Türk müziğine çok yönlü bakışlar

Türk müziğini sevenlerin, öğrenmek isteyenlerin, özellikle merak eden genç kuşağın dinlemesi gereken üç CD’den söz edeceğim.

Salık verdiğim CD’leri dinlemek için biraz emek vermeniz gerekir belki, ama bir dinleyici olarak bu emeğe değer. Çünkü önemli müstakil çalışmalar bunlar, Ali Ufkî CD’siyle başlayacağım yazıya.(1)

Ali Ufkî’nin (1610-1677), asıl ismi Wojciech Bobowski, köle olarak IV. Murad döneminde saraya satıldı.

Kendisine, Ali adı verildi ve sonradan mahlasıyla birlikte Ali Ufkî olarak anılmaya başlandı. Sarayda müzik eğitimi gördü. Eserlerini notaya aldı.

Yirmi yıllık saray yaşamından sonra, İngiliz elçiliği ve Osmanlı İmparatorluğu için çevirmenlik yaptı.

Sarayda müzik eğitimi alan birinin, bugün bize dinleyecek önemli eserler bırakmış olması hem dönemin müzik eğitimini, hem de müzik beğenisini etkili bir şekilde aktaracaktır. Ali Ufkî, Mecmû’ua-yı Saz ü Söz gibi önemli bir eser bırakmıştır bugünlere. Klasik müziğimizin dünden bugüne ustalıkla geçmesini bu müzik adamları sağlamıştır.

HALİL İNALCIK’IN ÖNEMSEDİĞİ MÜZİKÇİ KANTEMİROĞLU

BÜYÜK tarihçi Halil İnalcık, Dimitrie Cantemir (Kantemiroğlu) (1673-1723)(2) için şöyle diyor: "Prens Kantemir, Batı kültürüne pencere açan ilk kişidir."

Hayatını okuduğunuzda bu yargının doğruluğunu kabul edersiniz.

15 yaşındayken İstanbul’a geldi, kısa aralıklar dışında 22 yıl Ortaköy’deki yalısında yaşadı.

Yalısında Batılılaşma tartışılırdı.

Konukları arasında Sadrazam Rami Memed Paşa da vardı. Dostu Sadrazam olduğundan Prens Kantemir, Türk müziği üzerine yazdığı Edvar’ını III. Ahmed’e sundu. Kendisi, Batılı bir prens olmasına rağmen Türk müziği makamlarında besteler yaptı. Bugün bilinen birçok eseri vardır. Bu eserlerin haricinde, yaşamını da CD’de bulabilirsiniz.

MUKAYESELİ BİR ÇALIŞMA

La Serenissime et la Sublime Porte’de (3) 17. yüzyıldaki müziğimiz ile, Batılı bestecilerin eserleri birlikte bir CD’de toplanarak bize bir ses mukayesesi sunuyor. Topluluğun artistik yönetmeni Chimene Seymen.

Ali Ufkî’nin eserlerinin yanı sıra, zamanın Barok bestecilerinden de örnekler veriliyor. 17. yüzyıldaki Türk ve Batı müziğinin birbiri karşısındaki yakınlıkları veya temel farklılıklarını mukayese edebileceğimiz güzel bir CD.

* * *

BU 3 CD, Türk müziğinin yüzyıllardır yaşayan ses hazinesini bize dinletiyor. Hiç kuşkum yok, bunları dinledikten sonra Türk müziğini daha bilerek dinleyeceksiniz, bu seçkin örnekleri gördükten sonra daha çok seveceksiniz.

(1) Ali Ufkî, Ahmet Kadri Rizeli, Golden Horn Ensamble, Sony Music.

(2) Dimitrie Cantemir, Ahmet Kadri Rizeli, Golden Horn Ensamble, Sony Music.

(3) La Serennissime et la Sublime Porte, Ensembles La Turchescha et Cevheri Musiki, Calliope.