Azoospermi

Kısırlık tedavisinde kök hücre için daha ne kadar bekleyeceğiz?

Kısırlık tedavisinin en fazla zorlandığı hasta grubu azoospermi, yani tahlillerde ölü ya da canlı hiç olgun sperm hücresinin çıkmadığı erkeklerdir.

Anne baba adayları, çocuk sahibi olma niyetinizi fazla ertelemeyin!

Evli çiftlerin yaklaşık beşte birinde kısırlık sorunu ile karşılaşılmakta. Hal böyle olunca da çoğu kez sperm tahlili yaptırıp erkekte bir eksiklik olup olmadığı araştırılır.

Erkekte aşırı kilo kısırlık yapabilir

Elbiseleriniz dar gelmeye başlamış ve merdiven çıkmakta zorlanıyorsanız, aşırı kilolarınız yaşam kalitenizi etkilemeye başlamış demektir. Böyle durumlarda ilk akla gelen, şeker hastalığı ya da kalp-damar hastalığınızın bulunma riskidir. Oysa baba olmaya niyetlenen yaş grubundaki erkekler üreme sağlığında bozulma bakımından da endişe etmeli. Gerçekten aşırı kilolar kısırlığa yol açar mı?

Sperm kalitesinde azalma neden olur, nasıl tedavi edilir?

Doğal yolla çocuk olmasının birinci koşulu, yeterli sayıda hareketli sperm hücresinin kadında genital kanallara boşaltılabilmesidir. Spermler meni sıvısı içinde taşınırlar. O nedenle meni sıvısının miktarı ve kalitesi sağlıklı bir gebeliğin başarılmasında son derece önemlidir.

Sperm sayısı ilaçla artar mı?

Baba adaylarının çoğunun aklında hep bu soru vardır; sperm sayısı ilaçla artar mı? Hemen belirteyim, sperm sayısını artıran diye bir ilaç yoktur. Çünkü ilaçlar bir hastalığı tedavi etmeye yarar, bunu da o hastalığa yol açan nedeni düzelterek gerçekleştirir.

Spermin kuyruklu ya da kuyruksuz olması ne ifade eder?

Son yıllarda tüp bebek denemelerinde en fazla merak edilen konu, kullanılan spermin kuyruğunun olup olmadığıdır. Çünkü kuyruk, bir sperm hücresinin olgunlaştığının en belirgin gözle görülür kanıtıdır. Oysa mikroskop altında kuyruğunun varlığını seçemediğimiz ve spermatid olarak adlandırdığımız hücrelerle de gebelik sağlanabilmekte.

Azoospermi tedavisinde bizi bekleyen yenilikler neler?

Azoospermi demek, sperm tahlillerinde ölü ya da canlı hiç sperm hücresi çıkmaması anlamına gelir. Aslında günümüzde az da rastlamıyoruz; yaklaşık her 100 erkekten bir ya da ikisi bu sorunla uğraşmakta. Azoospermi tedavisinde en çarpıcı gelişme, 1995 yılında testisten alınan spermle de baba olunabileceğini görmemizdi. Böylelikle o tarihe kadar hiçbir umudu olmayan ailelerin üçte biri dileklerine kavuştu. Birkaç sene sonra mikrocerrahi teknikle TESE ameliyatının uygulamaya başlamasıyla bu sayı daha da arttı. Nihayet 2015 yılında Japonya’dan bir ekip ROSI tekniğinde bazı değişiklikler yaparak, azoospermik erkeklerin tedavisine katkı sağladı. Peki, bundan sonra ne olacak, ileride nasıl bir tedavi bizi bekliyor?

Bağırsak florası bozuklukları kısırlık yapabilir

Üreme sağlığı üzerinde bağırsakların ne kadar önemli rolü olduğu son yıllarda yapılan çok sayıda bilimsel çalışmada gösterildi. Bağırsaklarımızda, vücudumuzdaki hücrelerin yaklaşık 3-4 katı sayıda zararsız mikroorganizma yaşamakta.

3 boyutlu yazıcılar kullanılarak kısırlık önlenebilir mi? Üroloji Uzmanı Ege Can Serefoğlu yanıtladı...

