Soma için önlemler göstermelik

Elbette zaten alınması gereken, çalışma esaslarına dönük tedbirler var ama konuşulan önlemlere baktığınızda, hiçbiri böylesine büyük faciaların tekrar yaşanmasına engel değil.
Çalışma Bakanı’nın uzun zamandır üzerinde çalıştığı taşeronluk sistemi, Soma faciasının ardından hızla ele alındı, yeni bir taslak ortaya çıktı. Bazı düzeltmeler var ama örneğin Soma faciasında öne çıkan taşeron kullanımının önüne geçmiyor. Yani taşeronluk sistemi bazı makyajlarla devam edecek. Ancak; faciadan etkilenen işçi ve yakınlarına SGK’nın yapacağı ödemelerin işverenin yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığı, taşeron için önceden izin alınması, yeraltında çalışanlara zorunlu haller dışında mesai yaptırılmaması düzenleniyor. Bunun yanında en önemli değişiklik madencilerin çalışma saatleri ve emeklilikleri ile ilgili. İki ayda bir çift maaş ödenecek madencilerin emeklilik yaşı da 55’den 50’ye indirilecek. Tüm bunlar işçilerin çalışma koşullarını iyileştiren, yıpranmalarını artık hesaba alan düzenlemeler. Ancak alınan önlemler arasında madencilerin can güvenliği ve emniyetini daha güvenceye alacak önlemleri şimdiye kadar pek görmedik.
Örneğin maden ocaklarının fiziki koşullarının iyileştirilmesi adına bazı düzenlemeler konuşuldu ama bunların hiç biri için somut adım atılmadı. Yaşam odalarının şart koşulması, emniyet tedbirlerinin çağdaş madenler seviyelerine çıkarılması gibi tedbirler, ilk birkaç gün konuşulduktan sonra unutuldu gitti.
Aslında köklü iyileştirme niyeti olsa uluslararası anlaşmalar kabul edilirdi…
Yani emeklilik yaşı azaltılsa da, 8 yerine 6 saat çalışacak olsa da maden işçileri yine aynı koşullardaki madenlere çaresizlikten girip, görev yapmaya devam edecekler. Yine fiziki koşullar benzer olacak, yine denetim sistemi değişmeyecek, yani SGK’nın müfettişleri bir haftalık denetimi bir günde göstermelik yapıp, akrabalık ilişkileri içinde “denetimlerde sorun görülmedi ” raporları yazacak. Sendikacılar değişecek ama sistemi belli ki aynen sürecek...

ASIL SORUMLU RÖDOVANS SİSTEMİNİ KURANLAR AMA…

Bence Soma faciasının nedenlerinin başında rödovans sistemi geliyor. Alınacak önlemlere baktığımızda rödovans sisteminden hiç söz edilmiyor, daha doğrusu sistemin aynen devamı öngörülüyor. Yani Enerji Bakanlığı, daha doğrusu Kömür işletmeleri Kurumu(TKİ) mevcut uygulamada olduğu gibi, aslında taşeronluk olan, kendine ait ocakları başkasına işletmeye vermeye devam edecek. Faciaya yol açan, fiziki koşulları aynı kalmak kaydıyla, bir birim kömür üretilecek yerden 3 birim kömür üretiminin zorlanması sürecek. Belli ki TKİ ve işveren karlarını maksimize etmek için aşırı üretime devam edecekler.
Bunlar sürdüğü takdirde yeni Soma facialarının yaşanması kaçınılmaz olacak.
Bu arada Soma faciasının unutturulmaya çalışıldığını da görmek lazım. Bazı “günah keçileri” bulunsa da, işin özüne, asıl sorumlulara gidilmiş değil. Bence asıl sorumlu bu rödovans sistemini kuran, fiziki koşullar aynıyken aşırı üretimle faciaya davetiye çıkaran TKİ yönetimi ve bağlı bulunduğu Enerji Bakanlığıdır. Bu işin sorumlusu TKİ’ye bakan üst düzey kamu yöneticileri için ben bir soruşturma duymadım. Ayrıca; bu vahşi sistemi bu kadar büyük riske rağmen kurup işletmek, partili de olsa, kamu görevlisinin kolayca alacağı bir risk değildir. Yani böylesine riskli bir sisteme, riski karşılayacak bazı getiriler olmadan izin verilebileceğini, şahsen tahmin etmiyorum.