Bir başka gezegende helikopter uçurmak

Uzay çalışmalarında tarihi bir güne tanıklık edildi. Bir başka gezegende bir araç uzaktan kontrol edilerek havalandı, havada asılı kaldı ve zarar görmeden yeniden Mars yüzeyine iniş yaptı. 

NASA'nın JPL laboratuvarındaki bilim insanları ve mühendislerin yıllarca üzerinde çalıştıkları Ingenuity helikopteri 19 Nisan 2021 günü Mars gezegeninde yaklaşık 40 saniyelik bir uçuş gerçekleştirdi. 

Nisan başında gerçekleşmesi planlanan uçuş, yazılımsal bazı sorunların tespit edilmesi üzerine ertelendi. Sorunların giderilmesinin ardından uçuş denemesi gerçekleştirildi. Bu arada NASA'daki ekip zamana karşı yarışıyordu. Ingenuity, Temmuz 2020'de Dünyadan fırlatıldıktan sonra Mars'ta Perseverance'ın koruması altındaydı. Gece-gündüz sıcaklık farkları, Ingenuity'nin yalnızca 2 kg'lık küçük bir araç olması ve sınırlı bataryası nedeniyle yalnız başına uzun süre kalabilmesi riskliydi. Bataryasının tamamen tükenmesi, bu tarihi denemeyi imkansız kılabilirdi. 

Deneysel Bir Çalışma 

Ingenuity, her şeyden önce bir deney olarak geliştirildi. Perseverance'ın fırlatıldığı günden beri NASA'daki yetkililer, deneyin olumsuz sonuçlanmasına hazırlıklı olduklarını belirttiler. 

Bu karamsarlığın önemli gerekçeleri var. Bunlardan en önemlisi Mars'daki atmosferin Dünya atmosferinin %1'i yoğunlukta oluşu. Böylesi seyrek bir atmosfer aslında Everest'in zirvesinde helikopterle uçmaya benzetilebilir. Bu zorluğun aşılabilmesi için Ingenuity'nin küçük ve hafif tasarlanması gerekiyordu. Ancak atmosferin seyrekliğine rağmen uçuşun sağlanabilmesi için Ingenuity'nin pervaneleri Dünyadaki helikopterlere göre 6 kat daha hızlı dönmeliydi. 

Aylar, yıllar öncesine dayanan planlamaların sonucunda, Temmuz 2020'de Perseverance ile Mars'a gönderilen helikopter, 18 Şubat'tan beri Perseverance'a bağlı ve katlanmış şekilde bulunuyordu. Ingenuity, Mars'a indikten yaklaşık iki ay sonra 3 Nisan'da Mars yüzeyine bırakıldı. Perseverance yüzey aracı Ingenuity'yi bıraktıktan sonra 100 m uzaklaşarak, uçuş denemesini görüntülemek için güvenli bir konuma geçti. 

Ingenuity'nin Perseverance'dan ayrıldıktan sonra 30 günlük bir çalışma dönemi var. Bu süreyi belirleyen esas faktör helikopterin sahip olduğu Güneş panelleri ve bataryası. Bu sürede 5 uçuş denemesi yapması bekleniyor. 

İlk deneme 19 Nisan 2021'de gerçekleşti ve Ingenuity'nin altimetresi aracın Mars yüzeyinden 3 m yükseldiğini tespit etti. 

40 saniyelik uçuş uzay araştırmaları tarihinde bir dönüm noktası oldu. Dünyada tıpkı cep telefonları gibi neredeyse günlük hayatın parçası haline gelmiş olan bir "drone"un uçuşu büyük bir olay gibi görünmese de, başka bir gezegende bunu gerçekleştirmek, milyonlarca km uzaklıktan gönderilen komutlarla bu süreci yönetmek çok önemli bir başarı.

Ingenuity'nin başarısı sonrası için büyük umut vadediyor. Bu tip araçların gezegen araştırmalarında verim arttırıcı ve kolaylık sağlayıcı olması bekleniyor. Bunlar, Ay'da veya Mars'ta kurulacak istasyonlar arasında iletişim sağlamak veya malzeme taşımak gibi görevleri gerçekleştirebilirler. 

Şimdi gözler Perseverance ile Mars'a gönderilen diğer bir deneysel projede. MOXIE adı verilen cihazın Mars'taki karbondioksiti kullanarak oksijen üretmesi bekleniyor. Bu prototip başarılı olursa Mars keşiflerinde, özellikle insanlı görevlerde, çok hayati bir rolü olacak.