Mutluluk sakıncalı mıdır?

Daha yeni bir otomobil...
Daha büyük bir televizyon...
Daha havalı bir telefon...
Daha lüks, daha moda kıyafetler, ayakkabılar...
Daha çok yemek...
Ve bunlar elde edilir edilmez daha büyüğüne, lüksüne, yenisine, havalısına koşmak...
“Daha çok, daha çok” diyerek tüketiyor ve tükeniyor çağımız insanı “mutluluğun peşinde...”

*

Mutluluk elbette sakıncalı değil, hepimiz peşindeyiz...
Ancak bizi mutluluğa ulaştırdığını/ulaştıracağını düşündüğümüz objeler, değerler ve genel olarak algı sistemimizde bir problem var. Elizabeth Farrelly bu “dramatik, tehlikeli ve tüketici” zihniyeti tane tane anlattığı bir kitap yazmış: “Mutluluğun Sakıncaları”.
Elizabeth Farrelly özellikle mimari alanındaki eleştirileriyle tanınan ancak ilgi alanı çok geniş olan bir yazar, popüler bir entelektüel sima. Zaten bu sebepten “Rönesans Kadını” olarak anılıyor.
“Mutluluğun Sakıncaları”nda modern çağ insanının tüketim bağımlılığından hareketle hem günümüzü analiz ediyor hem de gelecekteki riskleri işaret ediyor.
Kitabın önsözünde samimi şekilde kendisinin de “çok fazla şey satın alan, aldıklarının lüzumundan fazlasını elinde tutan ve henüz eskimeden aldıklarını atan” tipik bir 21’inci yüzyıl tüketicisi olduğunu itiraf ediyor

*

Farrelly “eşyaya” bağımlı bu halimizin, böyle yaşama isteğimizin “bir haktan öte ödeve” dönüşmüş olmasına dikkat çekiyor.
Arzularımızdan doğan açlığımızı bastıramayışımızın doğayı, bedenlerimizi ve ruhumuzu nasıl tükettiğini “maddi ve manevi” açılardan inceliyor, hazin halimizden örnekler sunuyor.
Bilim dünyasının “acıyı” fiziksel olarak yok etmek için uğraşını da, hoşlanmadığımız yemekleri de yiyebilmemizi sağlayan “tıbbi açıdan onaylanmış” katkı maddelerini de (adenozin monofosfat, kısaca AMP) hedefe koyuyor.
ABD’de AVM sayısının okullardan, sinemalardan, hastanelerden fazla olduğu, bizim de bu yönde emin adımlarla ilerlediğimiz bir çağda ilacımız ne peki?
Yarını, gelecek nesillerin hayatlarını tükettiğimizi fark etmemiz, aydınlanmamız, akıllanmamız bugünden yarına olacak iş değil.

*

Farrelly kitabının son bölümünde “Bir hayalim var” başlığıyla gelecekte nasıl yaşayabileceğimizle ilgili düşüncelerini, dileklerini dile getiriyor.
Ama daha önce bir başka çözüm yöntemi öneriyor.
İçimizdeki sonsuz ve arsız tüketme isteğini dengelemek, “iyileşmek” için sığınacağımız limanları, kullanacağımız ilaçları sıralıyor:
“Müzik, edebiyat, felsefe...”

(Mutluluğun Sakıncaları, Elizabeth Farrelly, Çeviren: Erdem Gökyaran. Yapı Kredi Yayınları, 2015)