Beethoven’ı dinleyerek okumak

Ludvig van Beethoven’ın doğumunun 250. yılında (1770-1827) da Türk ve yabancı icracıların, orkestraların farklı yorumlarını dinlerken bir yandan da onlar üzerine yazılmış kitapları okurum.

Gerçi iyi müzik dinleyicilerinin pek tercih etmediği bir tutumdur. Nadir Nadi, müziğin bir eşlik aracı olmadığı konusunda bizi uyarırdı.

Bu yıl üç Türk piyanistinden Beethoven’ı dinledim:

İdil Biret

Gülsin Onay

Fazıl Say

Geçen hafta Simon Rattle’ın yönettiği Viyana Filarmoni Orkestrası’ndan bestecinin senfonilerini dinledim.

Albümün başında üç dilde İngilizce, Almanca, Fransızca Beethoven ve senfonileri hakkında Richard Osborne’un ‘Beethoven’ın Senfonileri’ başlıklı bir yazısı yer alıyor.

Yazıda senfonilerin bestelendiği yıl, ilk icrası, orkestranın hangi enstrümanlardan oluştuğu da belirtilmiş.

Sir Edward Edgar Elgar’ın, E.M. Forster’in, E.T.A. Hoffmann’ın besteci için yorumlarını da okuyabilirsiniz.

SENFONİLERDEN SONRA PİYANO KONÇERTOLARINI DİNLEDİM

- BEETHOVEN’ın 3, 4, 5 numaralı piyano konçertolarını Maurizio Pollini (1942) çalıyor, Karl Böhm’ün (1894-1981)  yönettiği Viyana Filarmoni Orkestrası eşlik ediyor.

Karl Böhm’ün bir Mozart bestesi yönetirken, “Mozart benim büyük aşkım” kaydını dinledim.

Bir de tarihte yanılmıyorsam Böhm, 85 yaşındayken, Herbert von Karajan, onu davet etmiş, orkestra ve koro “Çok yaşa!” diye bir eseri seslendirmişlerdi.

SIRA BEETHOVEN OKUMAYA GELDİ

- AYDIN BÜKE’nin ‘BEETHOVEN - Müziğin Dönüm Noktası’.

Kitap aşağıdaki bölümlerden oluşuyor:

Önsöz

Müzik tarihini belirleyen bir öngörü

Bonn’da geçen yıllar, 1770 -1792

Viyana’da ilk yıllar,  1792 - 1800

Gökyüzünü kara bulutlar kaplıyor, 1801 - 1802

Eroica, Fidelio, Napoleon, 1803 - 1805

Napoleon savaşlarının gölgesinde yükselen ün, 1806 - 1810

Ölümsüz sevgili ve Goethe, 1811 - 1812

Avrupa’da barış umuduna doğru, 1813 - 1815

Baba olma hayali, yeni müzik dili, 1816 - 1820

Ölümsüzlüğe doğru, 1821 - 1827.

“Müziğe yönelmesinde Beethoven’ın ve ‘9. Senfoni’nin çok önemli bir rol oynadığı bilinen Richard Wagner, 1846 yılında Dresden’de yönettiği yapıt öncesinde dinleyicilere uzun bir konuşma yapmış, Beethoven’ın bu senfoniyle neler anlatmak istediğini açıklamıştır.”

Öldüğünde Viyana’da yaşam durmuş, okullar tatil edilmiş, korteji düzene sokabilmek için askeri birliklerden yardım istenmiştir.

Mezarı başında tiyatro sanatçısı Heinrich Anschütz, Grillparzer’ın yazısını okumuştur. Şöyleydi:

“O bir sanatçıydı ve sahip olduğu her şeye sanatıyla ulaştı. Hayatın dikenleri onu derinden yaraladığı halde, nasıl batan bir gemiden kıyıya sığınırsa insan, o da sanatın olağanüstü kollarına sığındı.”

*

SAVAŞLARDAN, kaygılardan azade bir gün geçirmek için bestecinin ‘9. Senfoni’de sözleri Schiller’e ait ‘Neşeye Övgü’yü dinleyelim.

“Dostlar, bu seslerle değil / Bırakın daha güzel ve neşe dolu seslenelim!”

- Diskoteğimden iki Beethoven CD’si:

Birinci CD: EMI Classics

İkinci CD: Deutsche Grammophone

(*) Beethoven, Aydın Büke, Can Yayınları