Tasavvufta yeme içme

Tasavvuf dünyasında yeme içme günlük, sıradan bir eylem değildir. Çoğunlukla ayinlerin tamamlayıcı unsuru kabul edildiği için törensel bir görünümdedir.

Toplu olarak yemek yenen, dua ve gülbankların eşlik ettiği, simgesel hareketlerle kutsallaştırılan sofralar gelenekselleşmiştir. Dini (tasavvufi) öğelerin vücut bulduğu bazı yiyecekler onlar için uygun görülen özel günlerde törensel bir düzenle pişirilerek yenirdi. Basit bir bedensel gereksinimi yücelten bu anlayış, giderek tekke dışında kalan toplumsal kesimi de etkiledi ve günümüzde kaynağı tam anlamıyla bilinmeyen davranış kalıpları olarak gelenekselleşti. Hemen hemen her tarikatta ayinden sonra yeme içme adeti vardı. Bu sırada yenilen ya da içilen şeyler ise genellikle meyve, kuruyemiş ve şerbet olurdu. Ancak mevleviler ayin-i cemden önce de kahve içerlerdi. Kahveci dede ya da yardımcısı tarafından tepsi içinde getirilen kahve, şeyhten başlayarak kıdem sırasıyla orada bulunna herkese ikram edilirdi.

Malzeme listesi

á 500 gr yağsız kuşbaşı kuzu eti

(Eskiden koyun eti kullanılırmış.)

á 2 adet orta boy kuru soğan

á 1 çay kaşığı tuz, karabiber

á 8 su bardağı su

á 25 gr bitkisel margarin

(Tereyağı da kullanılabilir.)

á 1/2 su bardağı zeytinyağı

á 3 su bardağı pirinç

(Pilavlık lüks baldo kullanılmasını tavsiye ederim.)

á 2 adet ince uzun havuç

á 1 su bardağı haşlanmış nohut

á 1 çay kaşığı tuz, kimyon, yenibahar

Özbek pilavı

6 kişilik

Hazırlama süresi 25 dakika

Pişirme süresi

60 dakika


Pirinç kaynar tuzlu suda 40 dakika kadar bekletilir. Kuşbaşı etler yıkanıp süzüldükten sonra orta boy bir tencereye koyulur. Üzerine çok ince yemeklik doğranmış soğanlar (piyaz doğranmış) ilave edilip orta ısılı ateşte, tahta bir kaşıkla sürekli karıştırılarak etler suyunu iyice çekinceye kadar, en az 7-8 dakika kavrulur. Tuz ve karabiber serpilip 8 su bardağı sıcak su ilave edildikten sonra karıştırılır. Kaynamaya başlayınca ocak kısılır ve et kısık ateşte, en az 40-45 dakika, iyice yumuşayınca kadar pişirilir. Ocaktan alınıp kenarda bekletilir. Diğer taraftan, zeytinyağı ve tereyağı geniş bir pilav tenceresine koyulur. Yıkanıp süzülmüş pirinç tencereye aktarılır. Tahta bir kaşıkla sürekli karıştırılarak en az 5 dakika kavrulur. Üzerine hemen rendenin iri delikli tarafıyla rendelenmiş havuçlar aktarılır. (Havuçlar tavla zarı formunda küp küp doğranarak da kullanılabilir.) Karıştırılmaya devam edilerek 2 dakika daha kavrulur. Önceden haşlanmış olan et suyuyla birlikte kavrulan havuçlu pirincin üzerine aktarılır. Aslında et suyu ölçüsü pirincin tam 2 katı olmalı. Yani 3 su bardağı pirince 6 su bardağı et suyu kullanılmalı. Tuz, kimyon ve karabiber de serpiştirilip haşlanmış nohut ilave edildikten sonra karıştırılır. Tencerenin kapağı kapatılıp orta ısılı ateşte, pilav suyunu tamamen çekip göz göz oluncaya kadar pişirildikten sonra ocağın altı kısılır. Pilav kısık ateşte, 4-5 dakika daha pişirilip ocaktan alınır. Tencerenin kapağı açılıp kağıt havlu örtülür ve tekrar kapatılıp en az 20 dakika dinlendirilir. Dinlenen pilav karıştırılıp servis tabağına aktarılır. İnce kıyılmış maydanozla süslenip ikram edilir.

evizli kadayıf sarması

Malzeme listesi

á 250 gr bitkisel margarin

á 500 gr çiğ tel kadayıf

á 250 gr iri çekilmiş ceviz içi

Şerbeti için:

á 1 paket vanilya

á 3,5 su bardağı tozşeker

á 3 su bardağı su

á 1 yemek kaşığı limon suyu

8 kişilik

Hazırlama süresi 20 dakika

Pişirme süresi

20 dakika


Yağ önceden eritilip ılık hale gelmesi için bir kenarda bekletilir. Diğer taraftan, kadayıftan avucu dolduracak kadar bir tutam alınıp masaya yayılır. Bir yemek kaşığı kadar ceviz kadayıfın üzerine serpilir. Kadayıf sigara böreği sarılır gibi rulo yapılır. Kadayıfın kalanına da aynı işlem uygulanır. Hazırlanan kadayıf sarmaları 180 dereceye ayarlanmış fırında üzerleri iyice kızarıncaya kadar pişirilir. Şerbetin hazırlanması için; tozşeker ve su bir tencereye aktarılıp kısık ateşte, arada sırada karıştırılarak kaynatılır. Kaynadıktan 3 dakika sonra limon suyu eklenir. Bir taşım daha kaynatıldıktan sonra vanilya ilave edilir ve ocağın altı kapatılır. Sıcak şerbet soğumuş olan kadayıfların üzerine gezdirilir ve şerbeti çekmeleri beklenir. Üzerine kaymaklı dondurma ya da çiğ kaymak koyularak servise sunulur.
Yazarın Tüm Yazıları