Kapıcılara sigorta hakkı

MECLİS’TE görüşülen torba tasarıda sona geliniyor. Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi, önümüzdeki günlerde Meclis Genel Kurulu’na gelecek. Yasalaşması halinde, başta istihdam olmak üzere sosyal güvenlik alanında birçok değişiklik ve yenilik olacak. Tasarının istihdam tarafına, bu Pazar yayımlanacak Hürriyet İK ekinde detaylı değineceğim. Sosyal güvenlik alanında ise dikkatimi çeken konuları paylaşayım. Düzenlemeler, apartmanlarda çalışan kapıcılardan emekli aylığı alanlara, terörle mücadele ve maden kazalarında hayatını kaybedenlerin yakınlarından asgari ücretli çalışanlara kadar birçok kişiyi yakından ilgilendiriyor. 

TORBA YASADA NELER VAR?

Apartman görevlilerinin, bir başka adıyla da kapıcıların, sigorta konusu yıllardır büyük sorundur. Nasıl sigorta yapılacak, işe giriş bildirgesi nasıl olacak, aylık prim belgesi nasıl düzenlenecek gibi birçok bilinmez vardır ve bu bilinmezler nedeniyle de kapıcılar genellikle sigortasız çalıştırılır ya da sonradan sigorta yaptırılır. Torba yasa ile bu sorun çözülüyor. Yeni düzenleme ile ev işlerinde 10 gün ve daha fazla çalışanlara sağlanan sigorta bildirim ve sosyal güvenlik primi ödeme kolaylığından kapıcılar da yararlanacak. Daha açık bir anlatımla, sayıları 50 bini bulan apartman görevlileri yeni yasa ile artık Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 4A’lı diye adlandırılan sigortalılar arasına dahil ediliyor. Torba yasa çıktıktan sonra SGK, kapıcılar için işe giriş bildirgesi hazırlayacak ve apartman yönetimi bu bildirgeyi doldurup, SGK’ya teslim edecek. Böylece apartman görevlisi işe başladığı ayın sonunda sigortalı olacak.

Torba yasada önemli düzenlemelerden biri de asgari ücretli çalışanlara yönelik. Geçtiğimiz yıllarda vergi dilimi nedeniyle özellikle yılın son döneminde geliri düşen asgari ücretliler için kalıcı düzenleme yapılacak. Buna göre, vergi dilimi nedeniyle aylık geliri net asgari ücretin altına düşenlerin –ki, 2018 için net asgari ücret 1.603 lira- maaşına asgari geçim indirimi ilave edilecek. Böylece, her seferinde düzenlemeye ihtiyaç duyulmadan asgari ücrete asgari geçim indirimi ilave edilecek ve asgari ücretli çalışan gelir kaybına uğramayacak.

EMEKLİ MAAŞI KESİLMEYECEK

Anne ya da babasından ölüm aylığı alan gençlere yönelik de torba yasada düzenleme getiriliyor. Bugünkü uygulamaya göre erkek çocuklara; eğitim almıyorlarsa 18 yaşından, ortaöğretim görmeleri halinde 20 yaşından, yükseköğretim görmeleri halinde de 25 yaşından sonra ölüm aylığı ödenmiyor. Kız çocukları ise sigortalı olması, aylık bağlanması, evli olması halinde ölüm aylığı alamıyor. Torba yasa ile uygulama değişiyor ve ölüm aylığı alan çocuklardan lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan ve öğrenciliği devam edenlerin bir yerde sigortalı çalışmaları durumunda da aylık almaya devam edecekler. Torba yasadaki düzenlemelerden biri de maden kazalarında hayatını kaybedenlerin yakınlarına yönelik. 2003 ile 2014 yılı arasında kömür ve linyit madenlerinin yeraltı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucu ölen sigortalıların eş ve çocuklarından bir kişinin; eşi ya da çocuğu yoksa kardeşlerinden bir kişinin kamu kurum ve kuruluşlarında istihdamı sağlanacak. Benzer bir hak, terörle mücadele kapsamında hayatını kaybedenlerin yakınlarına da tanınıyor. Bugüne kadar hayatını kaybedenlerin yakınlarından sadece bir kişiye kamuda istihdam hakkı tanınıyordu; torba yasa ile bu sayı iki kişiye çıkartılıyor.

SORU-CEVAP

- Son yazınızda askerlikten önce sigortası olmayanların da emekli olma aşamasında eksik günleri kaldığı takdirde  askerlik süresinden gün alarak emekli olabileceklerini yazmışsınız. Emekliliği geldiği halde doğumdan önce sigortası olmayan hanımlar için de doğum borçlanmasının önü açılmış mıdır? Hüseyin Kadem

Doğum borçlanmasından; sigortalı çalışanlar, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma kapsamında sigortalı sayılan kadın sigortalılar, kamu görevlisi kapsamında sigortalı sayılan kadın sigortalılar ve bunların hak sahipleri talepte bulunabilirler.

- Annem(1960 doğumlu) SSK ek-5 tarım sigortası ödemekte, 1975 ilk sigorta başlangıç tarihli, 3 çocuk doğum borçlanması hakkı ile çıkartılan tutarı (43.000 TL) ödediğinde 20.04.2018’de emekli olabilecek. Ancak SSK’nın herhangi bir banka ile anlaşması olmadığı söylenilmişti. Ziraat Bankası da bu limiti karşılamıyor. Annem de bundan faydalanabilecek mi? Ömer Yayla

Yeni düzenleme 5510 sayılı Kanunun 4/B kapsamındaki yaşlılık aylığı bağlanacak Tarım Bağ-Kur sigortalısı çiftçilerin birikmiş sigorta prim borçlarının tasfiye edilmesine yönelik. Anneniz, 4a SSK kapsamında isteğe bağlı olarak prim ödeyen ek 5 tarım sigortalısı.

- Emekli Sandığı emeklisiyim. Ancak 14 yıldır özel muayenehanede sekreter olarak çalışıyorum. Patronum işyerini kapatacak, ben devlet memuru emeklisi olarak kıdem tazminatı alabilir miyim? Alırsam bunu devlet mi, patron mu ödeyecek? Jülide Taşkın

Emekli olsanız bile işvereniniz sizi sigortalı göstermek durumunda. Eğer gösterdiyse, işyerinin kapanması nedeniyle 14 yıllık kıdeminizi işvereniniz ödeyecek. Eğer göstermediyse de suç işlemiş sayılıyor.