Kırık, çıkık ve burkulmada ilkyardım

Sağlık hizmeti alabileceğiniz bir ortamdaysanız işiniz kolay. Ama doğayla baş başa kalmayı seçtiyseniz iş başa düştü demektir. Bu nedenle hem basit ilkyardım kurallarını bilmenin, hem de küçük de olsa bir ilkyardım çantası taşımanızın yararı büyük.

KIRIKTA İLKYARDIM

Kırık, basitçe kemik dokusunun bütünlüğünün bozulması demek. Ağrı, morarma, çürük, şişlik, şekil ve simetride bozulma, hareket edememe gibi belirtileri var. Deri bütünlüğünün bozulmadığı ve çevre dokularının çok fazla zarar görmediği hallere kapalı kırık deniyor. Tam tersi durumdaki kemik ve doku ise, açık kırık şeklinde isimlendiriliyor.

Bir kırıkla karşılaştığınızda, ilk olarak önce kanama varsa onu kontrol altına alın ve varsa açık yaraları kapatın. Daha sonra kırığın çevre dokulara zarar vermemesi için destekleyin. Atel de denilen destek, kırık olan kemiğin hareket etmesini önlemek için yapılır. Bunun için sert bir tahta parçası, mukavva, sert karton, üçgen sargı bezi vb. kullanabilirsiniz. Bu desteği yaparken, kesinlikle kırık parçalara dokunmayın ya da içeri yerleştirmeye çalışmayın. Kırığın üstünde ve altında yer alan eklemleri de destekleyin. Şişlik ve ödemi önlemek için, kırık koldaysa kalp seviyesinde, bacaktaysa uzatarak tutun. Ağrı şiddetliyse ağrı kesici kullanabilirsiniz.

ÇIKIKTA HAREKETİ ENGELLEYİN

Eklemi oluşturan kemiklerden birinin yerinden ayrılmasına çıkık deniyor. Çıkık, hareketi güçleştirir ve ağrı yapar. Parmak, omuz, dirsek, kalça, ayak bileği ve çene eklemleri en sık çıkanlar. Şekil bozukluğu, hareketle artan ağrı, morarma, şişlik, hareket kısıtlanması veya kaybı gibi belirtiler verir. İlkyardımda, kırıkta olduğu gibi hareket etmemesi için desteklenir. Desteklerken kıvrılma varsa ve açılmıyorsa zorlamayın. Çıkıkta da ağrının şiddetine göre uygun bir ağrı kesici rahatlatıcı olur.

BURKULMAYASICAK-SOĞUK TEDAVİ

Burkulma, eklemin kapsül ve bağların zedelenmesi veya yırtılmasına deniyor. Eklemin, normal hareket sınırının ötesine bükülmesi ve gerilmesiyle olur. Diz, ayak ve el bileklerinde meydana gelir. Hassasiyet, şişlik, morluk, ağrı ve hareket kısıtlanması varsa, burkulmadan şüphelenebilirsiniz. İlkyardımda, kol veya bacak hareket ettirilmez, kalp hizasından yükseğe kaldırılarak dinlendirilir. Morarma ve şişliği önlemek için hemen soğuk uygulama yapmalısınız. Ancak burkulmanın üzerinden birkaç saat geçmişse, soğuk uygulamanın yararı yok. Bu durumda şişlik, morluk ve ağrıyı azaltmak üzere sıcak uygulama yapabilirsiniz.