Doğan Hızlan: Prag’dan Taşkent - Lima Şiir Hattı’na

Doğan HIZLAN

PRAG'da küreselleşme hummasına karşı yükselen sesler, zarif bir sloganda özetlendi:

‘‘Ticaret yapma seviş.’’

68'in çiçek çocukları, ‘‘Savaşma, seviş’’ sloganını kullanmışlardı, demek ki ticaret savaşın da, barışın da önüne geçmiş.

Prag'ın kentler kartoteksinde ayrı bir yeri vardır benim için, çünkü Mozart'ın çok sevdiğim Don Giovanni operası ilk kez orada temsil edilmiştir.

Prag Baharı, sanırım bir çoğumuzun belleğinde buruk yerini korumaktadır.

Küreselleşme sözü geçtiğinde çoğunlukla ticaretten, sanayiden, ekonomiden dem vurulur.

Sanatın, edebiyatın esamisi okunmaz.

Ulusların yerel renkleri, yöresel tadları, ulusal sesleri koca bir dünyanın içinde birbirine mi karışacak, yoksa hepsi bağımsızlıklarını koruyup, bir araya gelince estetik alışverişte mi bulunacaklar?

Ekonomi bölümüne karışamıyorum.

Ancak edebiyat, sanat deyince, birbirleri içinde erimeden renk, lezzet alışverişlerinde bulunmalarından yanayım.

***

Taşkent-Lima Şiir Hattı, dün akşamdan itibaren şiirseverlerin hizmetine girdi.

İspanya, Kırgızistan, Bolivya, Meksika, Kazakistan, Kolombiya ve Türkiye'den şairler; bir araya gelecek, şiirlerini okuyacaklar, nasıl işbirliği yapacaklarını konuşacaklar, sonuç bildirgesiyle de bunu edebiyat severlere açıklayacaklar.

Bildirge, açık biçimde kaleme getirilmese de, küreselleşmenin izdüşümünü taşıyacaktır.

Çeviriler arttıkça, şiir kuramı üzerine ortak ilkeler oluştukça, bir dünya şiiri kavramı gerçekleştirilecektir.

Çok kullandığımız için havı dökülen mozaik kavramı burada geçerli olacaktır.

Çünkü şairler ayrıntıyı severler, ayrıntı da dilin, ülke edebiyatının kendine özgülüğünü taşır. Şiir kıskançtır, dünyaya açılırken kendi kişiliğinin zedelenmesine müsaade etmez.

Ancak bu koşullar içinde yeni dünya şiirinin kurulmasını da kimse önleyemez. İletişim çağında herkes birbirine benzeyecek, ayrı olmak için de çaba harcayacaktır. Küreselleşme bence edebiyata bu çelişkiyi sokmuştur.

Bugün başlayacak ve bir şiir festivalinin ilk adımını teşkil edecek buluşmada iki şair öne çıkıyor.

Birincisi, iki yıl önce Cervantes Ödülü'nü kazanan İspanyol şairi Jose Hierro.

İkincisi de, üç kitabı birden İspanyolcaya çevrilen İlhan Berk.

Buluşmanın amacı şöyle özetleniyor:

‘‘Özbekistan Başkenti Taşkent ile Peru'nun başkenti Lima arasında oluşan bu şiir hattı ile, şiirin kültürlerinde özel yere sahip olduğu Latin-İspanyol dünyasının şairleri ve Türk dünyasının şairleri bir araya geliyor.’’

'Şiirsiz Dünyaya Karşı Şiir Buluşması',hattın sloganı.

Gerçekten de adı geçen ülkelerin şairlerinin buluşması,birbirlerini tanıma,edebiyatın/edebiyatçıların kaynaşması açısından ayrı bir önem taşıyor.

Öte yandan, küreselleşme içinde şiire verilen yer, şiirin işlevi ve dünya şiiri, sanırım aralarında tartışılacak.

Çünkü ticaretin egemen olduğu bir küreselleşmenin yavanlığını, ancak şiirin kendine özgü evrensel lezzeti giderebilir.

***

HATTAN ayrılmayın şairler, çünkü küreselleşmenin sorunlarını gene edebiyat çözecek.