Obeziteyi önleyebiliriz

Çocuk ve gençlerde obezitenin en önemli nedeni; ekzojen obezite dediğimiz hareketsizlik, hatalı beslenme alışkanlıkları, televizyon ve bilgisayara aşırı vakit ayırma vb. çevresel faktörlerden kaynaklanan obezite tipidir. Çocuk ve gençlerde obezite sıklığı gittikçe artmaktadır. Bunun nedeni modern yaşamın getirdiği beslenme alışkanlıklarında yağların ve karbonhidratların fazla miktarda tüketilmesi ve çocukların fiziki aktiviteden uzaklaşarak televizyon ve bilgisayar oyunlarına yönelmeleridir. Özellikle sosyoekonomik düzeyi yüksek toplumlarda teknolojinin gelişmesine bağlı olarak fiziksel aktivite yetersizliği ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi (dengesiz ya da aşırı beslenme) obezitenin esas çevresel nedenlerini oluşturmaktadır. Sosyoekonomik düzeyi düşük toplumlarda ise, özellikle uygun gıda bulma olanaklarının kısıtlı olması kişileri tek yönlü beslenmeye götürerek, obezite sıklığında artışa yol açmaktadır. Ülkemizde ise özellikle şehir çocuklarında önemli bir sağlık sorunu konumundadır.

Dünyada obezite oranı 1975 yılına kıyasla üç kat artmıştır ve giderek artmaktadır. 2020 yılında dünyada 5 yaş altı 39 milyon çocuğun obez veya fazla kilolu olduğu tespit edilmiştir. Covid-19 pandemisi sonrasında da bu artış hızlanmıştır. 2025 yılında dünya genelinde toplumun yaklaşık %50’sinin obez olacağı öngörülmektedir. Obez çocukların %30’u, obez gençlerin ise %80’i erişkin yaşa ulaştıklarında da obez kalmaktadırlar. Bu durum, ileri yaşlarda morbiditesi yüksek hastalıkların sıklığını artrmaktadır. Obezite ile hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları, diyabet, eklem sorunları, karaciğer yağlanması, bazı kanser türleri, solunum yetmezliği ve endokrin bozukluklar (erken ergenlik, adet düzensizlikleri, polikistik over sendromu, infertilite) gibi birçok hastalık arasında sıkı bir ilişki olduğu, obez kişilerde yaşam süresinin kısaldığı iyi bilinmektedir. Çocuk ve gençlerde obezite ve ilişkili olduğu önemli hastalıkları önlemek için destekleyici ortamlar oluşturulmalı, sağlıklı beslenme için seçenekler sunulmalı ve fiziksel aktivite imkanları arttırılmalıdır. Kliniğimizde de takip ettiğimiz obez çocuk ve gençlerimizin doktor muayenesi sonrası diyetisyen ve psikolog görüşmeleri sağlanmaktadır. Eşlik edecek hastalıklar açısından tetkikleri yapılmaktadır. Obezitenin tedavisinin bir davranış terapisi olduğu, tedavisinin zor, ancak diyetisyen-pediatrik endokrinolog ve ailelerin sıkı iş birliği içinde olduğu bir ekiple başarılabileceği akılda tutulmalıdır.

NELER YAPILMALI?

* Yağ ve şeker içeren yüksek kalorili gıda tüketimini azaltın, günde metrekare başına en az 2 lt su tüketin.

* Meyve ve sebzelerin yanı sıra baklagiller, kepekli tahıllar ve kuruyemiş tüketimini artırın.

* Düzenli spor yapın (günde en az 30-40 dakika, kalp hızını artıracak şekilde)

* Telefon, tablet, bilgisayar ve oyun konsollarının aşırı kullanımından kaçının.

* Sonuç olarak; obezite önlenebilir bir sağlık problemidir ve gelecek nesillerin sağlıklı olmaları için hepimizin toplum olarak bilinçli bir şekilde çaba göstermesi gerekmektedir.