Türkiye simülatör merkezi oluyor

THY, hizmete aldığı Airbus A320 ile simülatör sayısını dörde çıkartırken Türk havacılığının köklü şirketlerinden Gözen Grubu dört simülatöre sahip olacak uçuş eğitim merkezini temmuzda hizmete sokuyor. Askeri havacılıkta ise Havelsan tasarladığı simülatörleri ihraç ediyor...

Uçuş eğitiminde simülatör yani sanal uçuş giderek önem kazanıyor. Pilotlar gerçek uçaklarda kat ve kat daha pahalıya mal olacak eğitimleri simülatörde çok daha ucuza ve "sıfır" risk alarak yaşıyor. Yeni nesil sistemler simülatörleri her geçen gün gerçek uçuşa bir adım daha yaklaştırıyor.

Sivil havacılık kuralları gereği havayolu pilotları altı ayda bir 8 saat simülatörde uçuyor. Bilgilerini tazeliyor. Türk şirketleri pilotlarının önemli kısmını Türkiye’de yeterli sayıda ve tipte simülatör bulunmadığı için eğitime yurtdışına yollamak zorunda kalıyor. Döviz kaybı yaşanırken fatura kabarıyor.

Örneğin Avrupa’da, Airbus A320 uçağının bir saatlik simülatör uçuşunun fiyatı yaklaşık 400 Euro’dan başlıyor. Bir kaptan ve bir ikinci pilotun yıllık 16 saatlik simülatör uçuşu ortalama 6 bin 400 ile 8 bin Euro arasında değişiyor. Buna ekip başına en az 6 gece otelde konaklama, harcırah, iki adet yurtdışı uçak bileti eklediğinizde maliyet yılda 10 bin Euro’yu aşıyor. Uçak tipi değiştirmeyle birlikte Türk sivil havacılığı eğitim için her yıl yurtdışına ortalama 20-25 milyon dolar arasında para ödüyor.

THY A330/A340 SİMÜLATÖRÜ ALACAK

Belirli bir sayıyı yakaladığınızda eğitimler Türkiye’de kurulacak simülatörle daha ekonomik yapılabiliyor. İstanbul merkezli pilotlar için bir anda otel, harcırah, uçak bileti masrafı sıfırlanıyor.

THY, 1995’te Boeing 737-400 simülatörüyle başladığı eğitim hizmetine bugün RJ100, Boeing 737-800 ve yeni hizmete soktuğu Thales imalatı Airbus A320 simülatörüyle devam ediyor. Birkaç ay içinde uzun menzilde kullanılan ve ortak sistemlere sahip A330/A340 uçakları için de simülatör alımı yapılacak. THY iade ettiği RJ uçaklarının simülatörünü uygun teklif gelirse satacak.

Halen THY simülatörlerinin kapasitesinin yüzde 55’ini kendi pilotlarının eğitimlerinde kullanıyor. Geri kalan saatler 32 yerli-yabancı havayolu şirketine satılıyor.

GÖZEN EĞİTİM MERKEZİ KURUYOR

Türkiye’nin yanı sıra Gözen Grubu bölge ülkelere de hizmet verecek eğitim merkezi için ilk simülatörünü temmuz ayında İstanbul’da hizmete sokuyor. "Free Flight Training Center" olarak adlandırılan merkezde ilk etapta Boeing 737-800 simülatöründe eğitim başlayacak. Bunu eylül ayında hizmete girecek Airbus A320 izleyecek.

Gözen Grubu’nun Kanadalı imalatçı Mechtronix şirketiyle yaptığı anlaşmaya göre 2008’de simülatör sayısı dörde çıkacak. Gözen Grubu tercihini A320 veya 737-800’den yana kullanabileceği gibi talebe göre farklı uçak tiplerini de tercih edebilecek.

Montreal merkezli Mechtronix şirketi imalatı simülatörler, "Level D". Yani uçakla tam uyumlu her türlü eğitim verilebiliyor. Simülatörler, yeni nesil elektro-pnömatik kollar üzerinde hareket ediyor. Özel görüntü sistemleri sayesinde gerçeğe çok yakın grafikler pilotlara sunuluyor.

Gözen Grubu, ağırlıklı olarak Rusya, Ortadoğu ve Balkanlar pazarını hedefliyor. Bu bölgede yeni kurulan veya eski nesil Rus uçaklarından Boeing-Airbus serilerine geçen şirketlere İstanbul merkezli eğitim alternatifleri sunulacak.

DÖVİZ KAYNAĞI

Özellikle bu bölgedeki pilotlar yurtdışı eğitimlerine aileleriyle birlikte geliyor. Eğitim alışverişle ve tatille birleştiriliyor. Bu sayede sadece simülatör merkezi değil, oteller, restoranlar, alışveriş merkezleri de kazanmaya başlıyor. Simülatör ve yan kolları sayesinde ciddi döviz kazancı sağlanıyor.

SİMÜLATÖR NEDİR?

Simülatör basitçe uçağın kokpitiyle birebir aynı sistemlere sahip bir kabinden oluşuyor. Pilot koltuklarının arkasında öğretmen pilot için masayla uçuş sistemlerine müdahale edeceği kumanda sistemi bulunuyor. Bu yapı hidrolik veya elektrikle çalışan kolların üzerinde yer alıyor. Dönüş, tırmanış, dalış gibi uçuş hareketleri bu kollar yardımıyla pilotlara fiziksel olarak hissettiriliyor.

