Zordur Yaşar Kemal’i yazmak

Doğan HIZLAN

ULUSLARARASI edebiyat dünyasında tanınan, büyük usta Yaşar Kemal üzerine iki kitap yayınlandı.

Biri Ramazan Çiftlikçi'nin Yaşar Kemal'i. Alt başlığı; Yazar-Eser-Üslup.

Diğeri de Nedim Gürsel'in Yaşar Kemal-Bir Geçiş Dönemi Romancısı.

Hiç kuşkusuz bütün bu çalışmalar, coğrafyası, kaynakları geniş bir yazar için giriş çalışmaları niteliği taşıyor.

Çünkü her kitabına genel edebiyat anlayışı içinde bakarken, her eserindeki farkın da belirtilmesi gerekiyor.

Yaşar Kemal'i Türk edebiyatının içinde bir yere oturturken, dünya edebiyatındaki yerini de tartışmak zorunlu.

En azından bir yazarımızın dünya okuru önündeki başarısı, genç kuşak yazarları için de rehber olabilir.

Kendi halk kaynaklarını çoğu zaman kendi çabasıyla bulmuş, onları bir roman dili içinde yeniden yaratmıştır.

Yaşar Kemal'in önemi -bu kitapları özellikle bu yönlerini belirten yanlarıyla okuyun - romancılığımızda yarattığı dildir, üsluptur.

Köy romanları deyince hepimiz, Köy Enstitüsü çıkışlı romancılarımızın eserlerini aklımıza getiriyoruz.

Köyü anlatan Yaşar Kemal'in onlardan ayrılığı, onu şablonların ötesindeki özgün yerine taşıması.

Ramazan Çiftlikçi, Yaşar Kemal'i bütün yönleriyle, bütün kitaplarıyla, kalem emeği verdiği bütün türleriyle ele alıyor.

İlk dönemindeki şiirlerinden, öykülerine, romanlarına, röportajlarına, denemelerine kadar geniş bir araştırma gezisi yapıyor.

Uç noktada yargıların bulunmadığı, okura yardımcı olan bilgiler veriyor ve saptamalarda bulunuyor. Okuru aydınlatıyor, alıştırıyor.

Yaşar Kemal üzerine yazılmış bütün yazılardan yapılan alıntılar, hakkında yapılan değerlendirmeler de yazara bakış açısını genişletiyor.

Üstelik olumlu olumsuz eleştirilerin yer alması, okurun kendi düşüncelerini zenginleştirmesini sağlıyor.

Çiftlikçi, çalışmasına başlarken şu gerçeği düşünmüş:

‘‘Başlangıçta Yaşar Kemal üzerine çalışmak bana epey cesaret işi göründü. Bunun ilk sebebi yazarın politika ile sanatı birbirinden ayırmayan bir kişiliğe sahip oluşuydu.’’

Yaşar Kemal'le yapılan konuşmalar; romanın, edebiyatın dünyadaki yerinin bir usta yazarca değerlendirilmesinin okunması gereken metinleri.

Ramazan Çiftlikçi'nin kitabı, büyük yazarın eserlerini toplu biçimde ele alan, zaman zaman ayrıntıya inen emek verilmiş bir çalışma.

Yaşar Kemal'i mutlaka okudunuz, bir kere de değişik kişilerin gözünden tanıyın.

Eserlerine yeni yaklaşımlar kazanabilirsiniz.

Nedim Gürsel'in ayrı zamanlarda Yaşar Kemal üzerine yazdığı yazıların toplamı; Bir Geçiş Dönemi Romancısı.

Bir romancının bir romancı üzerine notları, saptamaları, görüşleri hiç kuşkusuz Nedim Gürsel'in kitabının değişik, okuru çeşitlendiren yanı.

Yaşar Kemal'in Coğrafyası'nda onun yazıcı olduğu kadar iyi bir anlatıcı kimliğini de bu bölümde sergilemiş oluyor:

‘‘Yıllar önce Yaşar Kemal'le yaptığımız bir tren yolculuğunda, her yazarın bir Çukurovası vardır demişti bana, Faulkner da, Kafka da, Joyce da bir bakıma kendi Çukurova'larını yazdılar.’’

Bir Geçiş Dönemi Romancısı'nda Nedim Gürsel, büyük ustanın bir söyleşisinden aldığı cümleleri bize aktarıyor:

‘‘Yaşar Kemal bir söyleşide kendini bir geçiş döneminin tanığı olarak niteliyor. Bu yüzyılın olağanüstü olaylarından birini yaşadım. Çukurova'nın geçirdiği büyük değişimleri yaşamak, daha sonra da bunları gözlemlemek ve yazmak fırsatını buldum. Kendimi seve seve, beraberinde getirdiği tüm sorunlarıyla eski ile yeninin bir arada varolduğu bir geçiş döneminin tanığı olarak nitelendirebilirim.’’

Nedim Gürsel, yazarın eserlerine belli kavramlarda odaklanarak bakıyor.

Yaşar Kemal'in Coğrafyası, Deniz Küstü yazıları yeni bir yaklaşım getirecek okurlara.

Yaşar Kemal, Yazar-Eser-Üslup, Ramazan Çiftlikçi, Kültür Bakanlığı Yayınları

Bir Geçiş Dönemi Romancısı: Yaşar Kemal, Nedim Gürsel, Everest

DOĞAN HIZLAN'IN SEÇTİKLERİ

Aşkın Samatya'sı Selanik'te Kaldı

Sergun Ağar Can

Gelenekten Geleceği İlber Ortaylı Ufuk

Mitlerin Özellikleri Mircea Eliade Om

Ege Ekrem Akurgal İzmir Bld.

Yönelişler Nathalie Sarraute İletişim