Oğuz Atay’ı derinden yorumlamak

‘Sevgi–Para Geriliminde Atay’ın Sofrası ve Türkiye’nin Ruhu’na İzonomik ve Tinbilimsel Bir Yaklaşım.’

Kitabın başında iki alıntı:

“Dertsizlere benim sözüm

Benzer kaya yankısına”

Yunus Emre

“Yığınları ve onlarla aynı duyguların niteliği olanları, bu sayfaları okumaya davet etmiyorum.”

Spinoza

“Bu dünyada bir nesneye

Yanar içim göynür özüm

Yiğit iken ölenlere

Gök ekini biçmiş gibi”

Yunus Emre, Divan

 “Sevgi veya dostluk olmadan toplumsal sorunların çözüleceğine dair bir umudu yok gibidir Oğuz Atay’ın (1934 – 1977). Neredeyse bütün sorunların sevgisizlikten meydana geldiğini düşünür. Yazdıklarını bu nedenle hep sevgiyle yazar. Arada kaldığı yer yine sevgiler ve dostluklardır: Türk edebiyatında belki de hiç kimse sevgiyi onun kadar sevgiyle yazmamıştır.”

Bu yazı Oğuz Atay üzerine yazılmış önemli bir incelemedir.

Oğuz Atay

İçindekiler:

- Oğuz Atay

Kime Yazıyor?

Nasıl Yazıyor?

Türkçe Dil Sevgisi

İroni

Ne yazıyor?

Sevgi–Dostluk

Korku, Trajik Modernleşme ve İktidar

Haysiyet, Minnet/Borç

Nasıl Düşünüyor?

Felsefi Uğraklar

Dinleme ve Hayret

Cumhuriyetçi Eşitlik

Kadim Sentez

Kişilik Araştırması; Nefis Muhasebesi, Eleştirelliği ve Matematiği

Hâsıl-ı Kelâm

Sevgi

Hangi Sevgi

Para

Sofra

- Oğuz Atay’ın Sofrası

İzonoik Sofra

Tahakküme Direniş

Sınıf Bilinci

Türkiye’nin Ruhu

Tutunamayan

Miskin

Budala

Türkiye’nin Ruhu Üzerine

Küçük Topluluklar: Dostluk Çevresi

Küçük Dostluk Örgütlenmesi

Erken Dönem Dostluk Örgütlenmesi: Yedi Genç

- Atay’da Sevgi

Animist Ontoloji

Din–Maneviyat

Kadın-Erkek İlişkisi

Yurt–Milliyet (Türklük) Sevgisi

Türkçe Sevgisi

- Atay’da Para

‘Onlar’-‘İnsanlar’

Başarı–Lı

Birikim

Tutunan–Tutunmaya Çalışan

Büyük Oyun

Masa

- Atay’ın Sofrası

Borcun/ Minnetin Ortadan Kalktığı Sofra

Haysiyetin Korunduğu / Kurulduğu Yer: Sofra

‘Son Yemek’

Göçer, kitabında çeşitli kavramların ışığında Oğuz Atay’ı inceliyor. Kavramlar dün nasıldı, geçirdikleri istihale neydi?

Bir başka soru:

Cumhuriyet ve siyasal çalkantılar içinde bugün Oğuz Atay bize ne söylüyor? Yalnız tespitte mi bulunuyor, çözümlere değiniyor mu?

Oğuz Atay’ın yazdıkları dar açıdan bakarsanız o dönemin kuşağının ihtiyaçları, geniş açıdan Türk realitesinin çalkantısı sürüp gidiyor.

İnsanın merkez olduğu bir eserin yorumu elbette değişir, ancak kavramlar sabit kalır, inceleme bunu göstermektedir.

Bize bir yazarı yeniden okutan her inceleme benim için çok önemlidir.

Bu çalışma iyi bir okurda Oğuz Atay okumalarını yeniden başlatacaktır. Ben birçok kitabında ciddiyetle gizli ironinin sarmaş dolaş olduğunu fark ettim. Yeniden okurken saptamanın gerçeklik derecesini tartacağım.

(Pan Yayınları)