Yazmak bırakılır mı

Sine Ergün’ün hazırladığı dosyanın adı:

"Ret yazarları - Yazmayı niçin bıraktılar?"

Yazarlar, şairlerin kimileri ünlerinin doruğunda yazmaktan yoruluyorlar, yazmayı gereksiz buluyorlar, ya da bir olay onları yazma ediminden, eyleminden soğutuyor, uzaklaştırıyor.

Ret yazarları, Türk ve dünya edebiyatından seçkin adların bu eksen çevresindeki yazma/yazmama serüvenlerini işliyor.

Herman Melville’in Bartleby kitabının kahramanı kátip Bartleby’nin bir şey istendiğinde verdiği, insanı etkileyen yanıt şuydu:

"Yapmamayı yeğlerim."

Enrique Vila - Matas, Bartelby ve Şürekásı kitabıyla yazmayı reddeden, ortada görünmeyen, kabuğuna çekilen yazarları anlattı.

Sine Ergün, ret yazarları dosyasının kapsamını özetliyor:

"Edebiyatta ve yaşamda reddetmeyi, suskunluğu övmüş tüm edebiyatçılardan değil, yaşamın gündeliğinde edebiyatı bırakmış, yazmaktan vazgeçmiş yazarlardan söz edeceğiz."

KİMLER BU YAZARLAR?

DOSYADA yer alan örnekleri sıralayabilirim.

Oscar Wilde gibi düşünenler olabilir: "Yaşamı tanımadan önce yazıyordum; şimdi anlamını bildiğim için artık yazacak bir şeyim yok."

Ahmed Arif, 57 baskı yapan Hasretinden Prangalar Eskittim şiir kitabından başka kitap yayımlamadı.

Tolstoy, ölümüne yakın günlerde yazmama kararı almış.

Modern şiirin yapıtaşlarından sayılan Arthur Rimbaud, yalnızca yirmi bir yaşına dek şiir yazdı.

Cehennemde Bir Mevsim müsveddesindeki bir cümle sanata karşı tavrını özetliyor:

"Artık sanatın bir saçmalık olduğunu söyleyebilirim."

Nobel Edebiyat Ödüllü Platero ile Ben’in ünlü yazarı Juan Ramon Jimenez hakkında dosyada verilen yazmama nedeni trajik.

Nobel Ödülü’nü aldığının ertesi günü her şeyi olan karısı Zeno’nun ölümü üzerine, ödülü yere atıyor, defalarca çiğniyor ve şöyle söylüyor:

"Benim en iyi yapıtım, yapıtlarımdan pişmanlık duymak olmuştur."

J.D.Salinger, Türk okurunun çok yakından tanıdığı Gönülçelen (Çavdar Tarlasında Çocuklar) kitabından sonra hiç görünmedi ama unutulmadı da.

Dosyada yer alan adlardan biri de iyi eleştirmen Hüseyin Cöntürk. Türk edebiyat eleştirisinde yenilikleri başlattı, sonra da kırk yıl yazmadı. İzledi, okudu sadece.

Ferit Edgü, Yazmayı bırakmak üstüne notlar’da nedenleri şöyle sarılıyor:

"Unutulma isteği.

Yazara ilham verdiği düşünülen kişinin ölümü."

* * *

İLGİ çekici bir dosya, yazanları değil yazmayı terk edenleri, reddedenleri okuyacaksınız.

Ek okumalar:

Kátip Bartleby: Herman Melville, Çeviren: Yusuf Eradam, Dost Kitabevi

Bartleby ve Şürekásı, Enrique Vila-Matas, Çeviren: Tülin Şenruh, Doğan Kitap