Dünya Güneş çevresindeki yaklaşık 1 milyar km’lik bir turunu daha tamamlamak üzere. Elbette hareket eden sadece Dünya değildi. Güneş de galaksi merkezi etrafında 1 yılda yaklaşık 6 milyar km yol aldı. Ay Dünya etrafında nerdeyse 12 tur tamamladı. Birkaç gün sonra 2017 yılına elveda deyip yeni yılı karşılayacağız. 2018 yılında Dünya taze bir tura daha başlayacak. Peki 2017 yılında Dünya’da uzay bilimlerinde ne tür gelişmeler oldu? Bu yazıda 2017 yılında gerçekleşen önemli olduğunu düşündüğüm birkaç uzay olayının listesini bulacaksınız.
#UzayGüneş Sistemi’nde kaç gezegen var? Bu soru eğer size 2006 yılından önce sorulmuş olsaydı yanıtı 9 olurdu. Ancak 2006 yılında minik Pluton gezegen kategorisinden cüce-gezegen kategorisine alınınca kozmik mahallemizdeki gezegen sayısı birden 8’e düşmüştü. Yeni çalışmalar ise 9. hatta 10. başka gezegenin mahallemizde olabileceğini öngörüyor.
#10. GezegenBugün Plüton yarın Uranüs! Bunun sonu nereye kadar varacak? Uluslararası Astronomi Birliği IAU’nun 2006’da Plüton’u gezegen statüsünden çıkarma kararı infial yarattı. Şimdi Plütonseverler kararın geri alınması ve Plüton’un yeniden gezegen olması için dernekler kuruyor, forumlar oluşturuyor, gösteriler düzenliyor. Bu kadar değil, bu fikirlerini duyurmak için tişörtleri, kupaları, kasketleri var. Türkiye’de bu işin öncülüğünü ise Ekşi Sözlük web sitesi yapıyor.
Kevkeb, 29 yaşında Iraklı. İsmi Arapça’da gezegen anlamına geliyor. Hangi gezegensin, diye sorduklarında ‘Güneş’in çevresinde 9 gezegen var, ben 10’uncusuyum’ diyor. Sıradışı bir kişilik: Konuşkan, dışadönük, komik ve dobra. Melis Birder’in bu yıl İstanbul Film Festivali’nde gösterilen ‘10. Gezegen’ belgeseli Kevkeb’in günlük yaşamını anlatıyordu: İşyeri, yürüdüğü sokaklar, kız kardeşleri, ailesi, türbansız hali, saçları, sırları. Irak’ta daha önce görmediğimiz bir kadın portresiydi bu. Kevkeb yeni eşi Şivan’ı da alıp bu hafta, 5 günlüğüne İstanbul’a tatile geldi.
Bilim insanları, bugüne kadar bilinen teorilere uymayan, çok sayıda olay gözlemledi. Bu olaylar kabul edilen kurallara aykırı duruyor; ama yanlışlıkları da ispat edilmiş değil. Bu nedenle önemli sorunlar hanesinde, çözülmeyi bekleyen problemler olarak bir kenarda duruyorlar. Bunlardan bir veya bir kaçının doğruluğunun kanıtlanması halinde, belki de fizik yeniden yazılacak!
Merak insanoğlunun gelişme sürecinde edindiği en önemli niteliklerden biri. Zaten bilim dünyasını da tetikleyen bu merak değil mi? Sorulara yanıt bulma yolunda gelinen nokta ise gerçekten heyecan verici. Tıptan uzay araştırmalarına, bilişime kadar her alanda devrim sayılabilecek ilerlemeler yaşamımıza damgasını vuruyor. Ancak, bilim dünyasının gözlemini yaptığı, gerçek gibi gördüğü fakat bir türlü yanıtını veremediği sorular da mevcut.
İlk kez bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, Albay Alper Gezeravcı’nın uzaya çıkması ile ülkemizde uzaya olan merakın da katlandığını görüyoruz. Bilindiği üzere aralarında Alper Gezeravcı’nın da bulunduğu dört kişilik mürettabattan oluşan Spacex firmasının Axiom3 ekibi Falcon 9 roketiyle, 19 Ocak’ta 00.49’da fırlatıldı ve mürettebatın yer aldığı Dragon kapsülü 36 saat sonra Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) kenetlendi. Alper Gezeravcı’nın, ISS’de geçecek 14 günlük süre zarfında, programa dâhil edilen 13 bilimsel deneyi gerçekleştirmesi planlanmıştı.
#Konuk YazarPek de kolay geçmeyen 2023’ü geride bırakırken hepimizin aklında “Acaba 2024’te neler olacak” sorusu var. ‘Başımıza her şey geldi, sadece uzaylı istilası kaldı’ gibi bir hissiyat içindeyiz. Çünkü pandemi, deprem, ekonomik zorluklar ve savaşlar derken epeyce yorulduk. 2024’ü astrolojik olarak değerlendirdiğimizdeyse bilim, teknoloji ve uzayla ilgili keşiflerin öne çıktığını görüyoruz. Bakalım yeni yıl bize başka hangi haberleri getirecek?
#Yeni YılParis Anlaşması’ndan sonra en önemli toplantı olarak gösterilen Dubai’deki COP28 öncesinde Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, Hürriyet’e değerlendirmelerde bulundu: “Bu son yılların en kritik zirvesi. Dünyanın son şansı olabilir. Liderler eğer belirli şartlarda anlaşamazsa ekonomik ve sosyal olarak çok büyük bir kriz bizi bekliyor diyebiliriz. Önümüzdeki en büyük engel siyasi gerilimler. Bu noktada politik tansiyonu aşma çağrısı yapacağız. Ümidim var” dedi. Birol, dünyanın yaşayacağı bir sonraki ekonomik krizin iklim yüzünden çıkabileceğini ve Türkiye’nin de ciddi bir doğal afet ile yeni göç dalgasına maruz kalacağını öne sürdü.
#COP28