Son yıllarda yaşanan önemli teknolojik gelişmelerden biri olan 3 boyutlu yazıcılar, teknolojinin birçok alanında olduğu gibi sağlık alanında da önemli gelişmelere öncülük edebiliyor. Üç boyutlu yazıcılar ile protez veya yapay organ oluşturularak günümüzde bazı hastalıkların tedavisinde kayda değer ilerlemeler sağlanıyor. Geçtiğimiz günlerde 3 boyutlu yazıcılar kullanılarak üretilen testis dokusunun, infertilite (kısırlık) problemi yaşayan erkeklerin tedavisinde kullanılma ihtimali bilim dünyasında tartışılıyor. Peki, 3 boyutlu yazıcılar kullanılarak kısırlık önlenebilir mi? Üroloji Uzmanı Ege Can Serefoğlu yanıtladı...

Baba olmak bazen sabır ister

Bugüne kadar yaklaşık 25-30 yıl beklediniz, evlendiniz ve artık baba olmak istiyorsunuz.

Erkek kısırlığı hakkında yanlış ve doğrular

Birçok konuda olduğu gibi kısırlık için de toplumumuzda değişik inanışlar süre gelmiştir. Bazıları faydalı gibi görülse de bilimsel temeli olmayan duyuma dayalı çoğu uygulamalar aksine zarar da verebilir. İşte doğru olduğu sanılan yanlışlardan bazıları...

Çocukluk kanserleri tedavisinde üreme sağlığının korunması

Çocuklarda ve ergenlik döneminde yakalanılan kanser hastalığı, artık büyük oranda tedavi edilebilir seviyeye geldi. Yapılan bir istatistikte bu olguların yaklaşık %80’i normal yaşamlarını sürdürebilmekte. Ancak ne yazık ki kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar ve radyasyon sperm kök hücrelerinde ciddi hasar oluşturmakta. Dolayısıyla, bir yandan kanseri tedavi etmenin sevincini yaşarken diğer taraftan erişkin dönemde kısırlık sorunu ile karşı karşıya kalmaktayız. Sadece kanser için değil, başka hastalıklarda da testislere zarar verebilecek ilaçlar kullanıyoruz, bunlar da ileride kısırlık yapabilir. Yanı sıra Klinefelter sendromu gibi genetik bozukluklarda da erken yaşlarda sperm kök hücrelerinde bozulma başlamakta.

Cep telefonu ile sperm tahlili

Artık sperm tahlilini herkes evinde kendisi yapabilecek! Bunun için, üzerine cep telefonunun yerleştirileceği küçük bir cihaz yeterli. Sperm örneğinden alınan bir damla cihaza konulduğunda anında telefonun ekranında sperm sayısı ve hareket kalitesi ile ilgili değerleri görebilmek mümkün olmakta. İlk örneği 2017 yılında Harvard Tıp Fakültesinde geliştirilen bu teknik, laboratuvarlarda rutin kullanımdaki sperm tahlil yöntemleri ile %98 uyumlu sonuç vermekte.

Testiste spermlerin koparak atılamaması azoospermi nedeni olabilir

Kısırlık nedeniyle araştırılan erkekler için en endişe verici durum, şüphesiz ölü ya da canlı hiç sperm hücresinin çıkmadığı azoospermi olmasıdır. Her ne kadar bir kısmında tedavi ile doğal sperm çıkışı sağlanabilse de büyük kısmında tek umut testislerden ameliyatla elde edilebilecek spermlere kalmakta. MikroTESE ameliyatı ile böyle erkeklerin ancak üçte birinde olgun, kuyruklu sperm hücresi toplayabiliyoruz. Ancak son yıllarda, gelişen teknolojik olanaklar sayesinde testislerde hangi kademede sperm üretiminin bozulduğunu daha iyi anlar duruma geldik. Nitekim kendi çalışmalarımızdan elde ettiğimiz bulgular da bir kısım azoospermi olgusunda neden sperm çıkışının bozulduğu yönünde önemli bilgiler verdi.

Erkekte ışın tedavisi ve kısırlık endişesi

Radyoterapi olarak da bilinen ışın tedavisi, birçok kanser türünde etkin bir tedavi yöntemi olmuştur. Özellikle erkekte testis tümörlerinde ya da çocukluk çağında Hodgin lenfoma ya da lösemi (ALL) gibi kan hastalıklarında kalıcı bir iyileşme sağlayabilir. Işın tedavisinin bir diğer kullanım alanı da kemik iliği nakilleridir. Ayrıca vücudun diğer organlarında da kanser dokusunu küçültmek veya ameliyattan sonra kalan tümör artıklarını yok etmek için ışın tedavisinden faydalanılır. Ancak bu tedavilerin en riskli yanı, çocuk sahibi olma kapasitesi üzerindeki olumsuz etkileridir.

