Vücuttaki benler sağlığınızın sessiz habercileri

Ben nedir?

Benler, derideki melanosit adı verilen pigment hücrelerinin bir araya toplanması sonucu oluşur. Genellikle kahverengi veya siyah renkte olurlar ve yuvarlak veya oval şekillidirler. Benlerin boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Doğumdan itibaren görülebilirler veya yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilirler.

Hangi benler tehlikelidir?

Doğumsal benler (Konjenital Nevus): Doğumda mevcut olan benlerdir. Genellikle diğer benlere göre daha büyüktürler ve nadiren kansere dönüşebilirler.

Edinsel benler (Edinilmiş Nevus): Hayatın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkan benlerdir. Bu benlerin çoğu zararsızdır, ancak bazıları cilt kanseri riskini artırabilir.

Atipik (Displastik) benler: Düzensiz kenarlı ve farklı renklere sahip olabilen benlerdir. Melanom riskini artırdığı için bu benler dikkatle izlenmelidir.

Dikkat edilmesi gereken değişiklikler

Benlerin çoğu zamanla değişiklik göstermesi normaldir. Ancak bazı değişiklikler cilt kanserinin habercisi olabilir. “ABCDE” kuralı tehlikeli değişiklikleri anlamaya yardımcı olabilir.

A (Asimetri): Benin iki yarısı birbirinden farklı görünüyor mu?

B (Border-kenar): Kenarları düzensiz, girintili çıkıntılı mı?

C (Color-renk): Rengi homojen mi yoksa birden fazla renk mi var?

D (Diameter-çap): Çapı 6 milimetreden büyük mü?

E (Evolving-değişim): Boyut, şekil veya renk açısından değişiklik gösteriyor mu?

Melanome dikkat

Melanom, cilt kanserinin en tehlikeli türüdür ve genellikle var olan bir bende ortaya çıkar. Erken teşhis, melanomun başarılı bir şekilde tedavi edilme şansını büyük ölçüde artırır. Erken tanı çok önemlidir.

Bu nedenle, benlerin düzenli olarak kontrol edilmesi ve şüpheli bir durum görüldüğünde bir dermatoloğa başvurulması hayati önem taşır.

Benlerin alınması tehlikeli mi?

Benlerin alınması genellikle tehlikeli değildir ve çoğu zaman basit bir prosedürdür. Ancak, her benin alınması gerektiği anlamına gelmez. Benlerin alınması şu durumlarda önerilir:

Kanser şüphesi: Dermatolog tarafından şüpheli görülen, hızlı büyüyen, renk veya şekil değiştiren benler alınmalıdır.

Kozmetik nedenler: Kişinin estetik kaygıları nedeniyle alınmasını istediği benler.

Fiziksel rahatsızlık: Kıyafetlerle sürtünen, tahriş olan veya travmaya maruz kalan benler.

Hangileri alınmalı, hangileri alınmamalı?

Alınması gerekenler: ABCDE kuralına göre şüpheli bulunan, hızlı büyüyen, renk değiştiren, düzensiz kenarlı veya kanayan benler mutlaka dermatolog tarafından değerlendirilmelidir. Bu benlerin alınması, cilt kanseri riskini ortadan kaldırmak için önemlidir.

Alınması gerekmeyenler: Zararsız, simetrik, küçük ve renk değiştirmeyen benler genellikle alınmaz. Bu benlerin düzenli olarak izlenmesi yeterlidir.

Alınma yöntemleri

Cerrahi eksizyon: Benin cerrahi olarak kesilip çıkarılması. Dikiş gerektirebilir. Ancak riski taşıyan gerçek ve değişim gösteren benler bu yöntemle alınmalıdır.

Lazer tedavisi: Küçük ve yüzeysel benler için uygundur. Dermatolog görüşü gereklidir. Derinlemesine büyüyen benler lazer ile tedavi edilemez. Lazer ile ben tedavisi yapmak tehlikeli olabilir

Kriyoterapi: Sıvı azot kullanılarak benin dondurulması ve yok edilmesi. Bu yöntem genellikle güneş lekeleri için kullanılır yine derine inen benler için tercih edilen bir yöntem değildir.

Nasıl izlemeli ve korunmalıyız?

∆ Düzenli kontrol: Aynanın karşısında tüm vücudunuzu dikkatlice inceleyin. Aile üyelerinizden veya arkadaşlarınızdan sırtınız gibi zor görünen bölgeleri kontrol etmeleri için yardım isteyin.

∆ Güneşten korunma: Güneşin zararlı UV ışınlarından korunmak için güneş kremi kullanın, şapka ve koruyucu giysiler giyin. Solaryumdan kaçının.

∆ Dermatolojik muayene: Özellikle çok sayıda beniniz varsa, yıllık dermatolog kontrollerini ihmal etmeyin. Gerekirse bilgisayarlı ben haritası çıkarılmalıdır.

Genetik ve çevresel  faktörler önemli

Benlerin oluşumunda genetik ve çevresel faktörler rol oynar. Ailede cilt kanseri öyküsü bulunan kişiler daha yüksek risk altındadır. Ayrıca, aşırı güneşe maruz kalma da benlerin sayısını ve kanser riskini artırabilir. Bu nedenle, cilt sağlığınızı korumak için güneşten korunma önlemlerini ciddiye almak önemlidir.

Vücuttaki benler genellikle zararsızdır, ancak bazıları cilt kanserinin habercisi olabilir. Benlerinizi düzenli olarak kontrol etmek, güneşten korunmak ve şüpheli bir durumda hemen bir dernatoloji uzmanına başvurmak, cilt sağlığınızı korumanın en etkili yollarıdır. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır!