İstifa eden memur Emekli Sandığı’ndan emekliye ayrılabilir

Ancak, 1 Ekim 2008’den önceki devlet memurluğundan ötürü 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa göre sigortalı olanların, çalışmalarını sürdürseler de, ayrılıp tekrar memur olarak çalışsalar da ya da isteğe bağlı olarak kendilerini Emekli Sandığı iştirakçisi olarak ilişkilendirseler de tüm hakları 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre yürür. Çıkarılma dışında istifa ile devlet memurluğundan ayrılanlar isterlerse Emekli Sandığı’na (şimdilerde SGK Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı) başvurarak isteğe bağlı primlerini ödeyip aranan şartları da tamamlayınca “Emekli Sandığı Emeklisi” olabilirler...

Hangi primler ödenecek

Devlet memurluğundan ayrılarak isteğe bağlı iştirakçi olup prim ödemek isteyenler hem emekli keseneklerini hem de kurum karşılıklarını kendileri ödeyecektir. Bu şekilde ödenecek toplam emeklilik prim tutarı %36’dır.
5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçilerin emeklilik keseneği ve kurum karşılığı tutarlarını her ayın sonuna kadar yatırmaları gerekmektedir. Ait olduğu ay içinde SGK hesabına yatırılmayan ya da eksik yatırılan keseneklere ait süreler hizmetten sayılmamaktadır.
Belirtelim ki, toplu ya da fasılalı 6 aydan daha fazla süreye ait keseneklerini yatırmayanlar ile vazgeçtiğini yazılı olarak bildirenlerin isteğe bağlı iştirakçilerine başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren son verilmekte ve bu durumda olanların tekrar talepte bulunmaları halinde de isteğe bağlı iştirakçilikleri kabul edilmemektedir.

Genel Sağlık Sigortası primi de ödenecek mi?

Bu konuda daha önce yaşanan karmaşa idari düzenlemelerle giderilmeye çalışılmıştır. Baştan şunu söyleyelim ki, istifa eden memur 5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçi olur ise, isteğe bağlı kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılmaz. Ancak, bu şekilde Emekli Sandığı ile ilgilendirilenler %12 oranında genel sağlık sigortası priminin tamamını kendileri yatırmaları halinde genel sağlık sigortalısı sayılacaklardır.
Böyle olunca emeklilik ve sağlık primleri dahil toplam %48 oranında prim yatırmak durumunda kalınabilecektir.
İsteğe bağlı iştirakçi olan kişi, diyelim eşi üzerinden sağlık yardımı alabilmesi olanaklı ise, dilerse ayrıca GSS primi ödemeyebilir.
Bunlar için ödenen primlerin normal isteğe bağlılardan daha fazla olduğu görülmektedir. Normal isteğe bağlılar emeklilik ve sağlık primleri dahil toplam %32 prim öderken, 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçiler emeklilik ve sağlık dahil toplam %48 oranında prim ödemek durumunda kalabilmekteler.

İsteğe bağlı iştirakçi emeklilik ikramiyesi alır mı?

Memur olan kişi istifa edip ayrıldığında Emekli Sandığı ile ilgi kurup prim ödediğinden, ileri de Emekli Sandığı Kanununa göre emekli aylığı bağlandığında “emeklilik ikramiyesini” de alabilir. İkramiye hesaplanırken, isteğe bağlı prim ödenen süreler dikkate alınmaz.

Artık 5510 sayılı Kanun yürürlükte değil mi?

Tereddüt edilen konu bu; artık yeni Kanun yürürlükte olduğuna göre nasıl eski 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanacak... Aslında bu sorunun cevabını 5510 sayılı Kanunun geçici 4. maddesi vermiş.
Buna göre;
“Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri ayrıca dikkate alınır.”
Şu halde 5434 sayılı Kanunun mülga 12. maddesinde düzenlenen isteğe bağlı iştirakçilik yönünden söz konusu madde hükmünün uygulanmasına herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.

İsteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçiliği için aranan şartlar

Konu 5434 sayılı Kanunun 12. maddesine 2004 yılında eklenen hükümlerde düzenlenmiştir. Buna göre, “657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak en az 10 yıl çalıştıktan sonra, memurluktan çıkarılmış olanlar ile aynı Kanunun 96’ncı maddesi kapsamına girenler ve anılan Kanunun 48’inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde aranan nitelikleri kaybedenler hariç olmak üzere herhangi bir nedenle memurluktan ayrılmış olanlar, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde yazılı olarak Sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde Sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgilendirilirler.”
Bu maddeden olmak üzere 5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçilik için aranan şartları şöyle sıralayabiliriz:
1- İştirakçilerin görevinden ayrıldığı tarih itibariyle en az 10 yıl fiilen çalışılarak geçirilen hizmet süresinin bulunması,
2- 5434 sayılı Kanuna tabi görevlerinden istifa veya müstafi sayılmak suretiyle ayrılmış olmaları,
3- Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra görevlerinden ayrılanlar ile yürürlük tarihinde diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmakta iken daha sonra görevlerinden ayrılanlar, ayrıldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde müracaat etmiş olmaları,
4- Sosyal güvenlik kuruluşlarından birinden emekli aylığı bağlanmamış olması,
5- Sosyal güvenlik kuruluşlarından birine tabi çalışıyor olmaması, gerekmektedir.