Kar çok eğlenceli ama yanığı değil

Hatta sadece kısa vadeli de düşünmeyin. Aynen yaz güneşi gibi, yüksek dağlar, karlı vadilerde gezinirken oluşan bronzluklar da uzun vadede kansere zemin hazırlayabilirler.

Korunmadan uzun süre güneşte kalmak doğada çok daha güçlü olan ultraviyole ışınlarının derin dokulara kadar etkili olmasına ve birinci hatta ikinci ve ender olsa da üçüncü derece yanıklara yol açıyor. Özellikle hassas, açık tenli doğaseverler, güneşe ilk çıktıklarında koruyucu kremler, kapalı giysilerle kendilerini korumalılar.

İNSAN ELİYLE OLUŞAN YANIKLARA DA DİKKAT

Kamp ocakları, motorlu doğa sporlarındaki yakıt alevlenmeleri ve araç akülerindeki kimyasal sıvılar, yıldırım düşmesi de ciddi, ölümcül yanıklara neden olabilirler. Doğayla başbaşa kalmanın tadını çıkarırken, önce bunlara karşı önlem almayı, sonra da yanık olması halinde neler yapacağınızı bilmenizi öneriyoruz.

İlk uyarımız, kamp ocaklarının çadır içinde veya çok yakınında yakmayın. Aksi yangın için risk oluşturuyor. Genelde sentetik olan kamp malzemesi kolayca tutuşur. Çadır içinde kalanlarda büyük yanıklara yol açabiliyor. Sadece ocakların değil, yangın tehlikesi oluşturabilecek başka malzemelerin de çadır dışında ve güvenli bir şekilde yakılması doğru davranış olacaktır.

ÖNEMSENMEYEN YANIKLAR ÖLÜME NEDEN OLABİLİR

El ve parmaklarda görülen, sıcak cisimlerden veya alevle direkt temastan kaynaklanan küçük yüzeysel yanıklar çoğu kere kendiliğinden iyileşiyor.

Farklı amaçlar için kaynatılmış sıvılar döküldüklerinde ise ‘haşlama’ denilen yanıklar yapıyor.

Yanıkların doğru değerlendirilmesi ve derecelendirilmesi hayati önem taşıyor. Önemsenmeyen yüzeysel ve geniş yanıklar enfekte olmasa bile sıvı kaybı nedeniyle ölüme neden olabilir.

Yanıklar etkilerine göre derecelendiriliyor:

Sadece yüzeysel derinin zarar gördüğü, ciltte kızarıklık ve hafif ağrıyla seyreden ve 4-5 günde iyileşen güneş yanığı benzeri yanıklara ‘birinci derece’ yanıklar diyoruz.

Su keseleriyle dolu kızarık ve ağrılı, çoğu kere sıcak cisimlerle veya alevle temasa bağlı, iyileşmesi üç hafta sürebilen veya enfeksiyona açık olan yanıklar ise ‘ikinci derece’ yanıklar.

Cilt ve ciltaltı dokuların ölümüyle sonuçlanan, damar ve sinirlerin de tahrip olduğu, çoğu kere ağrısız, inci grisi renginde, buruşuk ve kuru görünümlü, iyileşmesi uzun zaman alan ve büyük iz bırakan yanıklar da ‘üçüncü derece’ yanıklar olarak adlandırılıyor.

YILDIRIMDAN KORUNMAK İÇİN

Doğa sporlarında, özellikle de açık havada yıldırım düşmesi sonucu elektrik yanıkları meydana gelebilir. Yıldırımdan korunmanın tek yolu, açık alanda elektrik yüklü ortamda ‘alçak nesne’ oluşturmak.

Çukur yerler, geniş oyuklar korunmak için uygun.

Plastik, kuru cisimlerin üzerine oturun.

Plastik tabanlı botlarınızı ayağınızdan çıkarmayın.

Ağaç, sivri kaya gibi paratoner görevi görecek alanlardan uzak durun.

Yanık varsa ne yapmalısınız

Yakıcı kaynaktan süratle uzaklaşın.

Isı yaymaya devam edebilecek giysi ya da metal takıları çıkarın.

Yanık bölgesini soğutun. Ancak soğuturken, buzu doğrudan koymak yanlış. Suya tutmak gerekir.

Yanık bölgesini dikkatlice steril gaz, serum veya kaynatılmış, soğutulmuş suyla yıkayın.

Yanık yüzeyine ince bir tabaka antibiyotik krem sürün.

Uzuvda bir yanık varsa, yanık uzuv kalp hizasından yukarıya kaldırılmalı.

Ağrı varsa ağrı kesici kullanabilirsiniz.

8-10 santimetreden büyük su keselerini patlatın ve steril gazlı bezle örtün.

Sıvı alın.

Tahriş edici maddelerle temasla oluşan yanıklar nadir görünse de bol suyla yıkamak geriye dönüşü mümkün olmayan durumları engeller.

Sağlık merkezlerine gidin.