Dikkat! Kan stoklarımız alarm veriyor

Kan bağışı yoluyla kan ve kan ürünleri temin edip depolamak ve ulusal kan ve kan ürünleri stoklarımızı kabul edilebilir makul düzeyde tutmak ise bu kurumun bana göre bir numaralı görev ve hedefi. Ne var ki geçtiğimiz günlerde (6 Nisan 2023) Türk Kızılay’ı “ULUSAL KAN STOKLARIMIZIN KABUL EDİLEBİLİR SEVİYENİN ALTINA DÜŞTÜĞÜNÜ” duyurdu ve halkımıza “ACİL KAN BAĞIŞI YAPMALARI YÖNÜNDE” önemli bir uyarıda bulundu. Bu uyarı çok ama çok önemliydi. Nedenine gelince...

ÖNEMLİ

KAN VE KAN ÜRÜNÜ STOKU MİLLİ BİR MESELEDİR

BİLELİM ki kan ve kan ürünleri tedarikinde acil bir durumda (savaş dahil) yaşayacağımız herhangi bir eksiklik sadece bir sağlık meselesi, sadece bir sosyal problem olmaktan çok daha öte, adeta bir ulusal güvenlik, hatta bir beka meselesi gibidir. Şu veya bu nedenle Kızılay’a gönül koyup (hatta kızıp, darılıp) kan bağışı görevimizi aksatmamamız lazım. Net ve açık olarak ifade edeyim: Ben en kısa zamanda bir Kızılay şubesine gidip kan bağışı görevimi yerine getireceğim. VE ÖNEMLİ BİR HATIRLATMA:

ÜLKEMİZİN KAN VE KAN ÜRÜNLERİ TEMİNİ KONUSUNDA KIZILAY’DAN ÇOK DAHA YUKARIDA, ÇOK DAHA ORGANİZE, ÇOK DAHA BİLİMSEL VE ÇOK DAHA KURUMSAL ÇALIŞAN YENİ VE PROFESYONEL BİR YAPILANMAYA İHTİYACI VARDIR. VE BU YENİ YAPILANMA SORUNUNUN ACİLEN ÇÖZÜMLENMESİ GEREKMEKTEDİR.

İFTAR SONRASI AÇIK 

Türk Kızılayı Orta Karadeniz Bölge Kan Merkezi Müdürü Muhsin Yıldırım: Vatandaşlarımız, internet sitemizde kendilerine en yakın kan bağışı noktasını bulabilir, isterlerse de randevu alabilirler. Kan bağışı merkezlerimiz iftar sonrasında 20.00-23.30 saatleri arasında hizmet veriyor.”

HİPERTANSİYON DOSYASI

SORU 1 Tansiyon normalde ne olmalı?

HER yaş ve cins için ideal kan basıncı rakamı 12/9 ve altı olmalıdır. Küçük tansiyonun 9’dan büyük, büyük tansiyonun 13’ten yüksek olması orta ve uzun vadede ciddi bir sağlık sorunsalıdır. Diğer taraftan küçük tansiyonunuzun 9’dan küçük olmasına rağmen büyük tansiyonunuzun 14’ten yüksek olması sizin bir “izole sistolik hipertansiyon” hastası olduğunuzu ve risk altında bulunduğunuzu anlatmaktadır.

SORU 2 Kan basıncı nasıl ölçülür?

DOĞRU bir sonuç alabilmek için ölçümler sakin bir ortamda, dinlenmiş durumda, otururken yapılmalı, ölçüm esnasında konuşulmamalıdır. Ölçüm yapılmadan önce mesaneyi boşaltmak, ölçümden önce sigara ve alkol kullanmamış olmak ve ölçümü sağ ya da sol koldan usulüne uygun olarak yapmak da önemli ayrıntılardır. Ölçümün sol ya da sağ koldan yapılması, sol kol daha çok tercih edilmekle birlikte ciddi bir yanılgıya yol açmaz.

SORU 3 Tansiyon yaşlandıkça yükselir mi?

