14 İlçenin ahvali ne olacak

Yapılacak olan Gözlemsel Bina Değerlendirme Yöntemi ile merkez ve merkezdeki 3 ilçedeki binalar deprem dayanıklılığı konusunda testlerden geçirilecek.
Aslında, projenin kapsamı çok daha geniş.
Biliyorsunuz...
6 Şubat Kahramanmaraş depremleri sonrasında Türkiye’de hemen herkes ve her kurum yeniden deprem gerçeği ile yüzleşmişti.
Deprem felaketi öylesine büyük ve öylesine korkunç ki, artık deprem konusunda neredeyse herkeste bir farkındalık da oluşmuş oldu.
Herkes kendince tedbirler alma, depreme daha hazır olma gayretleri içine girmişti.
Bu konuda Bursa Büyükşehir Belediyesi de hatırı sayılır ve ciddi çalışmalar yürütmeye başladı.
Son olarak, Büyükşehir Belediyesi, merkezdeki 3 ilçe belediyesi, üniversiteler, akademik odalar ve ilgili diğer kurumlarla birlikte bir çalışma başlatıyor.
Birinci derece deprem kuşağında bulunan Bursa’da da mevcut binaların risk durumlarının belirlenmesi amacıyla Büyükşehir Belediyesi tarafından önemli bir adım atıldı geçtiğimiz günlerde.
Bursa Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde Osmangazi Belediyesi, Yıldırım Belediyesi ve Nilüfer Belediyesi, Uludağ Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası ve Jeoloji Mühendisleri Odası arasında yapılan işbirliği protokolü ile binaların risk durumlarının belirlenmesi için ‘Gözlemsel Bina Değerlendirme Yöntemi’ devreye alındı.
***
Bu kapsamda oluşturulan teknik ekipler binayı; yapısal sistem türü, serbest kat adedi, bina görsel kalitesi, yumuşak kat/zayıf kat, düşeyde düzensizlik, ağır çıkmalar, planda düzensizlik, kısa kolon etkisi, yapı nizamı, bitişik binalarla döşeeme seviyesi, tabii zemin eğimi ve zemin sınıfı parametrelerine göre değerlendirecek.
Gerçekten de bir deprem kuşağında olan ülkemizde bir şehirde deprem konusunda yapılabilecek en kapsamlı ve güzel bir çalışma olacağa benziyor.
***
Olayın teknik boyutlarını bizim bilmemiz ve bu konuda yorum yapmamız mümkün değil.
Zaten, projeye bakıldığında bu konudaki tüm teknik birimler ve kuruluşlar kapsam içine alınmış durumda.
Dolayısı ile “bilime” inanıyor ve güveniyorsak, yapılacak bu çalışmanın meyvelerini ileride toplamak da mümkün görünüyor.
Ancak... Bu noktada düşündüren bir konu var.
Plan neden sadece merkezi ve merkezdeki 3 ilçe ile sınırlı.
***
Bursa nüfusu 3 milyon civarında.
Bu nüfusun yaklaşık 2 milyonluk kısmının merkezde adı geçen bu üç ilçede yaşadığını biliyoruz.
Bursa’nın 17 ilçesi var.
Merkezdeki 3 ilçeyi çıkardığımızda geriye kalıyor 14 ilçe.
Açıkçası deprem konusunda Bursa’nın kırsal ilçeleri bir anlamda kaderine bırakılmış oluyor.
Oysa, Bursa Büyükşehir Belediyesi böylesine büyük bir çalışma yaparken çalışmaya tüm ilçeleri de dahil edebilirdi.
Merkezdeki adı geçen Osmangazi, Nilüfer ve Yıldırım ilçeleri zaten güçlü belediyeler.
Bu belediyeler kendi imkanları ile bu yükün altından da kalkabilecek bütçelere sahip.
Ama dışarıda kalan diğer 14 ilçe için aynısını söylemek mümkün değil.
Kırsalda kalan 14 ilçenin bütçeleri ve güçleri malum.
Deprem araştırmaları, yapı stoğu incelemeleri için maliyetlerin de çok yüksek olduğunu düşünürsek, Bursa’nın dışarıda bırakılan 14 ilçesinin de böyle bir projeye dahil edilmesi zor olmasa gerek.
***
Bursa’nın kuzey yakasında kalan Gemlik, Orhangazi ve İznik özelinde değerlendirecek olursak...
İznik tarihi dokusu nedeniyle yüksek katlı bina sayısı yok denecek kadar az.
Dolayısı ile olası bir deprem de diğer ilçelere nazaran daha düşük riskli diyebiliriz.
Ancak, Orhangazi ve özellikle de Gemlik için aynı şeyi söylemek asla mümkün değil.
Zaten, bundan yıllar önce Cumhurbaşkanlığı özel kararnamesi ile deprem konusunda son derece riskli bir durumda olan taşınması dahi planlanan Gemlik’in yapı stoğu korkutucu bir boyutta.
Gemlik’in sahile yakın bölgelerinde neredeyse hiç bir bina güvenli görünmemekle birlikte, körfezin biraz daha uzağında kalan ve 1999 öncesi çok sayıda binanın olduğu bölgelerde de durum çok riskli görünüyor.
Orhangazi’de resmi olmayan rakamlara göre yapı stoğunun yüzde 60’ı eski binalardan oluşuyor.
Şehrin yüksek kesimleri zeminin kayalık ve sağlam olmasından dolayı daha az riskli görünse de, ana yol çevresinde ve şehir merkezindeki eski binalar bir deprem konusunda büyük bir riske sahip.
Dolayısı ile hem İznik, hem Gemlik, hem de Orhangazi için ciddi anlamda araştırma ve tespit yapılması da hayati bir önem taşıyor.
***
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili kurumlarla başlatacağı merkez odaklı yapı stoklarının incelenmesi projesi son derece yerinde ancak eksik.
Eksik tarafı ise böyle bir çalışmanın tüm il geneline yayılamaması diyebiliriz.
Umarım devasa bütçesi ve gücü ile Bursa Büyükşehir Belediyesi, merkezdeki çalışmanın diğer tüm ilçelere de yayılmasını sağlar, tüm ilçelerde hızlı bir şekilde bu araştırmalar yapılabilir.