31 Mart ayaklanması

Bu tarihten 9 ay kadar önce, 24 Temmuz 1908’de ’İkinci Meşrutiyet’ ilan edilmiş ve Padişah 2’nci Abdülhamid’in 33 yıllık baskı yönetimine son verilmişti.

Meşrutiyet devrimini gerçekleştiren İttihat ve Terakki Cemiyeti, siyasal gücü tam anlamıyla eline almamış, görece bir çoğulculuk ve özgürlük ortamında her kafadan bir ses çıkar olmuştu.

Muhalefetteki muhafazakár siyasal odaklar, el altından gerici güçleri kışkırtıp özendiriyor, bir yandan da devrin süper gücü İngiltere ile dirsek teması kuruyorlardı.

Derviş Vahdeti ismindeki bir Nakşi, yayımladığı Volkan Gazetesi’nde açıktan ayaklanma çağrılarına başlamış ve özellikle İstanbul’daki ağırlıkla alaylı subay ve çavuşlardan kurulu I. Ordu birlikleri üzerinde etkili olmuştu.

13 Nisan 1909 sabahı Taşkışla’daki 1. Ordu birlikleri ayaklandılar. Önlerine çıkan mektepli subayları öldürerek, önce Galata Köprüsü’ne indiler; şafak sökünce de Ayasofya Meydanı’ndaki Meclis-i Mebusan binası önünde toplandılar.

Saatler ilerledikçe durum ağırlaşıyor, Padişah 2. Abdülhamid’den de Babıáli’deki hükümetten de hiçbir tepki gelmiyordu. Ayaklanmacı kara kalabalığın İstanbul’da duruma hákim olmaya başladığı görüntüsü ürküntü veriyordu.

HAREKET ORDUSU

Ayaklanma haberi Edirne, Selanik ve Manastır’daki 2. ve 3. Ordu birliklerine ulaştığında, durumun basit bir güvenlik sorunu olmadığı, yaygın bir gerici başkaldırının yaşanmakta olduğu değerlendirmesi yapıldı.

Selanik’teki 3. Ordu’nun kurmay başkanı Önyüzbaşı Mustafa Kemal Bey, İstanbul’dan gelen telgrafı okur okumaz inisiyatifini kullanarak, adını da kendisinin koyduğu öncü bir birliğin, Hareket Ordusu’nun hazırlıklarına başladı.

Ordu komutanı Mahmud Şevket Paşa’da gözlemlediği duraksamaya şu sözleriyle son verdi:

"Bu isyanı basit bir isyan hareketi olarak görmek, aldanmaya neden olabilecektir. Ülkenin çeşitli yerlerinde ayaklanmalar olduğu, gelen şifrelerle anlaşılmıştır. İsyan, üç-beş isyancının işi değildir. Olağanüstü geniştir, planlanmıştır, dayanakları vardır. Durum öyle gösteriyor ki, arkalarında içten ve dıştan yüksek mevkilerden kışkırtmalar vardır. Soruna yalnızca güvenliğin sağlanması açısından bakmak hatalı olacaktır görüşünü de korumak istiyorum. Bunun derinliklerine inilmelidir. Bugün güvenliği sağlasanız bile yarın tekrar ortaya çıkmayacağının garantisi nedir? Bu isyanın elebaşıları bu gerici hareketi başlatırlarken ulusun hassas düşünceleri üzerinden hareket etmişlerdir. Yarın da, öbür gün de aynı şeyi yapacaklarından emin olabilirsiniz."

