Tuna’da uçakların valsi

Budapeşte'yi ikiye bölen Tuna Nehri semaları, Avrupa'nın en hızlı hava yarışına ev sahipliği yaptı. Şehrin tarihi dokusuyla içice geçen 'Red Bull Air Race'te, saatte 400 kilometre hızla uçan akrobasi uçakları özel parkurda direkler arasından geçerek, köprü altından uçarak zamana karşı yarıştı. Aralarda özel akrobasi gösterilerinin yapıldığı yarışmada zafer Amerikalı pilot Kirby Chambliss'in oldu.

Macaristan'ın milli bayramı St. Stephen gününde binlerce Budapeşteli Tuna Nehri'nin kıyısındaydı. Kurulan özel tribünler, coşturan müzikler ve masmavi gökyüzü yarışı mükemmel bir festival haline getirmişti. Dev ekranlardan iki canlı yayın helikopteri ile 44 kamera muhteşem anları seyircilere sunmak üzere hazırdı. Havada, yerde ve Tuna Nehri üzerinde tüm güvenlik önlemleri alınmış, acil durumlara müdahale edecek kurtarma ve sağlık ekipleri, helikopterler, amfibik araçlar ve ambulanslarla hazır bekliyordu.

Yarış için nehrin üzerinde dört ayrı noktaya içine basılan hava ile ayakta duran özel direkler konmuştu. Pilotlar yarışa Chain Köprüsü’nün altından uçarak başlayacak, sırasıyla dört direğin arasından geçecekti. İkinci harekette 2 ve 1 numaralı direklerin arasından geçen pilotlar tırmanırken ‘tono’ yani uçağı ekseni etrafında döndürecekti. Üçüncü hareket, dalışla birlikte tekrar 4, arkasından da 3 numaralı direklerin arasından geçip ‘yarım tono’ ile parkur Chain Köprüsü’nün altından uçarak tamamlanacaktı.

HEYECAN DORUKTA

Gösteriler Macar Hava Kuvvetleri'ne ait Mi-8 helikopterlerinin geçişi ile başladı. Red Bull'un restore ettirdiği İkinci Dünya Savaşı'nda kullanılan B-25J ile T-28B eğitim uçaklarının nostaljik seslerini dört Zlin 50LX'ten oluşan akrobasi ekibi izledi. Heyecan doruğa çıkarken yarışmacılar teker teker Budapeşte semalarında gözükmeye başladı. Sahneye ilk çıkan Macarların son üç yılın dünya akrobasi şampiyonu Peter Bessenyei oldu. Bessenyei, tüm hareketleri inanılmaz alkış ve tezahürat altında yapıyordu. Uçuş, suyun sadece bir kaç metre üzerinde gerçekleşiyordu. Tüm seyirciler yüksek pilotaj gerektiren hareketleri izlerken nefeslerini tutmuştu.

İlk tur 8 yarışmacının uçuşları ile tamamlandığında sıralamada puanların birbirine çok yakın olması her an bir sürprizin olacağını gösteriyordu.

İkinci etap sonunda dört pilot finale kaldı. Güneşin batmasına yaklaşık yarım saat kala final uçuşları başladı. Pilotlar en iyi puanı almak için uçaklarını emniyet sınırlarında zorluyordu.

Dört pilot uçuşunu tamamladığında Macarları bir hüzün kaplamıştı. Son ana kadar yarışı önde götüren Peter Bessenyei, çok küçük farkla geride kalarak yarışı üçüncü tamamlamıştı. Zafer Amerika’da aynı zamanda Southwest Havayolları’nda kaptan pilot ve 2000 yılının dünya şampiyonu Kirby Chambliss’in olmuştu. İkinciliği ise Alman Klaus Schrodt kazanmıştı. 57 yaşındaki Schrodt iki yıl önce Lufthansa Havayolları’ndan emekli olmuş tüm zamanını akrobasiye vermişti.

Tören uçak kanadı şeklinde hazırlanmış bir platformda yapıldı. Formula 1 yarışmacıları gibi şampanya patlatan pilotların birbirlerini kucaklarken başlayan havai fişek gösterileri seyredilmeye değerdi.
Tolga ÖZBEK/BUDAPEŞTE

İSTANBUL FIRSATI KAÇIRMIŞTI

Aslında bu tür yarışlar, aynı zamanda ülkelerin, şehirlerin tanıtımında çok önemli bir reklam imkanı sunuyor. Son yıllarda Avrupa’nın popüler kentleri arasına giren Budapeşte, bu yarışla ciddi bir tanıtım imkanı yakaladı. Şehir dünya gündemine 2001’de Peter Bessenyei’nin Chain Köprüsü’nün altından sadece 10 metre yükseklikte tersten geçmesi ile gelmişti.