İLERİ yaşlarda yüksek tansiyona daha sık rastlanıldığı doğrudur. Özellikle 50’li yaşlardan sonra damarların şu veya bu nedenle sertleşmesi, eski elastikiyetini kaybetmesi nedeniyle büyük tansiyon (sistolik basınç) yavaş yavaş yükselmeye başlar. Ama prensip olarak 70’li yaşlardan sonra bile büyük tansiyonun 14’ü geçmesi kabul edilemez.

SORU 4 Potasyum gücümüz tansiyonu etkiler mi?

SADECE potasyum değil, magnezyum ve sodyum gibi minerallerin de kan basıncı seviyelerini etkileyebileceğini biliyoruz. Potasyum ve magnezyumun azlığı, sodyumun fazlalığı (tuz) kan basıncını yükseltebilmektedir. Bu nedenle potasyum ve magnezyum zengini besinleri (muz, kayısı, patates, sebzeler, yeşillikler, bakliyat) bol ve sık tüketmek, kan basıncını dengelemede işe yarayabilir.

SORU 5 Sarmısak tansiyonu düşürür mü?

SARMISAK ya da sarmısak özleri içeren hapların kan basıncı ayarlamada etkili olabilecekleri ileri sürülse de hiçbir ciddi hipertansiyon hastasında sorunun çözümü soğana, sarmısağa, ota, çöpe emanet edilemez! Doğru olanı, “varsa fazla kiloları vermek, mevcutsa uykusuzluk ve stres problemlerini halletmek ve bedene daha sık ve düzenli egzersiz yapma fırsatı vermek”tir. İlaç kullanma kararı ise doktorlara bırakılmalıdır.

SORU 6 Kortizon tansiyonu yükseltir mi?

EĞER uzun süreli ve dikkatsiz bir kortizon kullanıcısı olursanız hipertansiyona yakalanma olasılığınız maalesef artar. Uygun dozlarda, kısa süreli kortizon kullanımlarında ise sodyum ve tuz kısıtlaması yapılırsa ciddi bir problem ortaya çıkmaz.

SORU 7 En iyi tansiyon ilacı hangisi?

HİPERTANSİYON sorununun kontrolünde en iyi ilaç değil, en uygun ilacı aramak daha akılcı bir yaklaşımdır. Her ilaç herkese uymaz. Başkasında mükemmel sonuç veren ilaç bir diğerinde faydalı olmaz. Hatta ciddi yan etkiler bile yapabilir. Bu nedenle kullanılacak antihipertansif ilacın seçimi, dozajı ve kullanım tarzı (eş, dost, arkadaş ve komşular tarafından değil!) sadece doktorlar tarafından belirlenebilir.

SORU 8 Tansiyon hastaları oruç tutabilir mi?

EĞER ciddi ve ağır bir hipertansiyon hastası değilseniz, hipertansiyona eşlik eden başka bir kronik sağlık probleminiz yoksa, ciddi bir organ yetmezliğiniz mevcut değilse doktorunuza danışarak oruç tutabilirsiniz. Bununla birlikte hipertansiyon hastalarının oruç tutmaları halinde -özellikle susuzluk nedeniyle- kan basıncı oynamalarıyla karşılaşabilecekleri unutulmamalıdır.

SORU 9 Hipertansiyonluya çay, kahve yasak mı?

EĞER makul miktarlarda tüketilirse hipertansiyonlu biri de çay, kahve içebilir. Bununla birlikte kafeine hassas kişilerde, çay ve kahve, kan basıncını ve kalp hızını arttırarak sorun yaratabilecektir.

SORU 10 Uykusuzluk tansiyonu arttırır mı?

SADECE potasyum değil, magnezyum ve sodyum gibi minerallerin de kan basıncı seviyelerini etkileyebileceğini biliyoruz. Potasyum ve magnezyumun azlığı, sodyumun fazlalığı (tuz) kan basıncını yükseltebilmektedir. Bu nedenle potasyum ve magnezyum zengini besinleri (muz, kayısı, patates, sebzeler, yeşillikler, bakliyat) bol ve sık tüketmek, kan basıncını dengelemede işe yarayabilir.