Evde geçen tatile ‘tatil’ denir mi?

Çocuklar okul zamanında da evdelerdi, tatilde de evde olacaklar. Peki, bu süreci iyi bir şekilde geçirmek için neler yapmak gerekiyor?

Ufkun Dikmen (Uzman Psikolog): Aylardır çoğunlukla evde zaman geçiren çocukların en büyük ihtiyaçlarından biri hareket etmek. Bu nedenle onlara enerjilerini atabilecekleri alanlar açmak, evde hareket etme imkânlarını geliştirmek hayati önemde. Gün içinde dans etmek, zıplamak, takla atmak, sandalyeler minderlerle parkurlar yapıp birlikte oynamak, yastık savaşı yapmak, el ele tutuşup dönmek, deve-cüce oynamak gibi hareket içeren oyunlara mutlaka zaman ayrılmalı. Bunlara ek olarak gün içinde bir sanatsal aktivite, bir ev işini birlikte yapmak, biraz kitap zamanı planlamak ve çocuğun seçeceği herhangi bir oyunu birlikte oynamak destekleyici olacaktır. Tüm günün saat saat planını yapmak yerine, genel bir programı çocukla birlikte hazırlamak kâfi. Fırsat buldukça da önlem alarak dışarı çıkmak, yürüyüş yapmak çok önemli. 

Dr. Gülden Dönmez (Eğitim Bilimci): Çocukların kaliteli zaman geçirmeye çok ihtiyacı var. Kaygısız bir şekilde, bolca oyun ve eğlenceyle geçirebilecekleri her an çok değerli. Bu sebeple her ebeveynin kendi çocuğunun özelliklerini de bilerek hareket etmesi, onların ihtiyacını anlaması ve onları “Derslerinden geri kalacaksın, çalış; ödev yap, kitap oku” gibi zorlayıcı cümlelerle sıkmaması gerekiyor. 

Çocuklar ilk kez 'pandemi zamanında' karne alacaklar. Böyle bir ortamda karnenin anlamı nedir? 

Dr. Fırat Hamidi (Çocuk ve Ergen Psikiyatrı): Maalesef ki bu yarıyıl döneminde karne almak daha önceki zamanlara göre daha buruk ve daha az heyecan verici olacak. Böyle bir ortamda karnenin anlamı, ev içinde uzaktan eğitimlere katılma çabası olmalıdır. Karnedeki notların düşük ya da yüksek olmasına takılmadan, gerekirse çocuğun zorlandığı ders notları düşük de gelse onları göz ardı ederek, dediğim gibi tüm bu süreçteki çabaları bizim onları takdir etmemiz için yeterli olmalıdır.

Dr. Gülden Dönmez: Karne, bir eğitim döneminin artı ve eksilerinin değerlendirilmesidir. Uzaktan eğitim süreci, çocukları notla değerlendirmek için hiç de doğru bir yaklaşım olmadığını öğretti bize. Önemli olan çocuğun çabasıydı. Aileler bunu görmeli. Eğer çocuk bu süreçte elinden geleni yaptıysa, her gün uzaktan eğitime katılıp, tüm çabasıyla süreci iyi değerlendirmeye çalıştıysa, notlara bakmaksızın çocuğu tebrik etmek gerekir. Notları yüksek gelen çocukları tebrik etmek, düşük gelenleri yargılamaktan kaçınmak çok çok önemli. 

Peki, notları yüksek veya düşük gelen çocuklarla konuşurken hangi cümleleri kurmak iyi olur? 

Ufkun Dikmen: Notları nasıl olursa olsun, konuşmamıza “Çok farklı bir zamandan geçiyoruz, sen de uzaktan okul sürecinde bazen çok zorlandın, kolay olmadığını biliyorum” diyerek, zorlandığını fark ettiğimizi ve anladığımızı gösteren bir cümle ile başlamak çok önemli. Eğer çocuğun notları düşük geldiyse, “Bu dönem uzaktan okul süreci seni çok fazla zorladı biliyorum, işler yolunda gitmedi. Notlarından çok memnun olmadığını fark ediyorum. Ama biliyor musun, biraz dinlendikten sonra nerelerde zorlandığını konuşup, nelere ihtiyacın olduğuna bakabiliriz. Notlar çabayla değişebilir, biz buradayız ve sana destek olacağız” demek çok destekleyici olacaktır. Ceza, utandırma, ben söylemiştim böyle olacağı belliydi gibi söylemlerin işe yaramayacağını hatta zarar vereceğini unutmayalım. Eğer notları yüksek geldiyse de “Çok çabaladın ve elinden geleni yaptın, şimdi bu notların seni mutlu ettiğini görüyorum, ben de mutluyum ve seninle gurur duyuyorum” demek iyi olacaktır. Ancak iyi notları takdir etme durumu kesinlikle abartılmamalıdır. “Hep böyle devam et, senden hep böyle notlar bekliyoruz” gibi cümlelerden kaçınmak gerekir çünkü bu durum çocukların başarı kaygısını artırabilir.

