Mutfakların devrik kraliçesi

Adı Martha Stewart'tı ve bir markaydı. Hálá da öyle. Ama artık yaşam tarzı imparatorluğunun tepesindeki milyarder kadın değil. 2001 yılında, bir ilaç şirketinin hisselerini satarken içeriden tüyo aldığı gerekçesiyle yargılanacak. 10 yıla kadar hapis söz konusu. Karar geçen çarşamba günü çıktı ve Stewart şirketteki başkanlık görevini bıraktı. Şimdi şu tartışılıyor: 61 yaşındaki Martha Stewart bu kadar ünlü olmasaydı ve kadın da olmasaydı, acaba bunlar başına gelir miydi?


Martha Stewart sadece Amerika'da ortaya çıkabilecek bir fenomen. Bir başarı öyküsünün kahramanı.

Polonyalı bir göçmenin kızı olan Martha Kostyra, 1967 yılında bir aracı kurumda iş hayatına atılıyor. Daha sonra Andy Stewart'la evleniyor, boşanıyor, Connecticut'a taşınıyor ve eski kocasının yardımıyla küçük bir catering işi kuruyor.

Sonra o iş öyle büyüyor ki, Martha Stewart markası ABD'de ev içinde keyifli yaşamın simgesi haline geliyor. Televizyondaki yemek programlarından K-Mart mağazasındaki yatak-yorgan, kap-kacak ve temizlik aletlerine, bahçe, dekorasyon, gelin ve hamile dergilerine kadar uzanan bir modern yaşam imparatorluğu kuruyor. Kadınlar yaratıcılığı ondan öğreniyor. Nasıl pasta yapılır ve yanık şekerden kuş yuvası bu pastanın üstüne nasıl oturtulurdan tutun da vazoya çiçek yerleştirmeye kadar her türlü hünerin ilmi Martha Stewart'tan alınıyor.

Kadınların yaratıcılığını geliştirirken milyarderliğe terfi eden Martha Stewart stili öyle bir marka haline geliyor ki, 1994 yılında dönemin Başkanı Bill Clinton, Beyaz Saray'ın Noel dekorasyonunu ona teslim ediyor.

O kusursuz, mükemmel imajıyla hayranlık uyandıran Martha Stewart'ın yükselişi 27 Aralık 2001 tarihine kadar sürüyor. Ve o tarihte başlayan düşüş geçen hafta çıkan mahkeme kararıyla iyice dibe vuruyor. Yaklaşık bir buçuk yıldır Martha Stewart'la alay eden TV'deki gece şovmenlerinin dillerine doladığı hapis yolu da nihayet görünüyor. ‘‘Artık demir parmaklıklar ardında yaşam tarzı dersi verecek’’ ya da ‘‘Zaten bu yıl çubuklu desenler moda’’ türünden espriler gırla gidiyor.

BİLGİ SIZDIRMA SKANDALI

Stewart'ın düşüşünü hazırlayan olay, ImClone adlı biyoteknoloji şirketinin 225 bin dolar değerindeki 4 bin hissesini 27 Aralık 2001 günü satmasıyla başlıyor. Martha Stewart'ın Merrill Lynch'teki brokeri Peter Bacanovic, bilgi sızdırarak firmanın ürettiği Erbitux adlı kanser ilacının Gıda ve İlaç Dairesi FDA tarafından onaylanmayacağı haberini veriyor. Tabii bu da şirket hisselerinin düşüşe geçeceği anlamına geliyor. Bunun üzerine Martha Stewart hisseleri derhal elden çıkarıyor.

Bu arada ImClone'un Başkanı Sam Waksal da Martha Stewart'ın arkadaşı. Waksal ile Stewart'ın yakınlığı ve hisselerin aceleyle satılması FBI'ı harekete geçiriyor. Soruşturma açılıyor ve Stewart suçlamaları kesinlikle reddediyor. Sam Waksal ise içeriden bilgi sızdırarak milyonlarca dolarlık hisse sattığını kabul ediyor. Böylece Martha Stewart'ın yalan söyleyip adaleti yanılttığı da ortaya çıkıyor. Sam Waksal'ın cezası gelecek hafta açıklanacak.

Toplam dokuz suçlama yöneltilen Martha Stewart ve brokeri Bacanovic geçen çarşamba günü New York mahkemesi tarafından resmen suçlanıyor. O suçlamaları yine kabul etmiyor ve 19 Haziran'da ön duruşma yapılması kararlaştırılıyor. Martha Stewart, skandalın patlak verdiği günden bu yana hisseleri yarı yarıya değer kaybeden Omnimedia şirketindeki CEO ve başkanlık görevlerini derhal bırakıyor.

Skandal yüzünden Omnimedia'nın yayınladığı dergilere verilen ilanlarda da yüzde 28'lik düşüş meydana geliyor ve Stewart'ın TV şovunun reytingleri de geriliyor.

MEĞER KENDİ EVİ DAĞINIKMIŞ

Martha Stewart'ın avukatları Robert Morvillo ve John Tigue'ye göre yaşam tarzı kraliçesinin başına gelenler tamamen ünlü ve kadın olmasından kaynaklanıyor. Morvillo, ‘‘Suçlamalar temelden yoksun. Bayan Stewart ünlü biri olduğu için, erkeklerin dünyasında yetenek ve erdemiyle yükselmiş başarılı bir kadın olduğu için suçlanıyor’’ diyor. Savcılık ise Martha Stewart'ın kimliğinden dolayı değil, işlediği suçtan ötürü yargılanacağını ve suçlu bulunduğu takdirde hapis cezasına çarptırılacağını söylüyor.

Şimdi bütün Amerikan medyası Martha Stewart'ı yazıp çiziyor. En fazla yapılan yorum da şu: Ev nasıl düzenlenir diye herkese akıl fikir verirken, meğerse kendi evi dağınıkmış. Yıllarca kadınlara ukalaca davranmış bir kadından intikam tadında yorumlar bunlar.

Washington Post'taki bir yorumda adı pasaklıya çıkıyor. Evle ilgili her türlü sorunun mutlak yanıtını, en iyi yemek tariflerini, hiçbir kadının aklına gelmeyen detayları, en mükemmel düzenleri bilen bu kadın mıydı diye soruyor yazar.

Syracuse Üniversitesi'nden medya ve pop kültürü uzmanı Prof. Robert Thompson daha da haince bir yorumda bulunuyor:

‘‘Televizyon programlarında hep, ben senden daha iyiyim havasındaydı. En mükemmel evleri ben kurarım. Beni seyret, belki sana da biraz mükemmellik bulaşır der gibiydi. Ama, bu sefer Martha gerçekten yanlış çatalı kullandı.’’

CEZAEVİNDE YAŞAM TARZI

Martha Stewart'ın karıştığı skandal mizahçılara konu oldu. Stewart'ın yaşam dergisinden esinlenerek hazırlanmış ‘‘Parmaklıklar ardında yaşam’’ dergisi kapağı. Hücre nasıl temizlenir, cezaevinde nasıl parti verilir, koğuşlara nasıl yemek pişirilir...