Reeskont'larda temkin gerekiyor

Salih NEFTÇİ

Reeskont'lara gelen vergi konusu bir süre gündemde kalacağa benziyor.

Bu arada, yeni vergi bir belirsizlik doğurdu. Olay tam olarak açıklığa kavuşmadı. Çünkü alınan kararlar kesinleşmedi.

Biz Ankara'nın bu konuda temkinli davranması gerektiğini düşünüyoruz.

Geçmiş'i bir kenara bırakıp, geleceğe bakılmalı. Burada da kademeli, birkaç yıla yayılmış bir uygulamaya gidilmelidir.

Aşağıda bazı kavramları ele alıyoruz.

REESKONT NEDİR?

Bir banka bugünkü fiyatı 48 olan bir bono aldı.

Vadesi Haziran 1999'da geliyor. Bugün Hazine'ye 48 verecek, 12 ay sonra 100 alacak.

Şöyle bir deney yapalım.

Piyasa faizleri aynı seviyelerde kalsın. Herhangi bir nedenden dolayı banka bu bonoyu vadesinden bir gün önce satmaya karar vermiş olsun.

Bu bonoyu ilk aldığı fiyattan mı satar?

Hayır. Daha fazla para ister.

Bonoyu elinde aylarca tutmuş. Ucuna kadar getirmiş. Bonoyu eski fiyattan satsa, yeni sahibi 48 verip bir gün bekleyecek, gidip ertesi günü 100 alacak.

Olacak şey mi?

Vadesinden birkaç gün önce satılan bononun fiyatı 100'e yakın bir yerde olur.

Neden?

FAİZ BAŞKA, TL. BAŞKA

Çünkü zaman geçtikçe bonolar faiz yazıyor.

Ama bu faizin TL.'ye dönüşmesi için itfa tarihi bekleniyor.

Faiz kazanılmış, ama itfa günü gelmediği için TL.'ye dönüşmemiş.

İşte bu çeşit faiz gelirine reeskont deniyor.

Sorun bu çeşit faiz gelirlerinde verginin ne zaman verileceği.

Yeni vergi kanunu burada uluslararası uygulamalara paralel değişiklikler yapıyor. Yıl sonunda, kazanılmış ama TL'ye dönüşmemiş faizden de vergi alıyor.

Ama uygulamanın nasıl yapılacağı ve kapsamı henüz belli değil.

Bu da söz konusu belirsizliği yaratıyor.

TEMKİN

Yeni kararın uygulanmasında temkinli gidilmesi herkes açısından yararlı olacak.

Özellikle şunu belirtelim:

Uygulamaların geçmişte yapılanları da hesaba katması bankalar açısından bir haksızlık olacaktır.

Kuşkusuz, söz konusu vergi ilke olarak doğrudur. Çağdaş uygulamalara paraleldir.

Ama sadece geleceğe yönelik uygulansa bile bankalara belli bir yük getirecektir.

Asya krizi ve Rusya'daki çalkantıların doruğunda gelen bu yükün zamana yayılması daha uygundur.

Ayrıca bu konu ne kadar çabuk açıklığa kavuşturulursa sanırız o kadar iyi olacaktır.

Piyasalar belirsizlikten hoşlanmıyor.

---