Yüz yüze eğitimde başarılı ama uzaktan eğitime uyum sağlayamamış birçok çocuk var. Onlara nasıl yaklaşmak gerek?

Dr. Gülden Dönmez: Bir öğrencinin başarılı olduğunu hissetmesi çok önemlidir. Bu hisse sahip bir öğrencinin üstesinden gelemeyeceği sorun yoktur. Uzaktan eğitime uyum sağlayamayıp notları düşen bir öğrencinin 'başarı hissi'ni unutmasına izin verilmemelidir. Birçok öğrencinin başarısız olmasının başlıca sebeplerinden biri başarmaya güçlerinin yetmemesi değil, başarısız olduklarını kabullenmeleridir. 

Ufkun Dikmen: Bu durumda çocuğun ihtiyacının ne olduğunu anlamak çok önemli. Bazı çocuklar için yeniliklere uyumlanmak daha uzun zaman alabilir. Böyle durumlarda baskıcı değil destekleyici ve cesaretlendirici davranmak önemli bir adımdır. Evde kendi konfor alanlarından derse girmek pek çok çocuk için odaklanmayı güçleştirdi. Böyle durumlarda çocuğun ihtiyacına göre; kulaklık kullanmak, çalışma alanını gün ışığı alan bir yere hazırlamak, masa üzerindeki uyaranları azaltmak, ayaklarının altına basamak/ denge tahtası vb. koymak bazen de ihtiyaç duyduklarında ellerine alabilecekleri küçük, yumuşak çekip sıkabilecekleri bir oyuncak/nesne bulundurmak işe yarayan düzenlemeler olabilir. 

Dr. Fırat Hamidi: Yüz yüze eğitim her açıdan uzaktan eğitime göre daha üstün, bu bir gerçek. Bazı çocukların kendi özel durumları vardır. Örneğin; bir çocuğun dikkati dağınık, başka bir çocuğun öğrenme problemi olabilir ya da bir çocuk diğerlerinden daha enerjik ve hareketli olabilir. Yüz yüze eğitimde öğretmen tarafından bunların tespiti çok daha kolay yapılır ve bu konuda yetkin bir öğretmen olumlu pekiştireçleri yüz yüze eğitimde anında uygulayabilir. Bununla beraber hareketli bir çocuğa sınıf içi birtakım küçük görevler vererek ona hareket alanı açabilir, dikkati dağınık bir çocuğun sık sık yanına gidip bire bir daha fazla ilgi gösterebilir ya da çocuğun öğrenme stiline uygun çocuk özelinde birtakım farklı öğrenme yöntemleri sunabilir. Uzaktan eğitimde tüm bu uygulamalar ne yazık ki mümkün değil. Çocuk özelinde uzaktan eğitimde zorlanan çocuklara imkân dahilinde yardımcı olabilecek gölge öğretmen ya da ebeveyn desteği sağlanabilir. 

Anne babalara önerileriniz neler? Yarıyıl tatilinde çocuklarla nasıl konuşulmalı? Çocuklar bu süreci nasıl geçirmeli? 

Dr. Gülden Dönmez, Dr. Fırat Hamidi ve Ufkun Dikmen:

• Çocuklarla konuşurken olağanüstü bir dönemde oldukları göz önünde bulundurulmalı, destekleyici ve yüreklendirici bir dil kullanılmalı.
• Üç hafta sürecek yarıyıl tatilinde özellikle sınav grubu öğrencilerinin dinlenmenin yanı sıra bu süreci eksiklerini kapatmak için de bir fırsata dönüştürmeleri de onlara yarar sağlayacaktır.
• Şartların uygunluğuna bağlı olarak; doğada, açık havada zaman geçirmeleri iyi olur.
• Oyun oynamak ve birlikte eğlenmek çok önemli, bunun için ortamlar yaratın.
• Mutlu olacağı şeyler yapın: Küçük hediyeler, sürprizler vb.
• Birlikte film izleyin, yemek yapın, kitap okuyun, ortak faaliyetlerde bulunun. Aile olmanın önemini anlayacaktır.
• Sık sık sohbet edin. Sohbet ortamı içinde olmak karşılıklı anlayışı geliştirir.
• Birlikte üretin. Hayvanlar için mamalar alıp dışarı koyun, birlikte elişi faaliyetleri yapın.

#EVDEKAL ETKİNLİĞİ

NASREDDİN HOCA YOLLARDA

Bu çevrimiçi tiyatro gösterisinde, Nasreddin Hoca yine toplumsal öğretileri sorgulayan ve farklı çözümleme yöntemleriyle insanların yaşamlarına akılcı ve pozitif katkılar koyan öğretileriyle fark yaratacak... Etkinlik Zoom üzerinden gerçekleştirilecek. Biletler biletix.com adresinde...

HAFTANIN KİTABI

Her şey için bir bavul var... Peki ya bir balina için? ‘Bir Balina Bir Bavula Nasıl Sığar?’ çocuklara anıların değerini anlatan muhteşem bir resimli kitap.

Yayınevi: Ketebe Yayınları
Yazar: Guridi
Tür: Öykü
Yaş: 3+
Sayfa: 28
Fiyatı: 39 lira