İstanbul ise aynı yıl tarihi bir fırsatı kaçırmıştı. Ali İsmet Öztürk, Pitts uçağı ile Boğaziçi Köprüsü’nün etrafında ‘Avrasya Taklası’ adını verdiği hareketi yapacaktı. Bu gösteri özel canlı yayın helikopterleri ve yerdeki çok sayıda kamera tarafından tespit edilecekti. Haberler, fotoğraflar ve görüntüler dünya medyasında yer alacak, İstanbul için çok önemli bir tanıtım imkanı doğacaktı. Gösteri için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden izin alınmış, sıra İstanbul Valiliği’ne gelmişti. Ancak dönemin valisi Erol Çakır, gösteriye izin vermemişti. İstanbul tarihi bir fırsatı kaçırmış, tüm dünyaya da boğazın güzellikleri ile yayınlanacak ‘Avrasya Taklası’ reklamından mahrum kalmıştı.

Ancak fırsatlar kaçmış değil. Tekne yarışlarında olduğu gibi Boğaz veya Altın Boynuz Haliç bu tür yarışlar için kullanılabilir. Tarih, kültür ve doğal güzelliğin bir arada olduğu gösterilere başta Türk Yıldızları olmak üzere akrotimler, paraşüt atlayışları ile renk katılabilir. Belki de Türk Hava Yolları’nın bir uçağının yapacağı alçak geçiş İstanbul’un inanılmaz güzelliklerini dünyaya tanıtmakta önemli bir katkıya sahip olabilir. Kuşkusuz bunun için geçmişten ders alıp biraz cesaret biraz da uzak görüşlülük gerekiyor...

HAVA YARIŞI

1909’dan bu yana düzenlenen hava yarışlarının en ünlüsü Amerika'daki Reno Air Races. Tamamen hıza dayalı yarışta uçaklar özel bir parkurda içlerine hava üflenen direklerin arasından geçiyor. Parkuru en kısa zamanda tamamlayan kazanıyor. Yarışlarda kimi zaman İkinci Dünya Savaşı’ndan kalan güçlü motorlu pervaneli uçaklar veya pilotaj kolaylığı nedeniyle jet motorlu eğitim uçakları kullanılıyor.

Hava yarışları yavaş yavaş Avrupa'da da yaygınlaşıyor. Red Bull organizasyonunda ilk defa geçen yıl Zeltweg/Avusturya'da düzenlenen yarışın ikincisi 20 Haziran'da Kemble/İngiltere'de yapılmıştı. Kuralları dünya şampiyonu Peter Bessenyei tarafından hazırlanan yarışta parkurda pilotların direklerin arasından en kısa sürede geçmesinin yanı sıra izleyicilere görsellik sunulması açısından akrobasi hareketleri de eklendi. Budapeşte’ye özgü olarak köprülerin altından uçuş yarışmaya olan ilgiyi artırdı.

Öztürk yurtdışında uçacak

Türkiye'nin tek sivil akrobasi pilotu Ali İsmet Öztürk, Avusturya ve Slovenya'da havacılık gösterilerine katılacak. ‘Mor Menekşe’ adını verdiği özel yapım Pitts uçağı ile önce 4-5 Eylül'de Avusturya Wolfverk daha sonra da 10-11 ve 12 Eylül tarihlerinde de Slovenya'da Gradec Air Show'da uçacak olar Öztürk, Türk bayrağını yurtdışında dalgalandıracak.

Gösteriler için 'Mor Menekşe' Top Air’den Murat Öztürk tarafından İstanbul'dan uçurularak Slovenya ve Avusturya'ya götürülecek. ‘Ferry Flight’ olarak adlandırılan bu uçuşta Murat Öztürk'e Hurşit Karpaz ile teknisyen Birkan Ekinci'nin kullandığı Tiger tipi tek motorlu uçak eşlik edecek.

Yıllardır Türkiye'de akrobasi için sponsor aradıklarını ancak bulamadıklarını söyleyen Ali İsmet Öztürk İngiltere'den GAEurope Havacılık Dergisi ile sponsorluk anlaşmasıyla bu iki gösteriye katılacağını açıkladı. Öztürk, gelecek yıl GAEurope adına Nisan ve Ekim ayları arasında Avrupa'da 30 gösteride uçacak. Ali İsmet Öztürk’ün dönüşte Türkiye'deki ilk gösterisini 18 Eylül'de Bursa'da eski havaalanında yapılacak olan Havacılık Şenliği'nde gerçekleştirecek. Şenliğe Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın akrobasi ekibi Türk Yıldızları da katılacak.

