Çeşme Savaşı Rusya için bir dönüm noktasıdır

* Çeşme Deniz Savaşı neden önemli?
- Çeşme Deniz Savaşı aydınlanma döneminin en önemli olaylarından... Çünkü 2’nci Katerina’nın 36 yıl iktidarda kalmasının bir etkeni. Batı’da Büyük Petro diye bilinen Deli Petro’nun sıcak sulara inme vasiyeti Çeşme ile sonuçlanan baskınla yerine getirilmiş. Kadınlar için eğitim ve yaşam koşullarını fevkalade geliştirmiş, sanatla oluşturduğu koleksiyonlar sayesinde ve Voltaire, Diderot gibi düşünürlerle yakın ilişki tesis ederek tarihe damga vurmuş. Çeşme Savaşı sonrası Saint Petersburg’da Çeşme adına cami, kilise, saray, obelisk, Çeşme kolonu gibi birçok anı abidesi yaptırmış. Peterhof Sarayı’nın giriş resepsiyon holünün adı Çeşme Holü’dür. Çeşme yazı takımı, Çeşme iskemlesi gibi birçok özel ad verilmiş eşyalar mevcut. Çeşme her bakımdan Rusya için bir dönüm noktası olmuş. Kültür turizmi açısından bu konuya ait gerekli önemin verilmesiyle önemli atılım yapılabilir. Amiral Nelson ve Trafalgar Savaşı, Napolyon ve Waterloo Savaşı her sene savaşmış tarafları bir araya getiren vesileler olmuş. Komşu iki ülke yüzyıl önce dayanışmayla Türkiye’nin bağımsızlık savaşını kazanmasına ve topraklarından işgal kuvvetlerinin atılmasına kadar giden yolu birlikte belirlemişler. Bugün de Cumhuriyet tarihinin en önemli yatırımı Rusya ile müştereken gerçekleşmektedir.

* Bu konuda bir sergi hazırlıyorsunuz değil mi?
- Bahar aylarında hazırladığım sergi Çeşme’nin efsane üç amiralinin ve özellikle Mezzomorto Hüseyin Paşa’nın unutulan, iyi bilinmeyen, yeterince takdir edilmemiş hayatını da yansıtacak. 2006’da Çeşme Kalesi’nde hazırladığım 1770 Çeşme Savaşı’nı anlatan daimî sergi kısmen Cezayirli Gazi Hasan Paşa’yı anlatıyordu. Türk deniz tarihinin başlangıcı kabul edilen Çeşme Koyun Adaları deniz savaşından zaferle çıkan Çaka Bey üzerine yayınladığımız kitapla kaptan-i deryalarımızın efsane üç ismini de gündeme getirmiş olacağız. 1694-95 Venediklilerin Sakız Adası’nı işgali ve terk edişi, 1701 basımı Türkçe&İngilizce tercümeler yapılarak deniz tarihimize katkıda bulunacağız. İkinci kitap ise Mezzomorto Hüseyin Paşa hakkındaki akademik bir yayından alınarak İngilizce ve Türkçe yayınlanacak. Sergiyi İzmir’de gerçekleştireceğim. Sergide Osmanlı Venedik kadırga ve kalyon maketleri, sualtından çıkartılmış Venedik arabalı bronz top kopyaları, sualtı arkeoloji görüntüleri, uzmanlardan anlatımlar olarak ekrandan sunumlar, eski gravürler, Venedik ve Sakız Adası haritalarıyla resimler yer alacak.

* Türkiye Sualtı Araştırmaları Vakfı olarak neler yapıyorsunuz?
- Tina Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı Başkanı ve 20 seneye yakın da Texas A&M Üniversitesi INA Institute of Nautical Archaeology Enstitüsü Direktörü’yüm. Akademisyenlerin faaliyetlerine destek oluyor, uluslararası yıllık yayınımızla Türkiye’nin sualtı arkeoloji zenginliğini ve yapılan çalışmaları yansıtıyoruz. Dünyanın bilinen en eski batıkları karasularımızda olduğundan sualtı arkeolojisinin temel ilkeleri Türkiye’de belirlenerek bu bilime yön verildi. Sergilenmekte olan en eski gemi yine Beşiktaş Deniz Müzesi’nde bulunan kadırgadır. Verilen öğrenci bursları, kurulan üniversiteler arası ilişki işbirliklerine katkı, konferanslar, yapılan kazı yardımları ile 20 yılı aşkın sürede vakfımız önemli faaliyetlerde bulundu.
* Sivil toplum konusundaki çalışmalarınız da kayda değer...
- Geçtiğimiz yılın son aylarında uluslararası Gusi Barış Ödülü, Rotary Bölge Kültür Ödülü, Rotary İzmir Kulübü Hizmet Ödülleri ile taltif edilmem gurur kaynağım oldu. Homeros farkındalığı fikriyle bir yıl önce yaptığım girişimim beklentilerime cevap verdiği için de çok mutluyum. Geride iz bırakmak için yapılan hizmetlerin ödüllendirilmesi daha büyük bir şevk ve heyecanla yeni atılımlara yönlenmemi sağlıyor.