Bir enerji hırsızı: hipotiroidi

Yorgunsunuz! Enerji seviyeniz müthiş azaldı, neredeyse bitme noktasında. 

Kendinizi devamlı bitkin hissediyorsunuz. Hatta bazen depresyonda olduğunuzdan bile şüpheleniyorsunuz. Ayrıca bir türlü geçmeyen o tatsız kas ve eklem ağrıları da canınızı sıkıyor.
Bitmedi! Kilonuzu korumakta da güçlük çekiyorsunuz. Çok kolay kilo almaya ve zor kilo vermeye başladınız. Saçlarınız da sanki size ihanet ediyor, cansız, mat görünüyor ve çabuk kırılıyor. Tırnaklarınız bile sağlıksız.
Çevrenizdekilerden “yorgun ve solgun” göründüğünüze dair uyarılar alıyorsunuz. Ne yaparsanız yapın göz çevrenizdeki ve yüzünüzdeki şişlikler de bir türlü geçmiyor.
Cildinizdeki kuruluk, ayaklarınızdaki şişme ve giderek kronikleşen kabızlık problemi ise ayrı birer dert olma yolunda.
Üstelik sürekli uyumak istiyorsunuz. Hafızanız da bir garipleşti. Unutkansınız. Konsantre olamıyorsunuz. Ayrıca devamlı da üşüyorsunuz. Peki sorun ne?

UNUTMAYIN
Sinsi, sessiz ve yavaş...
Hipotiroidi çok yavaş gelişen, sessiz ve sinsice seyreden bir sağlık sorunu. Bu nedenle de sıklıkla gözden kaçar. Akla gelmez pek.
Peki ne zaman yetersiz çalışan bir tiroit beziniz olduğundan kuşkulanmanız gerekiyor? Yazının girişindeki belirtilerden biri ya da birkaçı alarma geçmeniz için yeterli aslında.
Yani soğuğa ve sıcağa dayanıksızlık, yorgunluk, kabızlık ve seste kalınlaşma gibi belirtiler herkese tiroit bezinin yetersiz çalıştığını düşündürmeli.
Dermatologlara gitmenize ya da paranızı yeni kremlere yatırmanıza neden olan cildinizdeki kuruluk ve kalınlaşma da hipotiroidinin ilk belirtisi olabilir.
Tiroit beziyle ilgili diğer problemlerde de olduğu gibi bu durumda da hemen bir TSH testi yapılmalı, serbest T3 ve serbest T4 adı verilen tiroit hormonlarının kandaki düzeyleri de analiz edilmeli.

AMAN DİKKAT
Gizli hipotiroidi de var!
Tiroit bezi yetersizliği çoğu zaman çok hafif seyreder. Tiroit hormonlarının üretiminde çok hafif bir düşüş söz konusu olduğu için klinik olarak tiroit yetmezliğinin herhangi bir belirtisi gözlenmez ve çoğu kez hipotiroidi gözden kaçar. “Sub-klinik hipotiroidi” olarak tanımladığımız bu durum kalp ritminde bozulmalar (atrial fibrilasyon), kolesterol değerlerinin yükselmesi gibi genelde hipotiroidi problemini akla getirmeyen semptomlarla kendini gösterebilir.
Sub-klinik hipotiroidinin, ateroskleroz, hipertansiyon ve şeker hastalığı için de risk faktörü olabileceği artık biliniyor.
Çoğu kez gözden kaçan ve başka hastalıklarda da görülen silik işaretler yüzünden genelde teşhiste geç kalınır.
Eğer yukarıdaki sorunlar sizde de varsa bu sağlık problemini ortaya çıkarmak için doktorunuzla görüşmenizde yarar var.
Ucuz ve basit bir tanı yöntemi olan TSH testinin yapılması düşük aktiviteli bir tiroit hastalığının belirlenmesi için yeterlidir.

BİR UYARI
Anne adayları dikkat�
Anne adaylarının bu bölümü dikkatle okumalarını öneriyorum. Hipotiroidi herkesi ilgilendirse de sizin için çok daha önemli sonuçları olabilir! Tiroit bezinin ne kadar önemli bir organ olduğunu zaten anlattım.
Tiroit bezi hormonu eksikliğinin özellikle küçük çocuklarda son derece önemli bir problem olduğunu da eklemek istiyorum.
Bu yüzden anne adayları ve özellikle hamileler son derece dikkatli olmalı. Çünkü tiroit bezi tembelliği olan bir anne hamileliği sırasında bebeğine yeterince tiroit hormonu veremez. Bu durum da doğacak olan bebeğin beyinsel fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.
Hamileliğin erken döneminde yapılacak bir kan testi, tiroit bezi fonksiyonlarında bir problem olup olmadığının anlaşılmasını sağlar. Tiroit bezindeki sorunlar bebeğin beyinsel gelişimini engelleyebileceği gibi, erken doğuma ya da bebeğin düşük kilolu doğmasına da neden olabilir. Komplikasyonlar bu kadarla da sınırlı kalmayarak gebelik zehirlenmesi ve plasentanın erken ayrılması gibi ciddi sorunlara rastlanabilir.
Bu yüzden tiroit hastalarının gebelik ve doğum sonrasında tedavi edilmeleri son derece önemlidir. Küçük çocukların da büyüyüp gelişmeleri, özellikle zeka seviyelerinin, boylarının, kemik ve kaslarının gelişimi açısından sağlıklı tiroit fonksiyonlarına sahip olmaları gerekir.
Menopozla beraber tiroit sorunları yaşayan orta yaşlı kadınların sayısında da büyük bir patlama yaşandığını belirtmek istiyorum.
Eskiden son derece nadir görülen Haşimato hastalığına da yine bu yaşlardaki kadınlar arasında giderek daha sık rastlanır oldu. Bağışıklık sistemindeki bir problem yüzünden tiroit bezinin fonksiyonlarının bozulmasına ve yeterince hormon üretmemesine neden olan bu sağlık sorunundan daha detaylı bir şekilde bahsedeceğim.

