Söylediği bir söz yüzünden 10 milyon dolarlık dava açıldı!

Dünyanın her yerinde et insanların beslenmesinin çok önemli bir parçası. Beyazı, kırmızısı, işlenmişi, kurutulmuşu gibi birçok çeşidi olan et hakkında daha önce duymadığınız şeyleri derledik. Her çeşidiyle yemeklerinize tat katan etin zaman içindeki gelişimi, farklı kültürlerin ete bakışı sizi çok şaşırtacak. Geçmişten günümüze etin serüvenini okumaya hazır olun.

Bugün küresel et üretimi 1960'lı yıllardaki üretim hacmine kıyasla beş kat daha fazla. 1960'larda yıllık et üretimi 70 milyon ton iken, 2017'de 330 milyon tona ulaştı. ABD ile Avustralya en çok et tüketilen ülkeler konumunda. Bu ülkelerde bir kişinin yılda tükettiği ortalama et miktarı 100 kilonun üzerinde.

Mangalların vazgeçilmezi tavuk kanadın geçmişte işe yaramaz göülüp çöpe atıldığını biliyor muydunuz? Neyse ki yaratıcı bir restoran sahibi 1964’te kanatları mangalda pişirip sosa bulamayı akıl etti de "Buffalo wings" adıyla bu lezzet günümüze kadar gelebildi. Burada buffalo kelimesi de manda anlamında değil şehir adı olarak kullanılıyor.

İlk olarak 1830'larda kayıtlarda karşımıza çıkan "kızarmış tavuk" ifadesi 1860'larda ve 1870'lerde Amerikan yemek kitaplarında yerini almış. Afrikalı Amerikalıların kızarmış tavuğu çok sevdiklerine dair basmakalıp inancın kökenleri ise Amerikan İç Savaşı'na kadar gidiyor. Bu inancın kökeninde tavuğun siyahi kölelerin tek başlarına yetiştirebildikleri tek hayvan olması yatıyor.

İngiltere'de 16'ncı yüzyılda her mutfakta bir köpek bulunurdu. Turnspit denilen bu köpeklerin tek amacı etleri eşit olarak pişirmek için döndüren bir tekerlek üzerinde koşmaktı. Günümüzde şiş çevirme adını verdiğimiz düzeneği, eski zamanlarda köpekler döndürüyordu.

İngiltere demişken... İngilizcede tavuk hindi gibi ümes hayvanlarının parçaları için kullanılan "dark meat" (koyu et) ve "white meat" (beyaz et) ifadelerinin Britanya İmparatorluğu'nun zirvesi olarak kabul edilen Viktorya dönemine dayandığı söylenir. O dönemde insanlar "but" ve "göğüs" kelimelerini kullanmanın ayıp olduğunu düşündüklerinden bu terimleri icat etmişler.

Japonya'da 1868'den önce bin yıldan fazla süre boyunca dört bacaklı hayvandan et yemek yasaklanmıştı. Edo yönetimi, tarım ve üretimde kullanılan hayvanların azalan sayısının önüne geçmek için bu yasağı uyguluyordu. Tarih kitaplarında et yemekle ilgili yasakların tüm yıla yayıldığı ve yönetim tarafından sık sık yenilendiği anlatılmaktadır.

Japonya'daki kırmızı et yasağının kaldırılmasında Batılıların ülke topraklarına adım atması etkili oldu. Ufak tefek olan Japonlar, Batılıların iriliklerini ete borçlu olduklarına inanıyordu. İmparator, Batı'yla yarışta fiziksel olarak geri düşmemek adına yasağı kaldırdı.

SPAM adı verilen ve istenmeyen e-postaların isminin de kaynağı olan konserve et, Güney Kore'de kıymetli bir lezzet olarak kabul edilir. Bu nedenle kişilerin bayram ve özel günlerde birbirlerine büyük bir kutu konserve et hediye etmesi oldukça yaygındır.

Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Bilinen ilk çorba tarifi yaklaşık 6.000 yaşındadır. Bu çorba et, sebzeler, mercimek ve çeşitli baharatlar içerir.

Bilim insanları, kök hücrelerden yenebilir et geliştirmeyi başardı. Bu etin kasaplık hayvanlardan gelen etin yerini alması bekleniyor. Düşününce pek iştah açıcı olmayabilir, ama kaynaklarımızın giderek tükendiği, nüfusun ve açlığın gittikçe arttığı dünyamızda yapay eti üretmeye bir gün gerçekten ihtiyaç duyulabilir.

Nar gibi kızartmış bir ete kimse hayır diyemez. Anlaşılan o ki savaş döneminde askerler de hayır diyememiş. Amerikan Devrimi sırasında, eğitimsiz birçok Amerikan askeri, süngülerini yakın dövüş için kullanmak yerine ateş üzerinde et pişirmek için kullanıyormuş.

Hamburger satışlarının diğer sandviçlerin önüne geçemediği tek ülke, tereyağı sandviçlerin popüler olduğu Fransa. Obezitenin giderek arttığı ABD ise 25 bini aşkın hamburger dükkanı ile rekoru elinde tutuyor.

Mükemmel pişmiş bir biftekten sızan kırmızı su kan değil, su ve miyoglobin karışımıdır. Bir tür protein olan miyoglobinin görevi oksijeni hayvanın kaslarına taşımak. Bu protein, oksijenle birleştiğinde kırmızıya dönüyor, yüksek ısı ile karşılaşınca da daha koyu bir renk alıyor.

