Kısa çalışma maaşı devletten

Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan ve koronavirüse karşı alınacak bir dizi tedbiri içeren Ekonomik İstikrar Kalkanı paketinde işverene de destek çıktı. Bu kapsamda kısa çalışma ödeneği devreye alınacak, bundan faydalanmak için gereken süreçler kolaylaştırılıp, hızlandırılacak. Böylece faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici gelir desteği sağlanırken, işverenlerin de maliyeti azaltılacak.

Kısa çalışma ödeneği yeni bir düzenleme değil; İŞKUR çatısı altında uzun süredir uygulanıyor, ancak işverenler tarafından fazla bilinmiyor. Son 15 yılda ise 350 bine yakın çalışan bu ödenekten yararlandı ve bu kişilere 432.4 milyar lira ödendi. 2020’nin şubat ayında ise 17 bin 862 kişiye kısa çalışma ödemesi yapıldı.

6 AYA UZATILABİLİR

Kısa çalışma ödeneği; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı nedenlerle işverenin haftalık çalışma sürelerinin en az üçte bir oranında azaltması, faaliyetini tamamen ya da en az dört hafta süreyle durdurması hallerinde devreye alınıyor. Salgın hastalık da kısa çalışma ödeneğine giren zorlayıcı sebep arasında sayılıyor. Uygulama ile işverene, çalıştırdığı sigortalılar için gelir desteği veriliyor. Bugün için destek süresi üç ay ancak Cumhurbaşkanı kararı ile bu süre 6 aya kadar uzatılabiliyor.

SAĞLIK PRİMİ DE ÖDENİYOR

Kısa çalışma ödeneği ile işçilere çalışma ödeneği ödeniyor hem de genel sağlık sigortası primleri karşılanıyor. Peki, uygulama nasıl olacak? Öncelikle işyerinin bu ödenekten yararlanması için İŞKUR’a başvurması gerekiyor. Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra ki, koronavirüs nedeniyle yapılacak uygunluk tespiti incelemesi önümüzdeki üç ay daha basit ve kısa sürede olacak- işyerinin bu ödenekten yararlanmasına imkân tanınıyor. Bu aşamada da aranan şartlarında başında, çalışanın kısa çalışma ödeneğinden yararlanmadan önce iki ay çalışıyor olması ve son üç yıl içinde de 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekiyor. Önemli bir nokta da kısa çalışma ödeneği kapsamında çalışanın genel sağlık sigortası primleri ödenirken, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri ödenmiyor.

ASGARİ ÜCRETLİ 1.752 LİRA ALACAK

Kısa çalışma ödeneği kapsamında çalışana, aylık prime esas kazancının günlük brüt tutarının yüzde 60’ı ödeniyor. Kısa çalışma ödeneği miktarı aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemiyor ki, bu rakam 4 bin 414 lira. Yani çalışan ne kadar maaş alırsa alsın ödenecek en yüksek kısa çalışma ödeneği 4 bin 414 lirayı geçmeyecek. Asgari ücretli bir çalışan bin 752 lira ödenek alabilecek. Aylık brüt ücreti 4 bin lira olan bir çalışana ise 2 bin 381 lira ödenecek. Çalışanın maaşı 8.000 liraysa, yüzde 60’ı 4 bin 800 lira olacağından, bu rakam da üst sınır olan 4 bin 414 lira geçtiğinden, çalışana 4 bin 414 lira ödenecek ancak bundan da damga vergisi kesilecek ve çalışanın eline 4 bin 380 lira geçecek. Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, çalışanın kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenecek. Ödemeler de PTT aracılığı ile yapılacak.

İŞVERENE 75 LİRA ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ

Ekonomik İstikrar Kalkanı paketi kapsamında asgari ücret desteği de verilecek. İşverenin çalıştırdığı işçi sayısına bakılmaksızın ve sektör ayrımı yapılmaksızın tüm çalışanlar için 75 lira asgari ücret desteği verilecek. Destek süresi de 12 ay boyunca uygulanacak. Destek, işverenlere ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilmek üzere günlük 2.50 lira, aylık da 75 lira olacak. Böylece 10 kişi çalıştıran bir işletme aylık 750 lira, 100 kişi çalıştıran 7 bin 500 lira, 500 kişi çalıştıran 37 bin 500 lira asgari ücret desteğinden yararlanacak. Asgari ücret desteği şartlarına göre işveren; 2019’da, prime esas günlük kazancı 128 liranın, aylık da 3 bin 840 liranın altında çalıştırdığı kişi sayısı kadar asgari ücret desteğinden yararlanacak.