Doğan Hızlan: Özel tiyatroya devlet sahnesi

Doğan HIZLAN

Ali Poyrazoğlu ile dün sabah konuşurken, onun Ankara'ya turneye gideceğini öğrendim. Haberin, benim için ilgi çekici yanı, oyununu Ankara'da Devlet Tiyatrosu salonunda sahnelemesiydi.

Böylece devlet, tiyatroya para yardımından sonra, salon yardımı da yapmış oluyor.

Artık devlet kurumları, içine kapanmaktan kurtuluyor.

Devletin ödenekli tiyatroları ile özel tiyatrolar, aynı sahneden seyirciye seslenebiliyorlar.

Astronomik değil sembolik bir ücretle, özel tiyatroların oyunları, devletin sahnesinde gösterilebiliyor.

Kültür Bakanlığı'nın ve Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü'nün kararıyla, özel tiyatrolar, salon için Devlet Tiyatroları'na başvurabiliyor.

Oynadıkları oynunun metni, Devlet Tiyatrosu edebi kurulundan geçtikten sonra, sahne onlara verilebiliyor.

Belki burada, özel tiyatroların oyunlarının bir başka kurumun edebi kurulundan geçmesinin, sanatsal özgürlüğü zedeleyip zedelemediği düşünülebilir. Çünkü bu tiyatrolara sahne veren Devlet Tiyatrosu'nu sorumlu tutmak anlamsızdır.

Tiyatro dünyasından bir arkadaşım, yönetmeliğin bunu gerektirdiğini, başka türlü davranılamayacağını söyledi. İlerde yönetmeliğin özel tiyatrolara daha geniş zaman dilimlerinde, oyun metnini okumadan, sahne verilebilecek düzeye getirilmesini dileyelim.

Tiyatrolara salon verilirken, salonsuz tiyatrolara öncelik tanınması da sanatsal adaletin gereğidir.

* * *

DEVLET Tiyatrosu da kendi sahnelerindeki oyunları turne düzeniyle sunuyor. Böylece bütün illerdeki oyunları görebiliyoruz.

Geçen haftalar içinde, çeşitli illerdeki Devlet tiyatrolarının oyunları, İstanbul seyircisine ulaştı.

Hiç kuşkusuz seyirci açısından da bir renklilik.

Ben bütün oyunların, değişik kentleri dolaşmasından yanayım. Hele devletin sanatsal gücü bunu başarabilecek boyuttadır.

Anadolu kentlerindeki tiyatrolar, bir bölge tiyatrosu işlevi görerek yakın şehirlerde temsiller veriyor.

Devlet Tiyatrosu'nun ve özel tiyatroların turneleri; seyirciye mukayese olanağı da tanıyor. Sözgelimi geçen hafta Yılmaz Karakoyunlu'nun yazdığı Önce İnsan'ın Tamer Levent'in yönettiği Ankara Devlet Tiyatrosu yapımı hafta sonunda İstanbul seyircisine sunuldu. Aynı oyunu İstanbul Şehir Tiyatroları da Şükrü Türen'in rejisiyle 18 ve 20 Şubat günleri Büyük Tiyatro'da Ankaralı tiyatroseverlere sunacak.

Aynı oyunu iki yönetmenin farklı yorumundan, değişik oyunculardan seyretmek, mukayese duygusunu tatmin eder.

* * *

TEKRAR hatırlatalım; kültürde Anadolu'nun en uzak köşesine ulaşılmadıkça, Cumhuriyet'in kültür politikasını başarısız sayarım.