THY A330'ları erken alacak

Türk Hava Yolları uzun menzilli uçak ihtiyacını karşılamak üzere Airbus'la yaptığı 5 uçaklık A330 siparişinde teslimatı erkene almak üzere görüşmelere başladı. Yaz sezonu yoğun uçuş programı ve plansız arızalar nedeniyle Amerika ve Uzakdoğu seferlerinde zorluk çeken THY, kısa dönemde uzun menzilli uçak ihtiyacını leasing yani finansal kiralama yöntemi ile filosuna katacağı üç A330 ile gidermeyi hedefliyor. Normalde A330'ların ilki THY'ye Ekim 2005'te teslim edilmeye başlanacak.

Havayollarından yüksek sipariş alan çift motorlu A330 uçaklarının kiralık olarak pazarda az sayıda olması nedeniyle THY farklı çözüm önerisi arıyor. Halen havayollarında iki tür A330 bulunuyor. Bu uçakları 8 saat ve daha uzun kullanan şirketlerin A330 kabininde uçuş ekiplerinin dinlenmesi için özel bölüm yer alıyor. Daha kısa uçan şirketlerde ise bu bölümler bulunmuyor.

THY, A330'ları uzun menzilde, 8 saatin üzerindeki uçuşlarda kullanacağı için ekip dinlenme odalarına sahip uçak arıyor. Özel odaların kabin içine yerleştirilmesinin ciddi maliyete neden olduğunu belirten uzmanlar, Airbus ile ortak çalışan THY'nin önümüzdeki günlerde en az iki veya üç yıllığına A330 kiralamak üzere anlaşma imzalaması bekleniyor. THY başta Lufthansa olmak üzere bazı A330 kullanan havayolları ile de görüşmelerini sürdürüyor.

Filoda 1993'ten bu yana kullanılan A340'ların çift motorlu modeli olan A330, orta ve uzun menzilde ortalama 250 yolcu kapasitesi ile havayolu şirketlerine ekonomik operasyon imkanı sunuyor. Aynı pilot ve teknisyenler ortak eğitimle hem A340 hem de A330'da görev yapabiliyor. THY, uzun menzilli filosundaki toplam yedi A340'a eklenecek A330'larla başta Amerika kıtası olmak üzere yeni uçuş noktaları ile atağa geçmeyi hedefliyor.

Pentatlonda Türkiye dünya şampiyonu

İstanbul'da yapılan 48'inci Dünya Hava Pentatlon Şampiyonası'nda Türk takımı 13931,5 puanla birinci oldu. Uluslararası Askeri Sporlar Konseyi tarafından organize edilen şampiyona, tabanca atış, yüzme, eskrim, basketbol ve kaçma-kurtulma branşlarında yapıldı. Hava Kuvvetleri Komutanlığı sorumluluğunda Hava Harp Okulu tarafından düzenlenen yarışmada Hava Pilot Yüzbaşı Ceyhun Özer basketbol branşında ve genel ferdi sıralamada dünya rekoru kırarak birinci olurken Hava Harp Okulu öğrencisi Yavuz Kundakçı ise genel ferdi sıralamada dünya ikinciliği elde etti.

Gümrükte nöbet değişimi

Uzun yıllar Atatürk Havalimanı Gümrük Muhafaza Müdürlüğü görevini sürdüren Mustafa Sepin Antalya’ya tayin olurken yerine Ömer Kılıç getirildi. Atatürk Havalimanı’nda düzenlenen törenle Ömer Kılıç meslektaşı Mustafa Sepin’e plaket verdi. Yeni görev yerine uğurlanan Mustafa Sepin, Atatürk Havalimanı’nda başarılı çalışmalarıyla tanınıyordu.
Murat ÇAKIR

Personel alımı

THY filo büyümesi ile birlikte almayı planladığı 300 kabin memurunu 13 Eylül’de internetten açıklayacak. Havayolunun www.thy.com.tr adresinden ilan edilecek listede daha önceden seçilen 900 adaydan en yüksek puan alan 300’ü eğitime davet edilecek.

Filoya kiralık olarak giren Airbus A320 uçaklarında uçmak üzere THY özel havayollarından 6 pilot aldı. Ayrıca 15 Eylül’de de 40 pilotun alınması planlanıyor. THY, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksek Okulu ile de ortak pilot eğitim konusunda çalışmalarını sürdürüyor.

Artan kargo talebi nedeniyle THY A300 tipi 40 ton kapasiteli kargo uçağı kiraladı. Ekim ayında filoya katılacak olan uçak, aynı kokpit sistemlerine sahip A310 pilotları tarafından kullanılacak.

Geçmiş olsun

THY Genel Müdür Basın Danışmanı ve Sözcüsü Recep Güvelioğlu kalp krizi geçirdi. İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Merkezi'ne kaldırılan Güvelioğlu'na stent takıldı. Sağlığı hızla düzelen Recep Güvelioğlu'na Kokpit ekibi olarak geçmiş olsun diyoruz.