İşte gerçek 'Cumhuriyet Kızı'

Doğan HIZLAN

Dün, Hürriyet'in birinci sayfasında yayınlanan 'İşte cumhuriyetin kızı' alt yazılı bir fotoğraf, genç kuşağın dünya görüşünün bir simgesiydi.

Göstericilerin karşısında elinde çerçeveli Atatürk fotoğrafı ile çıkan bir genç kız.

Irk, din, dil ve cins ayrımına karşıyım ama bu fotoğrafı bir genç kızın taşımasından farklı bir mutluluk duydum.

Mehmet Baydur'un Cumhuriyet Kızı oyunu, çok sevdiğim tiyatro eserlerinden biridir, sahnede de seyrettim. Bu ad bana hep ilk günlerinde Tansu Çiller'i anımsattı. Cumhuriyet Kızı, Türkiye'de batı kültürünün, Avrupa ve Amerika karması bir yaşama biçiminin temsilcisi olarak, kadınların da desteğini sağlamıştı.

Oysa, sonradan çok geri bir rejimi kişisel iktidarı için kabul etti.

Hayatımızda unutamadığımız bir çok fotoğraf vardır. Mutluluk günlerinden acı olaylara kadar.

Vietnam'daki bir esirin beynine sıkılan kurşunu unutabilir miyim?

Toplama kamplarındaki yüz ifadeleri nasıl hafızamızdan çıkar?

Benetton'un fotoğrafları da belki belleğimizde kalır, ama onlar hayatın gerçeğinden, doğallğından değil, kurmacanın potasından fırlamışlardır. Bu yüzden de çarpıcılığı, etkileyiciliği onlar kadar olamaz.

Dünya fotoğrafının büyük ustası Ara Güler'in, fotoğraf sanat mıdır sorusuna verdiği bir cevabı sık sık hatırlama gereği duyarım.

Foto muhabirliği, fotoğrafçının en önemli işidir, çünkü tarihi bu belgeler yaratır.

***

ELİNDE çerçeveli Atatürk fotoğrafı taşıyan kızı tanımak isterdim.

Sürü pisikolojisinden uzak, tek başına birey olmanın bilincini ve sorumluluğunu taşıyabilen bir yurttaş.

Tevfik Fikret'in ‘‘Hak bellediğin yolda yalnız gideceksin,'' düşüncesini hayatına geçirmiş, kafasından sokaklara indirmiş, ona gerçeklik kazandırmış bir tavır.

Bireysel protestolar hem gelişen kişiliği hem de medeni cesareti gösterir.

Medeni cesaret sözünü unuttuk galiba.

***

'İŞTE cumhuriyetin kızı' fotoğrafı, genç kuşağın modern Türkiyesi ile çağdışı bir görüntüyü mukayese imkanı veriyor bize.

Çerçeveletilip asılacak bir fotoğraf.