Bill Gates’in desteği EXPO’yu Dubai’ye götürür mü?
İzmir’in büyük hayaller kurduğu EXPO 2020 yarışında geçen hafta Paris’te ikinci sunum yapıldı. “Beş adaydan en iyisi İzmir’di, en çok alkışı aldık” haberlerini bir hayli okuyup dinledik. Ancak, kendi kendimize övünmekten çok, rakiplerin bizler için neler düşündükleri dana önemli. Örneğin Dubai’nin sunumda neler yaptığı ve rakiplerini nasıl gördüğünü bilmekte yarar var.
Dubai basınında benim bulabildiğim kadarıyla beş adaydan Brezilya ve Tayland’ın pek güçlü görülmediği yorumları ağırlıkta. Paris’teki sunum sırasında oy kullanacak delegelerle yapılan görüşmelerden çıkan sonuçlara göre yapılan analizlerde Olimpiyat Oyunları ve Dünya Futbol Şampiyonası’nı düzenleyecek olan Brezilya’ya EXPO’nun gitmesi zayıf bir ihtimal. Tayland da zayıf bir rakip. Buna karşılık Dubaili yetkililer, kendilerine en güçlü rakipler olarak İzmir ve Rusya’dan Ekaterinburg’u görüyorlar.
Buraya kadar güzel. Ama “Akılları birleştirmek. Geleceği yaratmak” temasıyla aday olan Dubai’nin hayli iddialı projelerle yarışa katıldığı gözleniyor. Ve en önemlisi para harcamaktan hiç çekinmiyor. EXPO’nun Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı da üstlenen Dubai Emiri’nin yeğeni ve Başbakan, dünyanın en zengin adamlarından Şeyh El Maktum, EXPO için 2-milyar dolarlık bütçeden söz ediyor.
Nitekim Dubai’nin kesenin ağzını açtığı Paris’teki sunumda anlaşılmış bulunuyor. Sunumu izleyen delegelerin karşısına Bill Gates’in görüntüsünün getirilmesi sürpriz olmuş. Bill Gates’in EXPO 2020 yarışında Dubai’yi desteklediğini söyleyerek, “Dubai, Dünya EXPO’sunu ağırlamak için çok iyi bir yer” sözleri hayli ilgi çekmiş.
Gates’in bu konuşma için, eşiyle birlikte kurduğu dünyanın en büyük özel yardım fonu Bill and Melinda Foundation’a El Maktum’dan ne kadar yardım aldığını bilemeyiz. Ama para böyle bir şey işte. Dünyanın en zengin adamı bile oy kullanacak delegelerin karşısına gelip Dubai için destek ister.
Dubai’nin avantaj ve dezavantajları
EXPO’larda esas amaç mümkün olduğunca ziyaretçi çekmek. Bu gözle bakınca sadece 4 milyon nüfusuyla Dubai’nin eli hayli zayıf. O nedenle Dubai, sunumlarında sürekli dünya nüfusunun üçte ikisinin en fazla 8 saatte ulaşabilecek bir coğrafyada olduklarını vurguluyor. Bununla birlikte 25 milyon ziyaretçi hedefleyen Dubai herhalde çevresindeki 200 milyonluk Arap nüfusa da güveniyor.
Fuar merkezi için yapılan tasarımlarda ise üzeri güneş panelleriyle kaplı, hayli yüksek yatırım isteyen bir proje dikkat çekiyor. Fuar alanı için temiz enerji üretecek güneş panelleri, geceleri ise film gösterilerinin yapılabileceği ekranlara dönüşecek. Görüldüğü gibi Dubai’nin en büyük şansı parası.
Çılgın Ada da İzmir’in şansı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın çılgın projesi Kanal İstanbul’dan çıkacak hafriyatla yapılacak Çılgın Ada projesi açıklandı. Dubai’de inşa edilen Palmiye Adası gibi yapay olarak yapılacak adalar ay-yıldız şeklinde olacak. Üzerinde Bin 340 villa, 2 bin 200 rezidans daire, 4 veya 6 otel, marinalar olacak projenin yılda 1.5 milyar Euro gelir bırakacağı hesaplanıyor. Projenin
yapılacağı yer ise ya Marmara ya da İzmir olacak. Ama Finike koyu da gündemdeymiş. Projenin dünya çapında ödüllü mimarı Metin Hepgüler, adanın nereye yapılacağını 2013 yılında Başbakan Erdoğan’ın açıklayacağını söylemiş.
Hepsi tamam da, birkaç şey benim zihnimi kurcalıyor. İstanbul Kanalı’nın inşası sırasında yaklaşık 1 milyar metreküp hafriyat çıkacağı hesap ediliyor. O kadar toprak ve moloz İzmir’e kadar nasıl getirilecek? Getirilse zaten denizin dolmasıyla başı dertte olan İzmir’de ya da Ege’de nereye dökülecek? İstanbul Kanalı projesi açıklandığı zaman sadece hafriyatı çıkarma maliyetinin yaklaşık 7.5 milyar dolar olduğu hesap edilmişti. Bu hafriyatı İzmir’e taşıyabilmek için de herhalde devasa nakliye maliyetlerine katlanmak gerekir. Eğer Başbakan ‘Evet’ derse, herhalde uzunca bir
süre “İzmir’i kazanmak için siyasi karar verildi” tartışması yaşanacak.