Çocuk beklentisi cinsel yaşamınızı etkilemesin

Çocuk sahibi olmaya niyetlenen çiftlerde can sıkıcı bir durum, sağlıklı bir cinsel yaşamın olmamasıdır. Genel popülasyona baktığımızda, erkeklerin yaklaşık üçte birinde cinsel fonksiyonlarda bir şekilde bozulmaya rastlayabiliriz. Bu oran yaşla da artmakta. Cinsel fonksiyonlar dediğimizde anlatılmak istenen hem yeterli sertleşmenin olmaması ya da sürdürülememesi hem de erken boşalmadır.

Kısırlık için kök hücre tedavileri hangi aşamada?

Azoospermi, yani tahlillerde ölü ya da canlı hiç olgun sperm hücresi görülmemesi çocuk sahibi olamayan çiftler için oldukça endişe veren bir neticedir. Oysa bunların bir kısmı tedavi ile sperm çıkışına kavuşabilir, hatta doğal yolla bile gebelik sağlayabilirler. Ancak yine de bir kısım çiftte ne yazık ki olgun sperm elde edemiyoruz. İşte bu aşamada akla ilk gelen çözüm kök hücre olmakta. İyi de, günümüzde kök hücre ile çocuk olması mümkün mü?

Sperm sayısı nasıl yorumlanmalı

Kısırlık nedeniyle tedaviye müracaat eden çiftlerde ilk yapılması istenen tetkik sperm analizidir. Sperm analizinden gelecek sonuca göre de tedavi planı yapılır. Sperm tahlilinde çok sayıda parametre incelenir. Bunlar arasında tedaviyi yönlendirmesi bakımından başlıcaları; çıkan meninin hacmi, sıvılaşma yani likefaksiyon süresi, olgun sperm hücresi olan spermatozoa sayısı, hareketli hücre yüzdesi ile morfolojisidir. Bunların dışında da değerlendirilmeye alınan başka veriler olmakla birlikte, bugün üzerinde duracağımız konu sperm sayısı.

Ergenlikte geçirilen kabakulak kısırlık için önemli bir risktir

Çocukluk çağı hastalığı olarak bilinen kabakulak, ergenlerde kısırlık nedeni olabilir. Kısırlık nedenleri arasında %5 gibi önemli bir yeri vardır. Kabakulak hastalığından korunmanın en etkin yolu, doğumu takiben yapılan karma aşıdır. Aşılanmamış çocuklar ileri yaşlarda bu hastalığa yakalanma riski ile karşı karşıya kalır. Kabakulak virüsünün en büyük özelliği, testislerde de yerleşmesi ve sperm üretimini bozacak derecede hasara neden olmasıdır.

Evlensem çocuğum olur mu?

Hemen şunu belirteyim; çok nadir bazı genetik ve fonksiyonel kusurlar dışında, evlenmeden ve çocuk olmasına niyetlenmeden çocuk olup olmayacağını söylemek mümkün değildir. Şayet amaç neticede çocuk sahibi olmak ise, bunu başarmanın farklı yolları olabilir, endişe etmeyin. Tabii ki öncelikle doğal yolla olması beklenir. Olmazsa tüp bebek önemli ölçüde yardımcı olacaktır. Geri kalanları için de evlat edinmek gibi alternatif yollar bulunmakta. Ama istenen mutlaka doğal yolla çocuk olması ise, bunu her zaman başaramayabiliriz.

Biraz daha beklesek çocuğumuz olur mu?