Sivil havacılık kuralları gereği, havayolu pilotlarının her altı ayda bir simülatör eğitimlerini yenilemesi gerekiyor. Normalde uçuş hayatında belki hiç yaşamayacağı arızalar simülatörde pilotlara arka arkaya yaşatıyor. Verilen tepkiler, uygulamalar, öğretmen pilotlar tarafından kontrol ediliyor. Yetersiz kaldıkları konular yeniden gözden geçiriliyor. Gerekirse eğitim tekrarlatılıyor.

Her havayolu pilotu, altı ayda bir en az sekiz saat simülatörle uçuyor. Bazı şirketler eğitimleri üç ayda bir yeniliyor. Eğer pilot farklı bir uçak tipine geçmişse, yeni modelde en az 36 saat uçmak zorunda. Aynı durum uçuş eğitimini yeni bitirmiş, havayollarında uçmaya başlayacak pilotlar için de geçerli. Onlar da en az 36 saat simülatörle uçuyor. Rakam 50 saate hatta 70 saate kadar çıkabiliyor.

Yeni teknolojiyle beraber simülatör fiyatları da ucuzluyor. Halen havayolu uçaklarının simülatörleri özelliklerine göre ortalama 10-14 milyon dolar arasında değişiyor.

HAVELSAN, ASKERİ SİMÜLATÖR YAPIYOR

Ankara merkezli Havelsan, imza attığı başarılı askeri simülatör projeleriyle son yıllarda önemli bir altyapıya sahip oldu. Havelsan geçen yıl CN235 uçaklarının simülatörünü yaparak Güney Kore Hava Kuvvetleri’ne teslim etti. Halen Havelsan’ın F-4E 2020 ile CN235 simülatörleri Türk Hava Kuvvetleri’nde hizmet veriyor.

Havelsan’ın en son projesi ise Kara ve Deniz Kuvvetleri için geliştirilen S-70 helikopter simülatörleri. Kara Kuvvetleri için ikisi uçuş, biri de görev toplam üç adet S-70A Black Hawk helikopter simülatörü teslim edilecek. Deniz Kuvvetleri’ne ise helikopterin S-70B Sea Hawk modelinden biri uçuş diğeri de görev amaçlı iki simülatör geliştirilecek.

Havelsan bu projelerin yanı sıra halen kullanımdaki F-16, UH-1, F-5 simülatörleri için de Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bakım ve işletim hizmeti veriyor.Tolga ÖZBEK

Glide path çalışmıyor

İstanbul Atatürk Havalimanı’nın 06/24 pistine yaklaşmada uçakların kullandığı "Glide Path" yani süzülme açısını veren sistemin bir aydır çalışmaması, görüşün az olduğu dönemlerde inişlerde sıkıntı yaratıyor. ILS olarak adlandırılan Aletli İniş Sisteminde "Glide Path" bilgisine göre pilotlar uçağı alçaltıyor. Sistem çalışmadığında verimli bir yaklaşma yapılamazken pilotlar risk almamak için kısa olan piste daha alçaktan yaklaşmak zorunda kalıyor.

Rötara savaş

Pegasus Havayolları, hava şartları dışında oluşan rötarlarda yeni bir uygulama başlattı. Üç saate kadarki rötarlarda yolcusunu uçurup bilet ücretini iade ederken beş saat ve üzerindeki rötarlarda ise bilet ücretini iade etmenin yanı sıra bir adet iç hat bileti de hediye ediyor.

Dalaman'a ödül

ATM tarafından işletilen Dalaman Dış Hatlar Terminali, dünyanın en önemli mimarlık ödüllerinden biri olarak kabul edilen "AR Awards for Emerging Architecture" ödülünü Türkiye’de kazanan ilk proje oldu. Toplumsal yaşama katkı sağlayan, çevresel ve sosyal sorumluluk bilinci ile tasarlanmış yapılara verilen ödülü Londra'da terminalin mimarlarından Emre Arolat aldı.

İkinci kez bilet aldım

Türk Hava Yolları’ndan 8 Ekim 2006 tarihinde uçmak üzere İstanbul aktarmalı Ankara-Ekaterinburg bileti aldım. İstanbul’da uçağın havalanmasına 3-4 dakika kala çıkış kapısındaki THY görevlisi uçağa geldi ve dönüş biletime bakmak istediğini söyledi. Yanlış bilet kesmişler diyerek benim dönüş biletimi (Ekaterinburg -İstanbul) koçandan kopartarak aldı. Nasıl döneceğimi sorduğumda bileti oradan temin edebileceğimi söyledi.

2 Kasım’da Ekaterinburg’dan dönüşte THY yetkilisi, dönüş biletimin olmadığını, yeniden bilet almam gerektiğini, geri döndüğümde iadenin yapılacağını söyledi. Bunun üzerine 2354419171476-6 nolu bileti 280 dolar ödeyerek ikinci kez satın aldım. Şikayetime şu ana kadar cevap alamadım. Şengül Küçükaytan