İSYANIN ARKASINDAKİLER

"Bu isyancılar arkalarına başka kuvvetleri de almışlardır. Onların verdiği destekle kendilerini olduklarından daha güçlü sanmaya başlamışlardır. Sanırım ki bu hazırlık uzun zamana dayanmıştır. Yapılacak soruşturma bunu kanıtlamaya yetecektir. Önce bu isyan zaman geçirilmeden bastırılmalıdır. Daha sonra kendilerini güçlü sanarak bu isyanı çıkaranlar hakkında kovuşturma yapılıp isyanın derinliklere inen kökleri ortaya konulmalıdır. Ve hemen İstanbul’a girilerek, gereken önlemlerin alınması zorunlu olduğu gibi, bu zihniyete gereken ders de verilmelidir. Düşüncem şöyledir: Yeterince zaman kaybedilmiştir. Hemen harekáta geçmek zorunlu ve önemlidir."

Önyüzbaşı Mustafa Kemal’in bu net irdelemelerinden sonra zaten İstanbul üzerine derhal harekete geçip ayaklanmayı bastırarak Meşrutiyet’i ve hürriyeti koruma eğilimindeki ilerici birlikleri durdurmanın olanaksızlığını kavrayan Mahmud Şevket Paşa, beklenen emri verir.

Önüne geçilmez bir hırsla ve kararlılıkla hızla İstanbul’a yürüyen 2. ve 3. Ordu birliklerinden seçkin bir kuvvet, Hareket Ordusu adıyla başkente girer. 9 güne yayılan şiddetli çarpışmalardan sonra 22 Nisan 1909’da ayaklanma kesin olarak bastırılır. Başta Derviş Vahdeti olmak üzere ayaklanıcıların elebaşıları hızla yargılanır ve birçoğu asılır. Padişah 2. Abdülhamid tahttan indirilerek, Selanik’e sürgüne gönderilir.

Şimdi insan düşünmeden edemiyor: 99 yıl sonra bugün ’31 Mart’lar gündemimizden tamamen düşmüş ve yakın tarihin bir karabasanı olarak mı kalmıştır?

Üzerinde uzun uzun düşünmeye değer!

Aziz Naci DOĞAN

Boş kadroya 7 vekil

AKP kadrolaşma yok dese de Milli Eğitim’de kadrolaşma çılgınlık boyutunda. Iğdır Milli Eğitim’de boş bulunan 1 adet Milli Eğitim Şube Müdürlüğü kadrosuna tam tamına 7 kişi vekálet ediyor. Evet bir boş kadroya tam 7 vekil... Devletin bir kişi yapabilir dediği işi kim niçin, nasıl ve hangi mevzuata göre 7 kişiye gördürüyor. Çoğu okul müdürü olan bu kimselerin yerine vekil müdürler görevlendiriliyor ve bakıyorsunuz devletin bir boş kadrosu onlarca partiliye (pardon şahsa) makam kapısı oluyor. Bu işe kim seyirci kalıyor? Bakanlık mı, vali mi yoksa AKP Iğdır İl Başkanlığı mı? Aslında hepsi aynı, maksat partiye hizmet olsun.Görkem DENİZ

İlhan Selçuk: İkisine de eyvallah

CUMHURİYET Gazetesi imtiyaz sahibi İlhan Selçuk, yarın sabah Amerikan Hastanesi’nde by-pass ameliyatı olacak...

10 günden beri yatmakta olan Selçuk’un ameliyatını Amerikan Hastanesi’nin ekibi yapacak. Bu arada operasyona ünlü beyin cerrahı Prof. Cengiz Kuday’ın da katılacağı öğrenildi.

Selçuk, ameliyata girmeden önce bugünkü köşesi için ’İkisine de eyvallah’ başlıklı bir yazı gönderdi.

Selçuk, yazısının başında şöyle diyor:

"Araba ile asfalt yolda giderken birden karşına bir levha çıkar.

’Yol kapalı’

Bozulursun...

Ama yapacağın bir şey de yoktur."

Sonu ise şöyle bitiyor yazının:

"Yine de tekerlemeye geliyorum. Nalları dikmezsem daha görüşürüz.

Dikersem her ne kadar kusurumuz da olsa affola.

İkisine de eyvallah..."

İlhan Abi’ye şimdiden geçmiş olsun.