Çin Başkanı'ndan destek mesajı

Ferai TINÇ

Pekin

‘Çin Seddi’ne tırmanmadan adam olunmaz.' Tiennanmen Meydanı dışında Pekin'de artık tek bir resmi bile bulunmayan Mao Zedung'a ait olan bu söz, Çin Seddi'nin Pekin'e bir saat mesafedeki başlangıç burçlarından birinin üzerindeki taşta yazılı.

Çin'i Orta Asya'dan gelen Moğol ve Türk kavimlerinin akınlarına karşı korumak üzere kurulan ve dağların dik tepelerinden geçerek aşılmaz bir set oluşturan bu devasa surların dik merdivenleri insana ‘akıllı adam bu zahmete katlanmaz’ dedirtse de, dün sabah Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Dışişleri'nin üst düzey bürokratları ve biz gazeteciler, tarihin büyüsüne kapılıp gık çıkarmadan Çin Seddi'ne tırmandık.

Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in, pazar günü başlayan ve beş gün sürecek olan Çin gezisinin en önemli buluşması da dün gerçekleşti.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin ‘güçlü ve değişimci’ Başkanı olarak nitelenen Jiang Zemin, dışleri bakanı düzeyinde pek ender konuk kabul etmesine rağmen dün sabah Cem ile bir araya geldi. Jiang bu buluşmayı iki ülke arasında zaten var olan iyi ilişkilerin derinleştirilmesi olarak niteledi.

* * *

CEM'in Cumhurbaşkanı Demirel'den getirdiği ve ‘İki büyük medeniyet arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesini’ dileyen şifahi mesajı memnuniyetle karşılayan Jiang, ekonomik konuların yanı sıra siyasi konularda da temasların artırılması gerektiği üzerinde durdu.

Bu konu üzerinde önemli durduğunu belirten Dışişleri Bakanı Cem, Çin'in BM Güvenlik Konseyi üyesi olduğunu hatırlatarak ‘Bu ilişkilerin sıklaşması ve güçlenmesi, Kıbrıs gibi sorunlarda Türkiye’nin tutumunun daha iyi kavranmasına yol açacağını' söyledi.

Jiang, Cem'in bir gün önce Çin Ekonomi Bakanı Qian Qichen ile yaptığı görüşmede alınan kararlara da destek verdi.

Bu desteğin ve varılan kararların havada kalmaması için Türkiye'nin 15 gün içinde somut bir öneri paketi hazırlayıp Pekin'e sunması gerekiyor.

Eğer çalışmalar zamanında tamamlanır ve Türk tarafı taleplerini somutlaştırabilirse, Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Işın Çelebi'nin nisan ayında Çin'e yapacağı ziyaret sırasında Çin ile Türkiye arasında, Çin lehine bozulan ticari dengenin düzeltilmesi yolunda önemli adımlar atılabilir.

Ve siyasi ilişkilere içerik kazandıracak ekonomik işbirliği dilek olmaktan çıkıp gerçekleşebilir.

* * *

KÖRFEZ krizinin kaçınılmaz bir çatışmaya doğru gittiği günlerde gerçekleşen Jian-Cem görüşmesinde Irak'ın durumu ve Amerikan müdahalesi de gündeme geldi. BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olan Çin, sorunun diplomatik yollardan çözümünden yana olduğunu yinelemesine rağmen dün Cem ile görüşürken Irak'ın Birleşmiş Milletler kararına uyması gerektiğini altını çizerek söyledi.

Çin Devlet Başkanı'nın sözleri, Çin'in diplomatik çözümü tercih eden tutumunda temelde bir değişiklik olmasa bile, Saddam'ın BM krararlarına uymamakta direnmesi halinde çatışmanın kaçınılmazlığına üstü kapalı bir atıf şeklinde yorumlandı.

* * *

ON yıldan beri sürekli büyüyen Çin'in 21'inci yüzyıla süpergüç olma iddiasıyla hazırlandığını görmek için bir şantiye görünümündeki Pekin'de birkaç gün dolaşmak yeterli. Ancak dün sabah biz gazeteciler, Çin Dışişleri'nden Başkanlık yetkililerine bizlerle ilgili bilgiler verilmediği için Cem'in ziyaretinin en önemli olayı olan dünkü buluşmanın yapıldığı Başkanlık Sarayı'na alınmadık. Çinli yetkililer ‘Teknik nedenler’ ileri sürüp, ‘Aslında bizim devlet başkanımız kolay kolay bir başka ülkenin dışişleri bakanıyla görümez. Bu buluşma Çin’in Türkiye'ye verdiği önemi gösteriyor' deseler de, buluşmayı fazla büyütmek istemediklerini düşünmemize engel olamadılar.

---