Tamamlayıcı emekliliği konuşmanın tam da zamanı

Rakamlarla kafanızı fazla yormamayım. Özetle, genç nüfusun oranı düşüyor, yaşlı nüfusun oranı artıyor ve gelecek yıllarda yaşlı nüfusun oranı daha da artacak. Bu kadar da değil. Diğer taraftan ortalama yaşam süresi de uzuyor. Düne kadar ortalama yaşam süresi 65-70’lerdeyken, bugün ortalama yaşam 85’lerde ve bu süre, gelecek yıllarda daha da uzayacak. Yani, ülke olarak yaşlanıyoruz ve yaşam süresi de uzuyor.

TÜİK’E GÖRE YAŞLANIYORUZ

Peki, bu ne anlama geliyor? Eminim birileri, ‘ne var canım bunda, neresi kötü haber?’ diyecektir. Bu tablo, sosyal güvenlik sistemi üzerinde ciddi baskı oluşturuyor ve ileriki yıllarda bu baskı daha da artacak. Ne mi olacak? Sosyal güvenlikteki aktif-pasif oranı, yani çalışanların emeklileri finansa etme oranı ya da bir emekliye karşılık kaç çalışanın olduğunu gösteren oran daha da bozulacak. Daha da diyorum, zaten bozulmaya başladı. 1980 yılında bir emekliye 3.3 çalışan bakarken, bugün bir emekliye 1.8 çalışan bakıyor. 2022’de bu oranın, 1.5’e düşmesi bekleniyor ki, ideal oran, 4 çalışanın bir emekliyi finanse etmesidir.

Bitmedi. Genç nüfusun azalması, yaşlı nüfusun artması ve ortalama yaşam süresinin uzaması demek; devletin, emeklilere, daha uzun süreli maaş ödemesi anlamına geliyor. Sosyal güvenlik sisteminin içinde bulunduğu durumu anlatmama gerek yok. Ama mevcut durumu düşündüğümüzde, nüfusun yaş konusundaki değişimini hesaba kattığımızda; gelecekte yüksek emekli maaşları olmayacağını bilmek için müneccim olmaya da gerek yok. Daha açık bir anlatımla mevcut durum yavaş yavaş sürdürülebilir olmaktan çıkıyor.

KIDEM TAZMİNATSIZ DA OLUR

İşte bu yüzden diyorum ki, hazır TÜİK de rakamları yeni açıklamışken, tamamlayıcı emeklilik sistemini konuşmanın tam zamanı. Tamamlayıcı emeklilik, geçen senenin ortalarında gündemdeydi, hatta bir noktaya kadar da gelinmişti ama kıdem tazminatı reformuyla birlikte gündeme gelince, sendikaların kırmızı çizgilerine takıldı. Takılınca da; rafa kalktı diyemeyeceğim ama ilk sıralardaki önemini yitirdi.

Tamamlayıcı emeklilik nedir, nasıldır konusuna girmeyeceğim, daha önceki yazılarımda detaylı değindim; merak eden bulup, okur. Ama şunu diyeceğim; kıdem tazminatı reformu ile olmuyorsa, kıdem tazminatının içinde olmadığı bir modelle, tamamlayıcı emeklilik sisteminin acil olarak gündeme gelmesi gerekiyor.