Sanatı, sanatçıyı, dönemleri anlamak

Belki okurlarımızdan bazıları bu ressamları tanımışlar, eserlerini görmüşlerdir. Ne var ki, bir bütün içinde bu adları yorumlamak, Türk resim tarihine de önemli notlar düşürülmesini sağlıyor.

Önsöz kitabın amacı konusunda okura yardımcı oluyor:

“Modern ve Ötesi’nin ziyaretçileri, serginin konulara ya da temalara göre değil, bir kronolojik sıraya göre düzenlendiğini fark etmiş olmalılar: Konuların, tekniklerin ve üslupların ötesinde, sanatın elli yıllık hareketine dikkat çekmeyi amaçladık. Şüphesiz bu hareket içinde, farklı tekniklerin, farklı tematik yönelişlerin hatta düpedüz sanatın ne olduğuyla ilgili farklı soru ve iddiaların belirginleştiği bazı ‘dönemleri’ ayırt etmek mümkündür. Belki biraz kaba ama çok da keyfi olmayan bir bölümlemeyle, birbirinin içine geçen, hatta birbiriyle yan yana akan üç dönemden söz edilebilir.

İkinde ‘soyutlama’ eğiliminin önem kazandığı görülecektir.

1960’ların bir noktasında soyutlamaya (ve soyutun Akademi’deki Zeki Faik ve Adnan Çoker gibi güçlü hocalarına) karşı bir tepki olarak da görülebilen ‘bir yeni figüratif’ eğilim (terim Çoker’indir) belirir.

Üçüncü dönemin ayrıştırıcı olgusunun 1980’lerin sonunda yaygınlaşmaya başlayan ‘kavramsal sanat’ olduğu söylenmiştir ve bu da yanlış değildir.

Farklı eğilimlerin, hatta farklı ‘dönemlerin’ bu yan yana varoluşu, sanatın kronolojisinin düzenli, kesiksiz bir akış olmadığını da gösterir.

Eskinin içinden hep yeninin doğduğu organik bir süreç değildir sanatın tarihi.”

Koçak’ın kitabı, bana göre bir tür sergi rehberi de olarak yorumlanabilir. Tek tek gördüğünüz, sergisini gezdiğiniz kişinin bağlantılarını öğrendiğinizde onu daha iyi, doğru anlarsınız.

Geniş açıdan bakılınca akademinin tarihi olarak da nitelendirilebilir.

Başlıkları ve adları gördüğünüzde bu yargılarımın doğruluğunu benimseyeceğinizden kuşkum yok.

İçindekileri okuyalım:

1. Modern Resmin Yaşlanan ve Gençleşen Ustaları

İstihsal Tartışması

Tollu, Berk, Eyüboğlu

Soyut Sanatın Sınırları

Adnan Çoker’in Tutarlılığı

Paris’te öğrencilikten Paris’te Ressamlığa

Modernist Heykel Boşaltılmış Mekân

II. Daha Karanlık, Daha Eleştirel: İkinci Bir Modernlik

Cihat Burak

Orhan Peker

Neşet Günal

Ömer Uluç

Özdemir Altan ve Burhan Doğançay

Erol Akyavaş

Yüksel Arslan

III. (68 Kuşağı)

Mehmet Güleryüz

Komet

Aksoy ve Uygur

68’in Heykelcileri: Kuzgun Acar ve Ali Teoman Germaner

IV. Modernizmden Sonra

Kopuş Noktası: Altan Gürman

Füsun Onur

Sarkis: Çağdaş Sanatta Bir Romantik

Sanatta Feminizmin İlk Belirtileri

2000’lere Doğru: Altüst Olan Kimlik

Sanat Nerede: Kutluğ Ataman’dan Semiha B.

Sonsöz

15 Yıl Sonra

Seçilmiş Kaynakça

Eser Listesi

Dizin

(Everest Yayınları)

RESSAMLARDAN SEÇMELER

- Türk Sanatının Büyük Ustaları

- Nazmi Ziya

(1881 – 1937)

Nilüfer Ondin

- Abdülmecid Efendi

(1868 - 1944)

Nilüfer Öndin

- Hüseyin Avni Lifij

(1886 – 1927)

Nilüfer Öndin

- Namık İsmail

(1892 – 1935)

Nilüfer Öndin

(Hayalperest Yayınları)