ZOR BİR DURUM
Depresyon mu, hipotiroidi mi?
Depresyonun ruhsal bir hastalık olduğu kesin ama bazı depresyonların arka planında gözden kaçmış bedensel sağlık problemleri ya da beslenme bozuklukları olabiliyor.
Depresyonla karıştırılan sağlık sorunlarının başında gizli tiroit yetmezliği geliyor. Hatta gizli hipotiroidi hastalarında depresyon bazen hastalığın ilk işaretlerinden biri olabiliyor. Uzun süredir antidepresan ilaçlar kullanmasına rağmen bir türlü iyileşmeyen, ayrıca yorgunluk, bitkinlik, halsizlik gibi şikayetleri de olan ve tüm bunlara kabızlık, kilo alma, cilt kuruluğu, saç, tırnak sorunlarının da eşlik ettiği vakalarda tiroit bezinin normal çalışıp çalışmadığını araştırmakta fayda var.
Aslında depresyon tanısı konan her olguda arka planda gözden kaçmış gizli bir hipotiroidi sorununun bulunup bulunmadığını araştırmak gerektiğini düşünüyorum.

ÖNEMLİ
Yaşlılarda daha tehlikeli
İstatistiklere göre erişkin nüfusun neredeyse yüzde 10’u gizli hipotiroidi probleminden mustarip.
Özellikle ileri yaşlardaki kadın hastalarda ortaya çıkan ve depresyonu çağrıştıran belirtilerde bu ihtimali daha bir dikkatle araştırmak gerekiyor. Çünkü bu yaşlardaki kadınlarda gizli hipotiroidi olasılığının yüzde 20’lerde olduğunu gösteren veriler var.
Basit ve ucuz bir kan testi olan TSH ölçümü depresyon ve hipotiroidi ayrımını yapmak için yeterli.
Uzmanlar, TSH değeri 3’ün üzerindeyse gizli hipotiroididen kuşkulanılması, özellikle 3,5’u geçiyorsa daha yoğun ve detaylı araştırmalar yapılması gerektiğini söylüyorlar.
Uzun lafın kısası, depresyonun akla geldiği her durumda mutlaka gizli hipotiroidi ihtimali de düşünülmeli.

UNUTMAYIN
Yaşlanmayı hızlandırıyor
Tiroit bezi tembelliği ile yaşlanma belirtileri aynıdır. Eğer hızlı yaşlanmak istiyorsanız, tiroit bezi tembelliğine kayıtsız kalın.
Tiroit beziniz iyi çalışmıyorsa, belleğiniz, saçınız, cildiniz normalden daha hızlı yaşlanır. Bu sağlık probleminin belirtilerinin normal yaşlılık işaretleriyle de kolayca karıştırılabileceğini unutmayın.
Diyelim ki durup dururken ortaya çıkan bir yorgunluk, bitkinlik sorununuz var. Eskisi kadar yediğiniz halde kilo almaya başladınız ve vücudunuzda ödem ve şişkinlik hissediyorsunuz. Bir süredir uykuya aşırı eğiliminiz var. Kendinizi eskisine oranla çok daha keyifsiz ve isteksiz hissediyorsunuz.
Hem çok kolay üşüyorsunuz hem de devamlı kaslarınız ağrıyor. Tüm bu belirtiler yaşlanma belirtilerini anımsattığı için altında yatan gerçek nedenin, yani tiroit probleminin atlanması çok olası.
Benim tavsiyem, suçu yaşınıza atacağınıza önce bir TSH testi yaptırmanız. Eğer TSH değeriniz 3,5’un üzerindeyse tiroit tembelliğinin söz konusu olduğunu, 4,5’tan yukarıdaysa vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız gerektiğini unutmayın.

TEST ZAMANI
Hipotiroidiniz olabilir mi?
Aşağıdaki sorulardan üçüne evet diyorsanız hemen TSH testi yaptırın çünkü hipotiroidi hastası olma olasılığınız yüksek.
- Son birkaç ayda izah edemediğiniz bir şekilde kilo almaya, zor kilo vermeye başladınız mı?
- Tırnaklarınız daha kolay kırılıyor, daha zor uzuyor ve kolayca çatlıyor mu?
Saçlarınız daha cansız, daha çok dökülüyor ve kolayca kırılıyor mu? Cildiniz eskisine kıyasla daha mı kuru?
- Kendinizi devamlı çok yorgun hissediyor, sabahları uyanmakta, yataktan kalkmakta zorluk çekiyor musunuz?
- Ellerinizde, ayaklarınızda uyuşma, yanma ve karıncalanma var mı?
- Son zamanlarda izah edemediğiniz şekilde durup dururken ortaya çıkan bir kabızlık problemi var mı?
- “Neden her yer bu kadar soğuk?” diye düşünüyor, kendinizi sıcakta daha rahat hissediyor musunuz?
- Etrafa karşı ilgisiz, unutkan, halsiz, enerjisiz, çekingen biri haline mi geldiniz?
- Sesinizde yavaş yavaş artan bir kalınlaşma söz konusu mu ve daha boğuk, daha kısık bir sesle mi konuşmaya başladınız?
- Cinsel isteğinizde belirgin bir azalma gözlemliyor musunuz?
- Baş ağrıları, kas krampları, el ve ayaklarda karıncalanmadan yakınıyor musunuz?