Çocuk sahibi olmaya niyetlenen çiftlerin en merak ettikleri konu hiç kuşkusuz beklemekle ileride doğal yolla bebeklerinin olup olmayacağı. Bunu ne yaparsak yapalım kesin olarak bilemeyiz. Ama şunu bilebiliriz; hiç bir şekilde doğal yolla gebeliğin sağlanamayacağı bir sorun olup olmadığını. Ancak bunu da ortaya çıkarabilmek için bazı tetkikler gerekir. Oysa, evlendikten sonra çiftlerin büyük kısmı doğal yolla çocuk sahibi olabiliyor, sadece %15’inde gebelik gelişmez. Bu yüzden de evliliğin daha ilk gününde tetkiklere başlanması önerilmez. En az 1 yıl geçer, hala gebelik görülmezse o zaman her iki eş de incelemeye alınır.

Kısırlık tedavisinde yapay testis umut veriyor

Testislerde sperm hücresinin hiç gelişmediği azoospermi olgularının tedavisinde gelinen son aşama, henüz kuyruk oluşumu başlamamış ama belli bir olgunluk aşamasına erişmiş spermatid dediğimiz erken evre sperm serisi hücrelerin tüp bebekte kullanılmasıdır.

Mikro Tese ameliyatı hakkında merak edilenler

Sperm tahlil sonucuna bakıldığında en sıkıntılı tanı hiç kuşkusuz azoospermi olduğunun anlaşılmasıdır. Bunun anlamı, ölü ya da canlı hiç olgun sperm hücresi çıkmıyor demektir. Şayet sperm yoksa doğal yolla çocuk olması da beklenmez. Yaklaşık tüm erkek nüfusunun %1’inde bulunur.

Sperm kalitesi tüp bebek başarısını nasıl etkiler?

Tüm erkek nüfusunda %1, kısırlık nedeniyle araştırılan çiftler de ise %10-15 oranında azoospermi görülür, yani tahlillerde ölü ya da canlı hiç sperm hücresi bulunmaz. Ancak bir kısım olguda ise detaylı olarak incelendiğinde, az sayıda da olsa olgun sperme rastlanabilmektedir. Buna “kriptozoospermi” denilir. Kriptozoospermi tedavi ile düzeltilemiyorsa tüp bebek önerilir. Üretimi ileri derecede azalmış spermlerin fonksiyonlarının nasıl etkileneceği halen araştırma konusudur. Acaba tahlillerde çok az sayıda bulunan spermler tüp bebek sonucunu nasıl etkiler? Ya da, tüp bebek sırasında embriyo biyopsisi yapıp bunu genetik incelemeye gönderdiğimizde şayet olumsuz bir netice gelirse bunun nedeni sperm midir?

Ben kısır mıyım?

Kısırlık, tıbbi nedenlerden dolayı çocuk sahibi olamamak şeklinde tanımlanabilir. Ancak çocuk yapmaya niyetlenen çiftlerin ancak beşte biri, bir ay içerisinde bunu başarabilmekte, geri kalanlarının ise bir süre daha beklemesi gerekmektedir.

Koenzim Q10, azoospermi tedavisinde bir umut olabilir mi?

Sperm üretiminin tamamen bozulduğu azospermik erkeklerde bunun neden kaynaklandığı belki de üzerinde en yoğun araştırmaların yapıldığı başlıca konulardan birisidir. Her ne kadar mikroTESE ile olguların üçte birinde az sayıda sperm hücresi bulunarak sorun hallediliyor olsa da, geri kalanlar için tedavi şansı ne yazık ki çok düşük. Ancak son yıllarda testislerde sperm üretiminin mekanizması aydınlatıldıkça, azosperminin tedavisinde de yeni ufuklar belirmeye başlandı. Bunlardan biri de, spermin enerji kaynağı olan mitokondri organelinin bozuklukları ile ilgili gelişmeler.

Tüp bebek adayı genç kadınlarda başarıyı arttıran yöntemler

Tüp bebek uygulamasında başarıyı etkileyen en önemli faktörler; erkeklerde sperm sayısı ve yumurtalık kapasitesini belirleyen kadın yaşıdır. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Koray Altunay, çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin sperm, yumurta sayısı ve kalitesini korumak için tüp bebek tedavisini ertelememeleri gerektiğine dikkat çekti.

Azosperminin tedavi edilebilir bir nedeni: Kanal tıkanıklıkları

Sperm tahlillerinde en can sıkıcı sonuç hiç kuşkusuz azoospermi gelmesidir; yani ölü ya da canlı hiç sperm hücresinin görülmediği durum. Çocuk sahibi olamayan her 10 erkekten yaklaşık birinde azoospermiye rastlanılır.