, ev ve işyerlerinin Emlak Vergisi'ne esas ‘‘asgari değeri’’ bulunurken, bina maliyetine, arsa payı değeri de ekleniyor. Arsaların metrekare değeri mahkemece düşürülünce, ev ve işyerinin Emlak Vergisi'ne esas olan değeride, öncekinin altına iniyor. Özetle, mahkemeler arsa değerlerini indirince, buna bağlı olarak o cadde ya da sokaktaki tüm işyeri ve evlerin de, Emlak Vergisi azalmış oluyor.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?

Vergi mahkemelerince, belediyelerin Emlak Vergisi'nde şok yaratan değerleri, bazı semtlerde yarıya, bazılarında altıda bire kadar indirmesi hem arsa hem de konut ve işyerlerinde emlak vergilerinin düşmesine neden oldu.

Son gelişmeler ve değer indirimleri, vatandaşın kafasını iyice karıştırdı.

MALİYE'YE ÇAĞRI

Emlak Vergisi mükellefleri, şaşkın bir vaziyette gelişmeleri izliyorlar. Değer takdiri, itirazlar, yasanın iptali, beyanname usulünün kaldırılması, yeni değer takdirleri, yeni davalar, mahkemeler, indirilen vergiler vs. derken, vatandaşın kafası karma karışık.

Maliye Bakanlığı, bir an önce yetkisini kullansın ve Emlak Vergisi ödeme süresini 15 gün uzattığını, bir an önce açıklasın. Millet de rahat bir nefes alsın...

Açıklasın ki, vatandaş da nefes alsın, belediyeler de..

Belediyelerin vergiyi bildirmesi gerekiyor

BUGÜN Kasım ayının 22'si. Ay sonuna şurada kaldı 9 gün. Ancak özellikle büyükşehir belediyelerinin olduğu illerde, vatandaş, kaç TL Emlak Vergisi ödeyeceğini halen bilmiyor.

Yasaya ve ilgili tebliğe göre, belediyelerin, emlak vergisi olarak tahakkuk eden vergileri, vatandaşa bir yazı ile tek tek bildirmesi gerekiyor. (Emlak Vergisi Kanunu Geçici Md. 20 ve EVK Genel Tebliği No: 33).

Belediyelerin çoğu, vatandaşa vergisini yazı ile halen bildirmedi. Bu da, belediyelerin yasayı hiçe sayan, ayrı bir görev ihmali.

Vergisini fazla ödeyen ne yapacak

BU aşamada, akla gelen sorulardan biri de, ‘‘iyi niyetli vatandaşlar’’ ile ilgili. Mahkeme sonucunu beklemeden, Belediyenin ilan ettiği yüksek değer üzerinden, emlak vergisini hesaplayıp, ‘‘kuzu kuzu ödeyenlerin’’ bir kısmı, fazla vergi ödemiş oldular.

Bunların, ilgili belediyeye dilekçe ile başvurup ‘‘fazla ödedikleri vergiyi geri istemeleri’’ gerekiyor. Ancak, belediyeye bunun için birkaç kez gidip gelmek, uzun ve yorucu bir iş olduğu için, fazla ödedikleri vergiyi, 2003 yılının Emlak Vergisi birinci taksitinden de, mahsup ettirebilirler.

Vatandaş ne yapsın

EMLAK Vergisi olayında, gelişmelerden dolayı vatandaşın hiçbir suçu yok. Ancak, cezayı ödeyecek olan da vatandaş. Örneğin;

Belediyeler, ödeyeceği vergiyi vatandaşa yazı ile bildirecekti, bildirmedi.

Belirlenen, değerlerinin bir kısmına itiraz edildi. Bazıları henüz sonuçlanmadı, mahkemesi devam ediyor. Vatandaş ne yapacağını şaşırmış durumda.

Mahkemeden çıkan bazı kararlar Danıştay'da temyiz edildi. Yani bazı belediyeler ihtilafı sürdürüyor.

Vatandaşın, kaldı 9 günü, ne yapsın, vergiyi neye göre ödesin? Hiçbir şey belli değil!..

Belediyelerin, mahkeme kararına göre, silbaştan yeni hesaplama yapması da, vatandaşa bildirmesi de çok zor.

Şu aşamada bir çözüm yolu var. Vergi Usul Kanunu'nun 111. maddesinin beşinci fıkrası, Maliye Bakanlığı'na ‘‘ödeme süresini 15 gün uzatma’’ yetkisi veriyor. Maliye Bakanlığı'nın, bu yetkisini kullanıp, süreyi 15 gün uzatması gerekiyor.

Önerimiz şu; vatandaş ay sonuna kadar bekleyip, vergisini ödemesin. Ay sonuna bir-iki gün kala, ödeme süresi yüzde 99 ihtimalle uzatılır. Bu arada, olaylar da, biraz daha netleşmiş olur.