Fransa’da geçerli... 'Bu fotoğrafla oynanmıştır' yasası

OYNANMIŞ FOTOĞRAF GERÇEKLİK ALGISINI YOK EDİYOR

SOSYOLOG, uzman psikolog Dr. Serap Duygulu, sosyal medyada sıklıkla ‘oynanmış’ görüntülere maruz kalmanın gerçeklik algısını değiştirdiğini söylüyor. Haklı da. Her gün ‘mükemmel’ kadınlar, ‘kusursuz’ erkekler, ‘muhteşem’ yaşamlara maruz kala kala birçoğumuz öyle şaşaalı bir dış görüntü ya da yaşam peşinde koşmaya başlamadık mı? ‘Ben de böyle olmalıyım’ isteğinin kişide yetersizlik ve güvensizliği tetiklediğini söylüyor Dr. Duygulu ve “Oynanmış’ her fotoğraf/video/bilgi aslında aldatmacadır. Ve bu aldatmaca kişide kendi bedeninden bir memnuniyetsizlik yaratır. Yüzü, gözü, dudağı, kulağı ya da kilosu, boyunu beğenmez. Değişim arayışına girer. Gördüğü kadar ‘mükemmel’ olmak ister. Ama kusursuz olmaya çalıştıkça benlik değeri azalır ve mutsuz olur. Bu, aslında kişinin kendisi ve çevresine uyguladığı bir psikolojik şiddettir” diyor.

HANGİSİ SİZ

Oynanmış fotoğraf-videoların kişilerde ‘güvensizlik’ duygusu yarattığına da dikkat çeken Dr. Duygulu, şöyle devam ediyor: “Beğendiğiniz kişilerin gerçek hayatta aslında öyle olmadıklarını gördüğünüzde büyük bir hayal kırıklığı ve kandırılmışlık hissi yaşarsınız. Hangisi gerçek sen? Sanal karakterimiz ile akademide-işte-evde-sokaktaki biz arasındaki uçurum açıldıkça ‘güven’ ve özgüven de kaybolur.”

BİR SORU BİR CEVAP

TÜRKİYE’DE DE UYGULANMALI

- Türkiye’de böyle bir yasanın uygulanabilirliği var mı?

“Aslında benzer bir karar Türkiye’de uygulanıyor. İnfluencer’lar tanıttıkları ürünleri artık sanki denemiş ve çok beğenmiş gibi değil de ticari bir anlaşma sonucu paylaştıklarının bilinmesi için altına ‘reklam-işbirliği-davet’ gibi ibareler koymak zorunda. Aynısı fotoğraflar için de yapılabilir ve yapılmalıdır da.”

ETRAFIMIZ ‘KOPYA’ İNSANLARLA DOLU

KİŞİSEL dönüşüm eğitmeni, oyuncu ve yazar Almula Merter’in sosyal medyada geniş bir hayran kitlesi var. Yaklaşık 200 bin takipçisi olan Merter, sosyal medyadaki ‘sahte’ hayatlar ve yüzlere isyan ediyor: “Bu yasayı çıkaranları tebrik ediyorum çünkü ‘fake’ fotoğraflar özellikle gençleri çok kötü etkiliyor. Psikolojik rahatsızlıklara, duygusal boşluklara sebep oluyor. Bugün birçok genç kadın sosyal medyada gördüğü, beğendiği kadınlara dönüşme çabasında ve bunun için erken yaşta bıçak altına yatmaktan tut da beğendiği yaşama sahip olmak için her tür işi yapmaktan çekinmiyor. Fiziki görünümünden, kıyafetine hatta düşünce yapısına kadar etrafımızda özgünlükten uzak onlarca ‘kopya’ insan var.”

TİKTOK KAPATILSIN

Günümüzde yine özellikle gençler arasında sosyal medya aşklarının yaygın olduğu hatırlatması yapan Merter, “Yüz yüze geldiklerinde ne oluyor dersin?” sorusuna şu cevabı veriyor: “Ne olacak? Büyük hayal kırıklığı. İlişki yalan ile başlıyor, güvensizlik oluşuyor ve bunun bir noktada psikolojik ya da fiziksel şiddete dönme ihtimali de var. Ayrıca TikTok gibi mecraları da akıl zorlayan içerikleri sebebi ile korkunç zararlı buluyorum. Kapatılmasından yanayım.”

TEK TİP GÜZELLİK ANLAYIŞINDAN VAZGEÇİLMELİ

Demirören Medya moda ve güzellik editörü Yağmur Kalyoncu: “Kararı destekliyorum, özgürlüklere vurulmuş bir darbe olarak da görmüyorum çünkü bu gerçekten de ciddi bir tehlike. Şu an filtreler sebebi ile dünyada tek tip güzellik anlayışı yaygın. Büyük dudaklar, kalkık burunlar, kusursuz bir cilt... Elinde filtreli fotoğraf, cerrahi ya da estetik uygulamalara baş vuran, ‘Böyle olmak istiyorum’ diyen, o kusursuzluğu yakalamak isteyen çok insan var. Bu, çıkarılan yeni yasalar, ünlülerin başlattığı ‘gerçeğe dönüş’ akımı ve kampanyalar ile yavaş yavaş kırılmaya başladı ama daha yol uzun. Unutmayın ki her şeyin başı her ne ve nasıl olursa olsun önce kendini sevmek.”

FARKLILIKLAR GÜZELDİR

Seyahat ve yaşam önerileri, blogger Nurşen Şenyurt: “Dış görünüş baskısını azaltmak için çıkarılan, pozitif bir yasa olduğunu düşünüyorum. Zira, filtre dolu profiller yetersiz hissetmemize neden oluyor. Bu yetersizliği gidermek için de anormal diyetler-cerrahi operasyonlara katlanmak zorunda kalan pek çok arkadaşım var ki çocuklar da erken dönemlerinden itibaren bu ulaşılması imkânsız güzellikle manipüle ediliyor ve bir an önce para kazanıp estetik olma hayalleri kuruyorlar. Oysa şunu anlamakta fayda var: “Farklılıklar güzeldir.” Ayrıca yasaya ürünlerin de dahil edilmesi gerektiği inancındayım çünkü birçok ürün reklamlarındaki gibi olmuyor. Son kullanıcı ne görecekse reklamda da o görsel kullanılmalı.”

FAZLASI KANDIRMACA

Dijital içerik üreticisi Emel Karaca: “Elbette bizim de filtre kullandığımız yerler ve durumlar var. Ama ben bile bazen ‘Bu kadar da olmaz’ diyorum. Gerçeklikten koparılmış hayatlar, insanlar, duruşlar... Minimal bir filtre; mesela makyajın yok ve yapmaya zamanın da yok ama video çekmek zorundasın, ufak bir makyaj filtresi kabulüm. Ama bazen öyle bir değiştiriyorlar ki kendilerini... Arada ‘tanınmış’ simalar ile karşılaşıyoruz. İnan tanımıyorum bazılarını. Öyle bir uzatmış, öyle bir zayıflatmış ki kendini ‘A, siz bu kişi misiniz?’ diyerek hayretlere düşüyorsun. Resmen kandırmaca.”