Tavuk pazarını büyütmek isteyen bir şirket 1948 yılında "Yarının Tavukları" isminde bir yarışma düzenledi. Bugün yediğimiz hemen hemen bütün tavuklar, genetik olarak dünya çapında kanatlı çiftliklerine hakim olan bu yarışmanın galibinin akrabaları.

2013 yılı tarihte balık tüketiminin, et tüketimini aştığı ilk yıl. Dünya'a en çok balık tüketen ülkelerse ada ülkeleri olan Japonya ve İzlanda. Bu ülkelerde kişi başı yıllık ortalama tüketim 60 kilogramın üzerinde.

Bazı sporcuların alışılmışın dışındaki yiyecek içecek alışkanlıkları şaşırtıyor. Usain Bolt, Pekin Olimpiyatları'ndan önce 10 gün boyunca günde 100 tavuk nugget yedi ve sonunda 3 altın madalya kazandı. Bolt bir konuşmasında, başarısının sırrını “Biraz tavuk yedim ve pistin yolunu tuttum” diye açıklamıştı.

Konserve yiyecekler uygun şekilde mühürlenirse süresiz olarak sürebilir. Beryl Lailey isimli bir kişi 1956'daki düğün gününde, bir ader konserve bütün tavuğu 50'nci evlilik yıldönümüne kadar saklamaya karar verdi ve sakladı da. 50 yıl sonra yediğinde ise hastalanmadı bile...

Tavuğu bu kadar çok seven biri olduğuna inanmakta zorluk çekebilirsiniz. 1954 yılında, on beş yaşındaki bir çocuk bir hafta süren bir bisiklet yolculığıyla Washington'dan Atlanta'ya gitti. Yaklaşık 1200 kilometre süren bu yolculuğun sebebi ise büyükannesinin evde kızarmış tavuğunu çok sevmesiydi.

Amerika Birleşik Devletleri'nde satılan tüm antibiyotiklerin yüzde 80'i et ve kümes hayvanları üretimi için kullanılıyor. Bu antibiyotikler sağlıklı hayvanlara beslenme ya da kilo artışı sağlamak amacıyla veriliyor.

Tüketici anketleri, doktorların yüzde 93'ünün, et endüstrisinde sağlıklı hayvanlar üzerinde antibiyotik kullanıldığından endişe duyduğuna işaret ediyor. Tedavi amaçlı kullanılan antibiyotikler ise belli bir sürede vücuttan atıldığından tehlike oluşturmuyor.

Sandviçin adı, oyun sırasında yemek için vakti olmayan bir kumarbaz olan Lord Sandwich'den geldi. Oyun sırasında hizmetkarlarından etli sandviç istiyordu.

Lüks steakhouse'larda "dry-aged" denilen teknikle dinlendirilmiş etler görmüşsünüzdür. Eti birkaç hafta süreyle asılı tutmak diye özetleyeceğimiz bu işlem sonucu kaslardaki nem azalır, bağlayıcı dokuda enzim bozunmaları yaşanır ve etin lezzeti artar.

Dana eti karbonmonoksit dolu bir paketin içinde saklandığında 1 yıl boyunca pembeliğini ve "taze" görünümünü korur. Ancak bu maalesef sadece görsel bir tazelik. Renk dışında etteki bozulma süreci normal devam eder.

Almanya'nın Regensburg şehrinde 900 yıldır faaliyetini sürdüren bir sosis dükkanı bulunuyor. Bu dükkan günümüzde halen ortalama 6 bin adet sosis satıyor.

Öte yandan Almanların Birini Dünya Savaşı sırasında sosis yemesi yasaktı. Çünkü sosislerin içine doldurulduğu bağırsaklar zeplin üretiminde kullanılıyordu. Her bir zeplin için 250 bin dananın bağırsağı gerekiyordu.

Japon mutfağında oyakodon isminde bir yemek bulunuyor. Pirinç üzerine eklenmiş tavuk eti ve yumurtadan elde edilen bu yemeğin kelime anlamı "bir kasede ebeveynler ve çocuklar".

Balina avcılığı dünya genelinde 1986'da yasaklanmadan önce Japonların bilimsel araştırma adı altında 14 bin balinayı öldürdüğü tahmin ediliyor. Bu balinaların etleri de marketlerde satılıyordu.

Yine Japonya'yla devam edelim... Dünyanın en pahalı eti diye bilinen Kobe bifteğini Japonya ya da Çin dışında bir yerde yiyorsanız muhtemelen sahtesini yiyorsunuz. Çünkü Kobe bifteği sadece Japonya'nın belli yerlerinde üretilir ve Çin dışında herhangi bir yere ihracı söz konusu değildir.

ABD'li televizyon ünlüsü Oprah Winfrey'e 1998 yılında et üreticileri tarafından 10 milyon doların üzerinde tazminat istemiyle dava açıldı. Bunun sebebi Winfrey'nin 2 yıl önce bir televizyon programında deli dana hastalığından bahsederken "Bir daha asla burger yemeyeceğim" demesi ve bu nedenle dana etinin fiyatının düşmesiydi. Mahkeme sonucunda jüri oybirliğiyle Winfrey’nin lehine karar verdi.